Bắc Ninh: Nhiều điểm “nóng” ô nhiễm môi trường đã “hạ nhiệt”

Với quyết tâm phát triển xanh, “không đánh đổi môi trường lấy phát triển kinh tế”, nhiều nơi từng là “điểm nóng” ô nhiễm môi trường như Mẫn Xá (xã Văn Môn), Đại Bái (xã Gia Bình), Phong Khê (phường Võ Cường)… của tỉnh Bắc Ninh nay bầu trời đã trong xanh, không khí đã mát lành, đường sá đã sạch đẹp hơn rất nhiều. Điểm “nóng” ô nhiễm môi trường đang “hạ nhiệt”, giúp môi trường sống của người dân đang được nâng lên rõ rệt.

100% cơ sở trong khu dân cư dừng hoạt động
Làng Mẫn Xá (xã Văn Môn), đã từ lâu được mệnh danh là “thủ phủ nhôm”, hàng năm cung cấp ra thị trường hàng triệu sản phẩm, cùng với đó là một lượng lớn nước thải, khí thải độc hại được thải ra môi trường, đã khiến làng nghề không chỉ nổi tiếng về nghề đúc nhôm, mà còn “nổi tiếng” về sự ô nhiễm môi trường. Cách đây không lâu, khi các lò thủ công còn hoạt động, dọc các tuyến đường khói bụi và dòng nước đen sẫm là đặc trưng của nơi đây. Nhưng nay đã khác khi các con đường đã được phủ bởi những hàng cây xanh và bầu không khí trong lành, mát dịu. Không còn tiếng lò đúc ầm ầm suốt ngày đêm, cuộc sống người dân trở nên thanh bình, sạch sẽ hơn.
Theo lãnh đạo UBND xã Văn Môn hiện toàn xã đã tháo dỡ 382 lò cô đúc, 327 cột khói tại 207 cơ sở, hộ sản xuất; 100% cơ sở trong khu dân cư đã dừng hoạt động, chuyển sang cụm công nghiệp hoặc nghề ít ô nhiễm hơn. Đồng thời, UBND các cấp đã ban hành quyết định xử phạt hành chính đối với 100 cơ sở (11 tổ chức, 89 cá nhân) với tổng số tiền sử phạt hơn 38 tỷ đồng; buộc phá dỡ công trình, phần công trình xây dựng vi phạm đối với 95 cơ sở trên địa bàn. Giờ đây, người dân đã yên tâm mở cửa ra và ngắm bầu trời trong xanh, không khí trong lành, mà không lo ảnh hưởng đến sức khỏe.

Tại làng nghề Đại Bái, tiếng búa gõ đồng từng vang khắp thôn xóm nay đã lắng lại. Trong đợt cao điểm xử lý hồi tháng 3 vừa qua, toàn bộ 217 cơ sở sản xuất đồng tại địa phương có xả thải, phát sinh nước thải sản xuất, chất thải rắn, vi phạm quy định, gây ô nhiễm bị yêu cầu tháo dỡ lò nung, ống khói, dừng hoạt động. Một số hộ chuyển sang nghề gò thủ công, ít phát thải; một số khác đang lắp đặt lò đốt có công nghệ lọc khí thải mới, chờ thẩm định để sản xuất trở lại.
Tính từ năm 2022 đến 2024, Bắc Ninh đã đầu tư hơn 2.550 tỷ đồng cho bảo vệ môi trường, tập trung vào xử lý nước thải, cải tạo hạ tầng, xây dựng bãi rác tập trung, nâng cao năng lực giám sát cơ sở. Đến nay, toàn tỉnh không còn làng nghề ô nhiễm nghiêm trọng; hầu hết khu vực sản xuất cũ được hoàn nguyên, trả lại môi trường trong lành cho người dân.
Theo đó, hiện 18/22 làng nghề đã có phương án bảo vệ môi trường được phê duyệt, 4/22 làng nghề có hệ thống xử lý nước thải tập trung; 100% địa phương thành lập tổ, đội thu gom rác thải đến điểm tập kết. Nhiều hộ dân đầu tư xây hầm biogas, bể lọc sơ bộ, góp phần giảm thiểu ô nhiễm. Bắc Ninh cũng đã hoàn thiện hồ sơ đưa 30/31 cơ sở ra khỏi danh sách gây ô nhiễm nghiêm trọng.
Tăng trưởng kinh tế “hai con số” hướng tới Net Zero
Theo số liệu thống kê của UBND tỉnh, trong 9 tháng đầu năm 2025, kinh tế Bắc Ninh tăng 10,12% so với cùng kỳ, xếp thứ 6/34 tỉnh, thành phố cả nước. Tuy nhiên, lãnh đạo tỉnh xác định tăng trưởng chỉ bền vững khi đi đôi với bảo vệ môi trường. Chủ tịch UBND tỉnh Vương Quốc Tuấn nhiều lần nhấn mạnh: “Bắc Ninh không đánh đổi môi trường lấy tăng trưởng kinh tế”. Mọi dự án, cơ sở sản xuất phải đáp ứng tiêu chí xanh - sạch - an toàn; nếu vi phạm sẽ bị đình chỉ hoạt động.

