Theo định hướng của Chính phủ, thí điểm phát triển các KCN truyền thống dịch chuyển sang mô hình KCN sinh thái theo tiêu chuẩn quốc tế và đã được thể chế hóa tại nghị định 82/2018/NĐ-CP, thu hút dự án sản xuất công nghiệp và dịch vụ công nghiệp công nghệ cao, xanh, sạch, gắn kết hoạt động công nghiệp với bảo vệ môi trường. Vì vậy, việc hướng đến “xanh hóa” tại các Khu kinh tế, KCN trên cả nước nói chung và tại TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam nói riêng luôn là mục tiêu hàng đầu.
Bộ Xây dựng đã ban hành thông tư số 22/2019/TT-BXD về Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia trong quy hoạch xây dựng KCN (bao gồm cả Cụm công nghiệp), Khu chế xuất (KCX) và Khu Công nghệ cao (KCNC) (thay thế cho Quy chuẩn xây dựng QCVNXD 01:2008/BXD năm 2008), phải đảm bảo an toàn các yêu cầu về bảo vệ môi trường và hạn chế đến mức thấp nhất những ảnh hưởng xấu tới môi trường xung quanh, tuân thủ các quy định chuyên ngành về khu vực bảo vệ và khoảng cách ly vệ sinh, an toàn giữa khu dân dụng (Khu dân cư, khu vực công cộng, công sở, trường học…) với xí nghiệp sản xuất. Đặc biệt, phải đảm bảo khoảng cách an toàn môi trường của các đối tượng gây ô nhiễm.
Tại một trục đường chính trong KCN Đồng An 1 nhếch nhác thành nơi chứa rác thải
Tuy nhiên, thực tế hiện nay nhiều Khu công nghiệp (KCN) sau thời gian khai thác tối đa công suất lại để mặc hạ tầng xuống cấp, nhếch nhác, vi phạm những nguyên tắc an toàn cơ bản của một KCN. Khu công nghiệp Đồng An 1 (TP. Thuận An, tỉnh Bình Dương) là một trong những điển hình.
Cơ sở hạ tầng xuống cấp
Khu công nghiệp Đồng An 1 được phê duyệt đầu tư từ năm 1996, do công ty cổ phần đầu tư Hưng Thịnh (công ty Hưng Thịnh) làm chủ đầu tư. Sau đó được mở rộng quy mô vào năm 2002, với tổng diện tích hiện nay là 138,7ha, nằm ngay vị trí trung tâm phát triển kinh tế phía Nam (bao gồm TP. Hồ Chí Minh, tỉnh Bình Dương, Đồng Nai và Bà Rịa Vũng Tàu). Bao quanh dự án KCN là hàng loạt tuyến giao thông trọng điểm như Quốc lộ 13, đường vành đai 3 (cao tốc Tân Vạn - Mỹ Phước)…
Từng được xem là KCN có sức thu hút lớn nhà đầu tư trong và ngoài nước tham gia kinh doanh sản xuất, nên nhiều năm nay KCN Đồng An 1 vẫn là dự án đóng vai trò quan trọng đối với kinh tế công nghiệp của TP. Thuận An, Bình Dương. Nhưng hiện tại, qua khảo sát thực tế của phóng viên Tạp chí TN&MT cho thấy, cơ sở hạ tầng KCN này đã xuống cấp và chưa được duy tu sửa chữa.
Bảng chỉ dẫn trong KCN chữ còn chữ mất
Theo đó, hàng loạt hành lang, hàng rào an toàn giữa nhà máy với các trục đường chính KCN đã xuống cấp, gạch vỡ vụng nham nhở, nhiều dải phân cách đường biến thành nơi chứa rác thải, nơi đậu xe chen chúc, bảng chỉ dẫn chữ còn chữ mất, cổng công ty bị che khuất bảng hiệu bởi cỏ dại, khu vực nhà xưởng cỏ mọc um tùm như bị bỏ hoang.
