Chuyển dịch xanh - cơ hội và thách thức cho Doanh nghiệp

Theo thống kê, 37 tỷ tấn là lượng CO2 phát thải toàn cầu năm 2022, mức cao nhất kể từ năm 1900 - Đó không chỉ là cơ hội mà còn là thách thức cho các doanh nghiệp trong việc hướng đến nền kinh tế xanh, phát triển bền vững

Tại Hội thảo “Chuyển dịch xanh - cơ hội cho người dẫn đầu” diễn ra ngày 27/6, tại Hà Nội. Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc nhấn mạnh: Chuyển đổi xanh và giảm phát thải nhằm thực hiện cam kết Net Zero là một chặng đường dài với nhiều khó khăn, thách thức, trong đó có vấn đề nguồn lực. Theo ước tính của Ngân hàng Thế giới (năm 2022), Việt Nam có thể sẽ cần đầu tư thêm khoảng 368 tỷ đô-la Mỹ cho đến năm 2040, tương đương 6,8% GDP mỗi năm khi theo đuổi lộ trình phát triển kết hợp khả năng chống chịu và phát thải ròng bằng “0”. Trong đó, hành trình khử các-bon nhằm đáp ứng các cam kết quốc tế chiếm khoảng 30% nhu cầu nguồn lực. Tuy nhiên, khu vực công sẽ chỉ có thể đáp ứng khoảng 1/3 nguồn lực yêu cầu; trong khi thị trường tài chính xanh hiện mới ở giai đoạn đầu phát triển, nguồn lực huy động qua thị trường tài chính xanh ở mức rất nhỏ bé so với nhu cầu đặt ra.

Ông Hồ Đức Phớc, Bộ trưởng Bộ Tài chính phát biểu tại Hội thảo

Bộ Tài chính đang tập trung thực hiện cải cách hệ thống thuế, quản lý nợ công và cơ cấu lại ngân sách nhà nước (NSNN) nhằm động viên nguồn lực một cách hợp lý cho NSNN; cải thiện dư địa tài khóa; tạo điều kiện thuận lợi để huy động, phân bổ và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực tài chính, giải quyết hài hòa các vấn đề phát triển kinh tế, xã hội và môi trường, đảm bảo an ninh quốc phòng và an sinh xã hội. Đồng thời, để giải quyết vấn đề thiếu hụt nguồn lực cho tăng trưởng xanh, ứng phó với biến đổi khí hậu, bên cạnh việc phát huy nội lực, Việt Nam cần tăng cường hợp tác, hỗ trợ từ cộng đồng quốc tế - Bộ trưởng Hồ Đức Phớc thông tin thêm!

Theo đó, bên cạnh ưu tiên nguồn lực công, Bộ Tài chính sẽ tích cực phối hợp với các bộ, ngành liên quan trong việc nghiên cứu các giải pháp để huy động nguồn lực tư nhân và các tổ chức quốc tế. Trong đó, phát triển thị trường tài chính xanh và thị trường các-bon là những ưu tiên cần thực hiện với các trọng tâm như: Phát triển các công cụ tài chính xanh, tài chính bền vững; khuyến khích các địa phương và doanh nghiệp phát hành trái phiếu xanh; thu hút nhà đầu tư tổ chức và cá nhân đầu tư vào các công cụ tài chính xanh.

“Thời gian tới, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường và các cơ quan liên quan xây dựng Quyết định của Thủ tướng Chính phủ ban hành danh mục phân loại xanh theo nhiệm vụ được giao tại Nghị định số 08/2022/NĐ-CP, làm căn cứ để các chủ thể phát hành lựa chọn dự án xanh để sử dụng vốn từ trái phiếu xanh” Bộ trưởng cho biết!.

Đối với thị trường các-bon trong nước, lộ trình phát triển và triển khai đã được Chính phủ ban hành tại Nghị định số 06/2022/NĐ-CP ngày 07/01/2022 về quy định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ô-dôn. Theo đó, từ nay đến hết năm 2027, sẽ tập trung xây dựng các hệ thống quy định, chính sách tạo nền tảng cho thị trường vận hành cũng như thành lập và tổ chức vận hành thí điểm sàn giao dịch tín chỉ các-bon, hướng đến chính thức vận hành sàn giao dịch tín chỉ các-bon vào năm 2028. Với vai trò là cơ quan được giao chủ trì xây dựng, thành lập sàn giao dịch tín chỉ các-bon và ban hành cơ chế quản lý tài chính cho hoạt động của thị trường các-bon, Bộ Tài chính đang nghiên cứu xây dựng Đề án Phát triển thị trường các-bon để trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Ông Hervé Conan, Giám đốc AFD Việt Nam phát biểu tại Hội thảo 

Phát biểu tại Hội thảo, Giám đốc AFD Việt Nam, ông Hervé Conan đánh giá cơ hội cũng như thách thức của Việt Nam trong việc chuyển dịch xanh, ông Hervé Conan nhấn mạnh: Trên khắp toàn cầu, biến đổi khí hậu sẽ ảnh hưởng chất lượng cuộc sống và nền kinh tế. Tăng 3 độ C sẽ ảnh hưởng tiêu cực tới 10% kinh tế toàn cầu. Việt Nam nằm ở 1 trong 3 khu vực dễ bị tổn thương, dễ bị bão lũ hơn ở vùng cao và vùng biển. Ở các khu vực đồng bằng, 50% ĐBSCL sẽ biến mất. Mức biến đổi khí hậu phụ thuộc vào mỗi quốc gia giảm thiểu phát thải hiệu ứng nhà kính. Cam kết của Việt Nam về phát thải ròng bằng 0 đã nhận sự ủng hộ cộng đồng quốc tế.

