Thời gian qua, Cục Khoáng sản Việt Nam đã nghiêm túc thực hiện các nghị quyết, chỉ thị; chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và của Lãnh đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ quản lý nhà nước của Ngành. Lãnh đạo Cục đã phân công nhiệm vụ cụ thể và quyết liệt trong công tác chỉ đạo điều hành, tập trung vào những vấn đề trọng tâm, trọng điểm như công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, quản lý hoạt động khoáng sản. Công tác tiếp nhận, thẩm định, phê duyệt hồ sơ hoạt động khoáng sản đảm bảo chặt chẽ, đúng quy trình, đảm bảo tiến độ.
.jpg)
Kết quả thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về khoáng sản
Về xây dựng luật và các văn bản QPPL: Bộ TN&MT đã có công văn gửi các bộ, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và một số cơ quan, tổ chức liên quan lấy ý kiến góp ý dự thảo Luật ĐC&KS và Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của các Nghị định quy định chi tiết Luật Khoáng sản, đồng thời tổ chức các hội thảo để thu thập ý kiến góp ý của các địa phương, doanh nghiệp hoạt động khoáng sản và tổ chức, cá nhân liên quan. Hiện nay, Cục Khoáng sản Việt Nam đang phối hợp với Cục Địa chất Việt Nam tiếp tục rà soát và tổng hợp ý kiến để hoàn thiện Dự thảo Luật (lần 3).
Bên cạnh đó, tiếp tục triển khai thực hiện nghiêm các quy định của Luật Khoáng sản, Nghị định, Chỉ thị của Thủ tướng về việc tiếp tục tăng cường công tác QLNN đối với các hoạt động thăm dò, khai thác, chế biến, sử dụng và xuất khẩu khoáng sản. Hồ sơ, trình tự, thủ tục đề nghị cấp phép hoạt động khoáng sản, đóng cửa mỏ khoáng sản được công khai, minh bạch tại Văn phòng Tiếp nhận và Trả kết quả của Bộ.
Trong Quý III/2023, Cục đã trình Bộ ban hành: 3 giấy phép KTKS, 3 giấy phép thăm dò khoáng sản, 3 Quyết định điều chỉnh giấy phép KTKS; 2 quyết định đóng cửa mỏ, 2 quyết định phê duyệt Đề án đóng cửa mỏ, 1 quyết định gia hạn thời gian thực hiện Đề án đóng cửa mỏ. Ngoài ra, Cục đã phối hợp với các địa phương trong công tác tham mưu QLNN về lĩnh vực khoáng sản.
Cục đã tham mưu Bộ ban hành công văn gửi UBND các tỉnh: Yên Bái, Lai Châu, Phú Thọ, Thanh Hóa và Lào Cai đề nghị xác minh thông tin phản ánh tình trạng KTKS trái phép, đồng thời có văn bản gửi các doanh nghiệp yêu cầu báo cáo tình hình hoạt động khai thác, quản lý, bảo vệ mỏ khoáng sản.
Bên cạnh đó, đề nghị các tỉnh, thành phố tăng cường hiệu lực, hiệu quả công tác QLNN về khoáng sản; tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động khai thác cát, sỏi lòng sông. Ngày 26/7/2023 Bộ TN&MT có Công văn số 5893/BTNMT-KSVN gửi UBND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương về công tác quản lý hoạt động khoáng sản.
Cục đang thực hiện các cuộc kiểm tra theo kế hoạch kiểm tra năm 2023. Trong đó, Cục đã đề nghị Thanh tra Bộ ban hành 9 Quyết định xử phạt vi phạm hành chính với tổng số tiền 847 triệu đồng. Ngày 11/9/2023, UBND tỉnh Yên Bái đã ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với một doanh nghiệp với số tiền 900 triệu đồng. Ngoài ra, Cục đã tiến hành các cuộc kiểm tra đột xuất liên quan đến: Cấp giấy phép thăm dò, chuyển nhượng quyền KTKS, gia hạn giấy phép KTKS, đóng cửa mỏ,… theo đề nghị của địa phương và doanh nghiệp.
Nội dung những vi phạm chủ yếu phát hiện qua kiểm tra: Không lắp hệ thống camera giám sát tại các kho chứa, nơi vận chuyển khoáng sản nguyên khai ra khỏi mỏ để theo dõi, lưu trữ thông tin liên quan; thống kê sản lượng khai thác thực tế không đúng quy trình và biểu mẫu theo quy định. Đoàn kiểm tra chuyển biên bản vi phạm hành chính đề nghị Thanh tra Bộ xử phạt.
