Chợ tự phát gây ô nhiễm môi trường giữa lòng Hà Nội

Chợ tự phát hay còn gọi là chợ tạm, chợ cóc vẫn đang tồn tại ở những nơi đông dân cư hay đầu mối giao thông trên địa bàn Hà Nội. Những tuyến phố nơi có sự xuất hiện của chợ cóc luôn trong tình trạng ùn tắc giao thông, mất vệ sinh, gây ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng đến sức khỏe của các hộ dân xung quanh.

Chợ tạm, chợ cóc giữa phố đông

Tại khu vực cầu Mới (Ngã Tư Sở, Hà Nội) đến cây xăng số 111 đường Láng, hơn 10 năm nay luôn xảy ra tình trạng họp chợ tự phát gây nên tình trạng đông đúc, mất vệ sinh, lộn xộn, tắc đường. Trên vỉa hè, dưới lòng đường là vô số mặt hàng được các tiểu thương bày bán, nào rau củ, thịt cá, hoa, trái cây…

Hoạt động buôn bán vẫn diễn ra sôi nổi ở các nẻo đường Hà Nội

Hoạt động giết mổ gia cầm, sơ chế tôm cá,… cũng được các tiểu thương ngang nhiên thực hiện ngay tại chỗ. Nước thải phục vụ cho việc giết mổ cũng thải trực tiếp trên vỉa hè, dưới lòng đường. 

Các tiểu thương bán hàng ở đây mỗi người chỉ có cái mẹt, cái mâm, thậm chí chỉ dùng những miếng bao tải, miếng bạt nhỏ trải ngay dưới lòng đường để bày bán hàng hóa. Ngay bên dưới là nước thải từ việc giết mổ động vật, gia cầm gây mất vệ sinh an toàn thực phẩm và khiến tình trạng ô nhiễm môi trường ở khu vực này càng trở nên nghiêm trọng.

Nhiều tiểu thương vẫn ngang nhiên bày bán mặt hàng ngay vệ đường đi lại 

Cô N.T.D, một tiểu thương có mặt hàng bán tại chợ cóc chia sẻ: “Biết là không được bán ở chợ cóc, nhưng vì gia đình cô thuộc vùng nông thôn khó khăn nên chỉ thỉnh thoảng chạy hàng lên bán tại chợ cóc này. Nếu vào hẳn các khu chợ chính bán, với đủ các chi phí chị không đủ để trang trải cuộc sống. Còn cấm hẳn chợ cóc thì cô sẽ mất miếng ăn.” 

Dù đã được chấn chỉnh từ phía cơ quan chức năng nhưng khu vực Pháo Đài Láng (Đống Đa) nguyên con phố gần như đều bị biến thành khu chợ đông đúc, luôn luôn tấp nập. 

Những người dân sinh sống lâu năm ở đây không biết chợ này có từ khi nào. Chợ có cả các hộ dân tự kinh doanh và những cá nhân từ nơi khác đến bày bán. Người bán rau, người bán cá, bán hoa…, mỗi người một sạp hàng dần dần thành cái chợ. Khung giờ cao điểm, kẻ bán người mua chen chúc nhau giữa đường gây ách tắc giao thông trầm trọng. Cùng với đó vấn đề vệ sinh môi trường, an toàn thực phẩm. Nguồn hàng từ nhiều nơi khác nhau đổ về không có sự quản lý, nên khó kiểm nghiệm chất lượng. Hình ảnh các đống rác lớn, bé xuất hiện khắp mọi nơi. Khu vực bán gà, lợn, cá còn có dịch vụ giết mổ tươi sống tại chỗ, xả trực tiếp nước bẩn ra đường. 

Hệ lụy từ những hoạt động của các khu chợ tạm, chợ cóc

Có thể thấy rằng, những hoạt động của các khu chợ tạm, chợ cóc diễn ra thường xuyên đã làm ô nhiễm môi trường sống và ảnh hưởng tới đời sống sinh hoạt người dân xung quanh. 