Việt Nam hiện đang là 1 trong 20 quốc gia phát thải nhiều nhất thế giới. Với lượng phát thải khí CO2 gấp 2 trong 10 năm qua. Mức độ năng lượng và chi phí năng lượng cũng tăng lên nhiều. Với tốc độ tăng trưởng kinh tế 6-7%, Việt Nam sẽ là một trong những quốc gia phát thải nhiều nhất thế giới.

"Chúng ta phải thay đổi ngay bây giờ. Nếu không có điều gì diễn ra, năng lượng tạo phát thải lên tới 70%. Mục tiêu Net Zero vào năm 2050 cần chiến dịch về năng lượng và sự đồng hành của người dân. Phải có chiến lược chuyển đổi năng lượng sang các nguồn năng lượng thay thế. Chiến lược của Việt Nam còn nhiều thách thức do mới chỉ ở ban đầu và còn nhiều vấn đề về kinh tế", ông Hervé Conan nhấn mạnh!.

Cũng theo ông Hervé Conan, Quy hoạch điện lưới quốc gia có kế hoạch đến 2030 và lộ trình 2050, trong đó ưu tiên đầu tư công, củng cố mạng lưới truyền tải điện, có các giải pháp thay thế năng lượng, thu hút các dự án tư nhân về năng lượng gió, năng lượng mặt trời, năng lượng thay thế. Gần đây, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã trình bày các chính sách của Việt Nam trong việc thúc đẩy hơn nữa các đầu tư công và đầu tư tư nhân, tham gia ký kết chuyển dịch năng lượng cân bằng. Cộng đồng quốc tế cũng cam kết đầu tư 15,5 tỷ USD, trong đó Pháp đầu tư ban đầu 500 triệu USD cho các dự án của EVN.

Việt Nam đã cho thấy cơ hội về "xanh hóa", cung cấp việc làm, công nghệ trong cuộc đua chống tác động biến đổi khí hậu, đa dạng hóa chính sách. Bên cạnh đó, cần có cơ chế về "thuế carbon". Các hàng hóa nhập khẩu phải có chi phí bổ sung đưa vào châu Âu, qua đó để sử dụng công nghệ ít carbon hơn.

Đối với các doanh nghiệp nhỏ khi xuất khẩu sang châu Âu phải chứng minh không được sản xuất ở khu vực phá rừng. Mục tiêu phát thải ròng bằng 0 cần sự phối hợp từ nhiều phía. Hội thảo hôm nay là cơ hội chia sẻ các sáng kiến ở cấp độ quốc và quốc tế.

Bà Nguyễn Thị Thu Hiền, Phó tổng Giám đốc Đài Truyền hình Việt Nam phát biểu tại Hội thảo 

Phát biểu tại chương trình, Bà Nguyễn Thị Thu Hiền, Phó tổng Giám đốc Đài Truyền hình Việt Nam cho biết: Chủ đề Net Zero luôn được Đài Truyền hình Việt Nam truyền thông một cách dễ hiểu, dễ nhớ đối với công chúng, từ đó góp phần từng bước thay đổi thói quen, nhận thức và trở thành động lực của cả cộng đồng hướng tới phát triển xanh, bền vững. Giảm phát thải, xanh hóa chuỗi cung ứng là hướng đi cần thiết và mở ra không ít cơ hội trong đó có cơ hội được nhận những nguồn vốn xanh từ bên ngoài. 

Đồng thời, để phát huy vai trò của cơ quan báo chí truyền thông chủ lực. Đài truyền hình Việt Nam đã truyền thông sâu rộng, cam kết mạnh mẽ của Việt Nam về việc đạt mức phát thải ròng bằng "0". Những nội dung trọng tâm của chủ đề Net Zero đã được Đài Truyền hình Việt Nam đẩy mạnh tuyên truyền bằng nhiều thể loại chương trình trên các kênh sóng và nền tảng số của VTV để tăng sức lan tỏa và nâng cao hiệu quả truyền thông. Đài truyền hình Việt Nam đã cho ra đời nhiều chương trình và chuyên mục liên quan đến bảo vệ môi trường, kinh tế tuần hoàn. 

Các diễn giả chia sẻ, thảo luận tại Hội thảo

Theo Bà Nguyễn Thị Thu Hiền, qua việc tổ chức Hội thảo, Đài Truyền hình Việt Nam hy vọng góp phần tạo nên sự kết nối giữa doanh nghiệp và những người làm chính sách cùng nhau tìm ra những phương cách để đi đến mục tiêu phát triển xanh bền vững. Hội thảo cũng là dịp đưa ra những đề xuất, chia sẻ các ý tưởng, kinh nghiệm thực tế, mô hình tiên phong hiệu quả trong chuyển dịch xanh.

Hà Dung