Với quan điểm kiên quyết xử lý triệt để vi phạm, giữ bằng được thành quả đã đạt được, Chủ tịch UBND tỉnh Vương Quốc Tuấn chỉ đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, phối hợp với Công an tỉnh, các sở, ngành và chính quyền địa phương tăng cường kiểm tra, giám sát các khu vực có nguy cơ tái ô nhiễm, nhất là các cơ sở có dấu hiệu di chuyển cơ sở từ Văn Môn, Đại Bái sang địa bàn khác. Các vi phạm sẽ bị xử lý ở mức cao nhất, nếu đủ căn cứ sẽ chuyển cơ quan điều tra để khởi tố hình sự. Các địa phương phải kiểm điểm tập thể, cá nhân buông lỏng quản lý; báo cáo định kỳ với UBND tỉnh.
Để tăng cường việc giám sát, Bắc Ninh đang tăng cường mô hình giám sát cộng đồng, khuyến khích người dân phản ánh, tố giác hành vi gây ô nhiễm; đồng thời thúc đẩy doanh nghiệp đầu tư công nghệ sạch, sản xuất tuần hoàn, tái sử dụng phế liệu để giảm phát thải.
Chia sẻ về những đổi thay của làng nghề trong thời gian qua, ông Nguyễn Đức Khôi, Trưởng thôn Đại Bái cho biết: “Trong quá trình chờ phương án quy hoạch, định hướng phát triển làng nghề tiếp theo, địa phương duy trì công tác tuyên truyền, vận động người dân tuân thủ quy định về bảo vệ môi trường; thường xuyên kiểm tra, không để tái diễn cơ sở hoạt động trái phép. Một thực tế là hiện nay môi trường ở làng nghề đã tốt lên trong thấy khi các cơ sở sản xuất không đạt yêu cầu buộc dừng hoạt động”.

Vừa qua, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh Đào Quang Khải đã ban hành Kế hoạch số 59/KH-UBND triển khai thực hiện Chỉ thị số 20/CT-TTg ngày 12/7/2025 của Chính phủ về một số nhiệm vụ cấp bách, quyết liệt ngăn chặn, giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường.
Theo đó, mục tiêu Kế hoạch đề ra nhằm tăng cường trách nhiệm của các cấp chính quyền, nhất là người đứng đầu trong chỉ đạo thực hiện chủ trương, chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường. Ngăn chặn và giải quyết có hiệu quả tình trạng ô nhiễm môi trường, thiết lập trật tự, kỷ cương trong chấp hành pháp luật về môi trường. Tập trung, ưu tiên đầu tư và huy động các nguồn lực xã hội giải quyết các vấn đề môi trường trọng điểm, cấp bách, phấn đấu đạt các mục tiêu phát triển bền vững của tỉnh.

Trong đó, Kế hoạch tập trung triển khai các giải pháp: Tăng cường các hoạt động phòng ngừa, kiểm soát ô nhiễm. Tiếp tục nâng cao chất lượng công tác lập, thẩm định, phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường, cấp Giấy phép môi trường. Kiên quyết không phê duyệt, cấp phép các dự án, ngành nghề có nguy cơ ô nhiễm môi trường cao, sử dụng công nghệ lạc hậu, phát sinh nhiều chất thải, ứng dụng công nghệ cao vào xử lý rác thải như mô hình đốt rác phát điện… góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu Net Zero vào năm 2050.
Ông Võ Chí Công, Giám đốc Nhà máy điện rác Thăng Long- Bắc Ninh cho biết: Nhà máy điện rác Thăng Long - Bắc Ninh khởi công đầu tiên trong tỉnh, đặt nền móng cho công nghệ xử lý rác thải tuần hoàn hiện đại, tiên tiến trên thế giới, khắc phục triệt để nguồn ô nhiễm từ chất thải rắn sinh hoạt. Với tổng kinh phí đầu tư khoảng 1,4 nghìn tỷ đồng, tổng diện tích xây dựng 5 ha, công suất xử lý 500 tấn rác/ngày, công suất phát điện 11 MW, thực hiện công nghệ xử lý rác nhập khẩu trực tiếp từ Phần Lan, bảo đảm tính ổn định và hiệu quả trong xử lý rác, tối đa hóa hiệu suất phát điện, xử lý khí thải trước khi ra môi trường, đóng góp tích cực vào nhiệm vụ xử lý chất thải rắn sinh hoạt chung toàn tỉnh.