Chạy dọc bên trong đường 28, lô E, khoảng cách an toàn của nhiều nhà máy sản xuất bị lấn chiếm, dây điện đứt gãy chằng chịt rơi sát mé đường. Một đoạn đường 2A (lô E) thành bãi chứa rác thải, nhếch nhác, hôi thối…
Việc sửa chữa, nâng cấp hạ tầng cơ sở KCN sau thời gian “khai thác” là một trong những vấn đề được quan tâm của Chính Phủ và các Bộ ngành liên quan, nhằm thu hút đầu tư của các doanh nghiệp trong và ngoài nước. Đồng thời, tạo sự an toàn, tính chuyên nghiệp của KCN để sản xuất bền vững, phát triển kinh tế.
Mới đây, trả lời báo chí ông Bùi Minh Trí, Trưởng Ban quản lý các KCN tỉnh Bình Dương cho biết, trên địa bàn tỉnh có 34 KCN đã được phê duyệt, với tổng diện tích quy hoạch 14.790ha. Tính đến thời điểm hiện nay, tỉnh đã thành lập 29 KCN, với tổng diện tích quy hoạch trên 12.662ha. Trong đó, có 27 KCN đã đi vào hoạt động với tổng diện tích 10.962ha, tỷ lệ cho thuê đất đạt 87,4%.
Cùng với xu thế mở rộng sản xuất của các nhà đầu tư trong KCN đang gia tăng, để cạnh tranh, các địa phương cần có “quy hoạch mới” nhằm hấp dẫn nhà đầu tư, nên việc phát triển, xây dựng các KCN chất lượng cao là cần thiết. Đồng thời, để tăng sức cạnh tranh hơn nữa, tỉnh Bình Dương đang tập trung thu hút vào các KCN được quy hoạch, đẩy nhanh tiến độ triển khai, đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng các KCN ngày càng hiện đại, sớm hình thành KCN khoa học công nghệ, tiếp tục chuyển đổi công năng, di dời các doanh nghiệp vào các KCN.
Mới đây, đầu tháng 2/2021, Thủ tướng Chính phủ đã có công văn số 159/TTg-CN về đề án điều chỉnh quy hoạch phát triển các KCN trên địa bàn tỉnh Bình Dương, đã chỉ đạo rất cụ thể. Ban quản lý (BQL) các KCN tỉnh Bình Dương và các cơ quan chức năng kiểm tra, giám sát việc tuân thủ quy định quy chuẩn, tiêu chuẩn xây dựng hệ thống thoát nước, xử lý nước thải theo quy định pháp luật, thực hiện đúng quy định của Luật Bảo vệ môi trường, Luật Thủy lợi và Luật Tài nguyên nước của các doanh nghiệp phát triển hạ tầng KCN...
Tuy nhiên, việc thực hiện đúng theo chỉ đạo và áp dụng tính thực tiễn cho công tác trên vẫn còn là điều đáng lo ngại tại KCN này... Vì thực tế KCN Đồng An 1 được coi là đóng vai trò quan trọng đối với kinh tế công nghiệp của tỉnh, nhưng hiện tại nơi đây trông như một KCN bỏ hoang, vậy trách nhiệm có thuộc về BQL và CĐT KCN của tỉnh Bình Dương hay không, là câu hỏi dành cho địa phương này?
Nhiều dải phân cách thành nơi xả rác, cỏ dại mọc um tùm như bỏ hoang
Nhiều lần vi phạm xả thải
Được biết, công ty Hưng Thịnh ngoài việc làm chủ đầu tư KCN Đồng An 1, còn là đơn vị thực hiện công tác xử lý nước thải cho toàn KCN, nhưng đã nhiều lần vi phạm xả thải ra môi trường không qua xử lý, gây bức xúc trong dư luận thời gian qua.
Tháng 7/2015, đoàn thanh tra của Cục Kiểm soát hoạt động bảo vệ môi trường (Tổng cục môi trường) đã tiến hành kiểm tra đột xuất kênh D thuộc KCN Đồng An 1 (huyện Thuận An, Bình Dương) và phát hiện tình trạng ô nhiễm trầm trọng với khối lượng nước xả thải lớn.
Cuối tháng 12/2019, Cục Cảnh sát môi trường (Bộ Công an) tiếp tục phát hiện Nhà máy xử lý nước thải KCN Đồng An 1 xả thải ra môi trường không qua xử lý bằng đường cống ngầm. Qua kiểm tra, tổ công tác C05 cho biết, mẫu nước chưa qua xử lý với mẫu nước chảy ở kênh được xác định cùng chung một mẫu.