Đối với các thông tin phản ánh của báo chí liên quan đến hoạt động KTKS trái phép, Cục đã tham mưu Bộ có văn bản đề nghị UBND tỉnh và các đơn vị liên quan xác minh thông tin phản ánh. Đồng thời, tiến hành thành lập tổ công tác đi khảo sát, nắm bắt tình hình đối với vụ việc có tính chất phức tạp.
Tính đến ngày 14/9/2023, Cục đã trình Bộ ban hành 20 quyết định phê duyệt tiền cấp quyền KTKS với tổng số tiền hơn 2.000 tỷ đồng, 6 quyết định phê duyệt kết quả xác định chi phí đánh giá tiềm năng khoáng sản, chi phí thăm dò khoáng sản phải hoàn trả do Nhà nước đã đầu tư với tổng số tiền trên 111, 86 tỷ đồng.
Hoàn thành rà soát và ban hành các văn bản đề nghị Cục Thuế các địa phương trên toàn quốc ban hành Thông báo nộp tiền cấp quyền KTKS đối với 373 giấy phép khai thác với tổng số tiền phải nộp năm 2023 là hơn 1.935 tỷ đồng. Thực hiện kiểm tra công tác tính tiền cấp quyền KTKS; đấu giá quyền KTKS; xác định chi phí đánh giá tiềm năng khoáng sản, chi phí thăm dò khoáng sản phải hoàn trả do nhà nước đã đầu tư tại các tỉnh: Bình Thuận, Thanh Hoá và Phú Thọ. Tiến hành triển khai việc phê duyệt điều chỉnh, bổ sung Kế hoạch đấu giá quyền KTKS, trong đó điều chỉnh, bổ sung Kế hoạch đấu giá quyền KTKS đối với 7 mỏ khoáng sản, đưa ra khỏi Kế hoạch đấu giá quyền KTKS đối với 5 mỏ khoáng sản. Rà soát, thu thập tài liệu để lập, trình Bộ phê duyệt kế hoạch đấu giá quyền KTKS đối với một số khu vực khoáng sản khi có đủ cơ sở.
Đề xuất, kiến nghị
Hiện nay, có một số đoàn đã triển khai kiểm tra theo Kế hoạch được phê duyệt. Trong quá trình kiểm tra đã phát hiện ra có một số hành vi vi phạm pháp luật về khoáng sản (khai thác ra ngoài ranh giới mỏ; khai thác trong quá trình thăm dò...). Các hành vi này được quy định cả trong Điều 227 Bộ luật Hình sự cũng như trong Nghị định số 36/2020/NĐ-CP về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực khoáng sản đã và đang gây ra nhiều khó khăn, cách hiểu khác nhau trong quá trình thực hiện.
Hiện nay, rất nhiều cơ quan công an các địa phương đề nghị trưng cầu giám định vụ việc liên quan đến tài nguyên khoáng sản, đây là nhiệm vụ phức tạp, cán bộ được giao nhiệm vụ chưa được đào tạo nghiệp vụ giám định viên nên quá trình thực hiện khó khăn. Bên cạnh đó, có ý kiến với các địa phương về nội dung: Đối với những vụ việc thuộc thẩm quyền của UBND tỉnh thì cơ quan công an nên chuyển địa phương xử lý (vì địa phương cũng có cơ quan giám định tư pháp), tránh làm quá tải ở cấp Trung ương.
Giao Vụ Pháp chế chủ trì giải quyết vụ việc giám định tư pháp hoặc cử cán bộ chuyên môn, pháp lý hướng dẫn trao đổi nghiệp vụ trong quá trình xử lý vụ việc; tổ chức tập huấn bồi dưỡng nghiệp vụ liên quan về tư pháp. Hiện nay, cán bộ giám định tư pháp là “tay ngang” chưa được đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ liên quan đến lĩnh vực giám định tư pháp, Cục cũng không có đầy đủ trang thiết bị để thực hiện như giám định việc đo vẽ bản đồ hiện trạng, tính toán khối lượng khoáng sản đã khai thác trái phép hoặc vượt quá phạm vị ranh giới cấp phép, xác định mẫu vật có phải là khoáng sản.
Đề nghị Bộ xem xét đưa vào chương trình xây dựng văn bản QPPL năm 2024 “Thông tư quy định phương pháp tính về số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm hành chính bị áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả là buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp trong hoạt động KTKS” làm cơ sở pháp lý thực hiện nhiệm vụ này.