Người bán hàng, người mua hàng đã khổ nhưng các gia đình sinh sống ở phố chợ còn khổ hơn nhiều. Trẻ con không có chỗ vui chơi, người già không được nghỉ ngơi, thư giãn vì chợ luôn ồn ào. Nếu như chợ tạm thường gây những bức xúc về vệ sinh môi trường thì chợ cóc lại là thủ phạm chính gây nên tình trạng ùn tắc giao thông trên các đường phố, khu dân cư.

Anh Nguyễn Hữu Kiên (người dân sống gần khu vực chợ cóc cầu Mới) chia sẻ: ‘‘Ngày nào mình cũng đi tập thể dục ngang qua đây, mình nghĩ là do sự tiện lợi nên người dân vẫn mua bán và chợ vẫn hoạt động sôi nổi như vậy. Nhưng chính vì cái ‘‘tiện’’ đó mà gây ra rất nhiều ảnh hưởng tới cuộc sống của những hộ dân xung quanh. Nhất là vấn đề trật tự an toàn và ô nhiễm môi trường tại đây.’’

Các hàng kinh doanh các mặt hàng tươi sống như cá, gia cầm ngồi ngay cạnh hàng bán thực phẩm chín rất mất vệ sinh. Chợ không có hệ thống dẫn nước sạch và hệ thống thoát nước đến từng quầy hàng. Vì thế, đường đi trong chợ tuy không lầy lội nhưng lúc nào cũng ẩm ướt. Phân, lông của gà, vịt, vẩy, lòng cá đổ lênh láng trên đường đi, bốc mùi hôi nồng nặc.

Ngoài những bức xúc về trật tự an toàn giao thông, vệ sinh môi trường, các chợ tự phát, chợ cóc còn là nơi báo động về tình trạng mất an toàn vệ sinh thực phẩm khi người bán không đảm bảo được chất lượng của sản phẩm tiêu dùng, ảnh hưởng từ ô nhiễm không khí, ruồi muỗi vây quanh tiềm ẩn nhiều nguy cơ. Sau mỗi buổi chợ tan, đọng lại trên đoạn đường này là vô vàn những phế phẩm. Rác thải chất thành đống, tràn trên vỉa hè, tràn dưới lòng đường, gây mất mỹ quan đô thị và ô nhiễm môi trường.

Rác thải, rau hỏng bị các tiểu thương vứt ngay tại khu vực bán hàng 

Dù ở đây có biển cấm họp chợ, song tình trạng này vẫn ngang nhiên xảy ra hàng ngày. Chỉ đến khi nào lực lượng chức năng xuất hiện, người bán hàng mới nhốn nháo chất hàng lên xe máy, xe thồ phóng đi. Khi lực lượng chức năng rút đi, hàng hóa lại được bày ra vỉa hè, lòng đường và đâu lại vào đấy.

Để giải quyết vấn đề chợ tự phát

Thời gian qua, Thành phố Hà Nội đã có nhiều giải pháp để giải tỏa các chợ cóc, chợ tạm trên địa bàn. Một đô thị văn minh, hiện đại thì không thể để hơn 100 chợ tự phát họp trên đường phố, trong các ngõ ngách của khu dân cư. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là cần xem xét dành quỹ đất, đầu tư xây mới các chợ tại các khu vực mới phát triển; sửa chữa, cải tạo, nâng cấp các chợ trong khu vực nội thành cũ qua nhiều năm sử dụng đã sập xệ để sau khi giải tỏa các chợ tạm có đủ chỗ bố trí các hộ kinh doanh tiếp tục buôn bán. 

Mặt khác, người tiêu dùng thủ đô cũng nên thay đổi thói quen mua bán, không mua hàng theo kiểu tiện đâu mua đấy, mà nên tìm đến những cơ sở thương mại có địa chỉ rõ ràng, sản phẩm bảo đảm chất lượng và an toàn vệ sinh thực phẩm. Có như vậy, mới giải quyết tận gốc nạn chợ cóc, chợ tạm, bảo đảm văn minh đô thị cho thành phố.

Mai Anh Quý 

Trường Đại học Văn hóa Hà Nội