Theo Nghị định số 29/2011/NĐ-CP ngày 18/4/2011 của Chính phủ quy định các doanh nghiệp xả thải các chất thải có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường thì phải có hệ thống xử lý trước khi thải ra môi trường.
Còn tại điều 7, Luật Bảo vệ môi trường năm 2014 có nêu ra việc nghiêm cấm các hành vi có thể gây nguy hại gồm cả chất thải rắn, lỏng, khí vào môi trường và làm ảnh hưởng tới môi trường.
Trước những sự việc xả thải của KCN Đồng An 1 nói trên, các chuyên gia, luật sư nhận định, việc gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng cộng đồng dân sinh, để hạ tầng KCN xuống cấp, không tu sửa, chỉnh trang… là hành vi không thể chấp nhận được.
Vì thực tế, công tác thu hút đầu tư vào các KCN của các tỉnh phải thật sự có những chuyển biến tích cực hơn và chọn lọc theo hướng chuyên biệt, sinh thái, thông minh hơn… thì mới tạo được sức hút mới, góp phần phát triển thế mạnh công nghiệp cho tỉnh.
Do đó, các KCN mới và các KCN hiện hữu như KCN Đồng An 1 cần phải có các giải pháp tốt hơn, thiết thực và nhanh chóng khắc phục những hạn chế yếu kém, phát huy những lợi thế hiện có, để nâng cao sức cạnh tranh, hướng đến sự phát triển bền vững và tính “xanh hóa” trong định hướng phát triển KCN như hiện nay.
Nguyễn Kiên - Quỳnh Hương
Thực hiện Chỉ thị số 20/CT-TTg ngày 12/7/2025 của Thủ tướng Chính phủ về một số nhiệm vụ cấp bách, quyết liệt ngăn chặn, giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường, UBND tỉnh Nghệ An ban hành Kế hoạch số 870/KH-UBND, ngày 16/10/2025 nhằm cụ thể hóa các nhiệm vụ, giải pháp, thiết lập trật tự, kỷ cương trong chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường trên địa bàn.
Giữa đại ngàn hùng vĩ, có những con người ngày đêm âm thầm “giữ hồn xanh” cho núi rừng, họ là cán bộ, nhân viên Ban quản lý rừng phòng hộ Tương Dương (Nghệ An). Không quản nắng mưa, gian khó, họ vẫn bám bản, bám rừng để bảo vệ từng cành lá, ngọn cây,…
Ngày 13/10, tại Khu liên hợp xử lý chất thải Nam Sơn (xã Trung Giã), UBND TP. Hà Nội phối hợp với Công ty CP Năng lượng Môi trường Thiên Ý Hà Nội tổ chức lễ khánh thành Nhà máy điện rác Sóc Sơn. Đây là công trình có quy mô lớn nhất Đông Nam Á, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong công tác xử lý rác thải và phát triển kinh tế tuần hoàn của Thủ đô.
Thực hiện Kết luận chỉ đạo của Bí thư Thành ủy tại buổi khảo sát, kiểm tra tiến độ thực hiện dự án nạo vét, cải tạo môi trường và xây dựng hạ tầng rạch Xuyên Tâm, Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh chỉ đạo các sở, ngành và địa phương liên quan khẩn trương tháo gỡ vướng mắc, hoàn tất công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư dự án rạch Xuyên Tâm trong tháng 11/2025.
Ngày 3/10/2025, tại Hà Nội, Báo Văn hóa (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) phối hợp với Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế) tổ chức Lễ phát động Chương trình Bảng xếp hạng “Khách sạn tiêu biểu không thuốc lá” lần thứ I - năm 2025.
Trong bối cảnh Việt Nam đang theo đuổi các mục tiêu về kinh tế tuần hoàn và kinh tế xanh, giảm phát thải, trong đó giảm thiểu rác thải nhựa, trách nhiệm của các ngành sản xuất, đặc biệt là ngành hàng tiêu dùng nhanh, ngành đồ uống, với hàng tỷ sản phẩm được tiêu thụ mỗi năm đang đứng trước một bài toán nan giải nhưng cũng nhiều cơ hội. Đó là xử lý và tái chế bao bì và thực thi Trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR).