Nhiệm vụ trọng tâm cuối năm 2023
Tập trung thực hiện nhiệm vụ xây dựng văn bản QPPL: Hoàn thành nhiệm vụ trình Chính phủ ban hành Nghị định sửa đổi các Nghị định hướng dẫn thi hành Luật Khoáng sản; lập hồ sơ xây dựng Dự án Luật ĐC&KS theo đúng tiến độ.
Thực hiện tốt công tác giải quyết các thủ tục hành chính về hoạt động khoáng sản; thẩm định kỹ để cấp phép đúng quy trình, quy định của pháp luật; rà soát, phối hợp với các đơn vị liên quan hoàn thiện hồ sơ trình Bộ TN&MT thu hồi giấy phép hoạt động khoáng sản đối với các đơn vị có vi phạm nghiêm trọng pháp luật về khoáng sản.
Tiếp tục thực hiện kế hoạch kiểm tra hoạt động khoáng sản, BVMT trong KTKS năm 2023. Rà soát, gửi văn bản đôn đốc các tổ chức, cá nhân nghiêm chỉnh chấp hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính. Tiếp tục tổ chức thực hiện, khắc phục những nội dung theo kết luận, kiến nghị của đoàn kiểm tra, giám sát của Trung ương và các kết luận thanh tra, kiểm toán. Tăng cường phối hợp với các tổ chức, đơn vị có liên quan để nắm bắt, trao đổi, cung cấp thông tin về QLNN về khoáng sản để phục vụ cho các đoàn kiểm tra đạt hiệu quả cao. Tập trung hợp tác xây dựng Luật ĐC&KS.
TS. NGUYỄN TRƯỜNG GIANG
Cục trưởng Cục Khoáng sản Việt Nam
Nguồn: Tạp chí Tài nguyên và Môi trường số 20 (Kỳ 2 tháng 10) năm 2023
Ngành công nghiệp khai khoáng đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế nhưng sự chồng lấn giữa thuế tài nguyên và tiền cấp quyền khai thác khoáng sản đang làm tăng chi phí, giảm sức cạnh tranh của doanh nghiệp. Do đó, các chuyên gia, nhà khoa học cho rằng, để phát huy hiệu quả tiềm năng của ngành cần có hệ sinh thái chính sách phù hợp, trong đó chính sách tài chính đóng vai trò then chốt.
Uỷ ban Thường vụ Quốc hội nhất trí với sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản nhằm kịp thời tháo gỡ các vướng mắc phát sinh trong thực tiễn, đồng thời cho rằng dự thảo Luật lần này cần nhấn mạnh đến công tác quản lý, tránh lợi dụng sơ hở, gây thất thoát, lãng phí tài nguyên cũng như để xảy ra tình trạng tiêu cực.
Hơn 80 năm qua, ngành Địa chất Việt Nam đã đóng vai trò quan trọng trong khai thác và quản lý tài nguyên khoáng sản, góp phần phát triển kinh tế bền vững. Bài viết tổng hợp hành trình phát triển, những chính sách đổi mới và phong trào thi đua tiêu biểu, đồng thời định hướng chiến lược cho giai đoạn 2026-2030, hướng ngành Địa chất Việt Nam phát triển hiện đại, minh bạch và bền vững.
Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tiếp tục tăng cường công tác quản lý Nhà nước đối với hoạt động sản xuất, kinh doanh than và cung cấp than cho sản xuất điện trong tình hình mới.
Tiếp nối phần khai mạc và định hướng từ cơ quan quản lý, Toạ đàm “Luật Địa chất và Khoáng sản - Nền tảng phát huy hiệu quả nguồn lực địa chất khoáng sản và công nghiệp khai khoáng” bước sang thảo luận chuyên sâu. Các đại biểu đại diện doanh nghiệp, hiệp hội và báo chí - truyền thông đã cùng phân tích những điểm mới, khó khăn và giải pháp để đưa Luật đi vào đời sống.
Ngày 16/9 tại Hà Nội, Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam tổ chức Toạ đàm “Luật Địa chất và Khoáng sản - Nền tảng phát huy hiệu quả nguồn lực địa chất khoáng sản và công nghiệp khai khoáng”. Mở đầu chương trình, đại diện cơ quan quản lý đã phân tích sâu vai trò, ý nghĩa và các giải pháp chiến lược để Luật 2024 đi vào thực tiễn.
