Thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 15 luật trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường tại Kỳ họp thứ 10, vấn đề bảo vệ rừng trở thành điểm nóng trên nghị trường và được nhiều đại biểu Quốc hội (ĐBQH) đề xuất các kiến nghị chính sách nhằm phát triển và bảo vệ rừng bền vững.
Tại Kỳ họp thứ 10, Chính phủ đã trình Quốc hội dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 15 luật trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường, nhằm thực hiện chủ trương và thực tế về sắp xếp tổ chức bộ máy; tổ chức chính quyền 2 cấp; phân quyền, phân cấp; đơn giản hóa thủ tục hành chính, cắt giảm điều kiện đầu tư kinh doanh, giải quyết các “điểm nghẽn” do quy định của pháp luật, vấn đề cấp bách, phát sinh từ thực tiễn quản lý nhà nước trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường.
Dự án Luật được bố cục 17 điều; sửa đổi, bổ sung một số điều của 15 Luật gồm: Luật Bảo vệ môi trường; Luật Bảo vệ và kiểm dịch thực vật; Luật Chăn nuôi; Luật Đa dạng sinh học; Luật Đê điều; Luật Đo đạc và Bản đồ; Luật Khí tượng thủy văn; Luật Lâm nghiệp; Luật Phòng, Chống thiên tai; Luật Tài nguyên nước; Luật Tài nguyên, môi trường biển và hải đảo; Luật Thú y; Luật Thủy lợi; Luật thủy sản; Luật Trồng trọt.
Trong đó, Luật Lâm nghiệp sửa đổi, bổ sung quy định về chuyển mục đích sử dụng rừng, thẩm quyền quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng, trồng rừng thay thế, dịch vụ môi trường rừng, dịch vụ hấp thụ và lưu giữ carbon của rừng. Đây cũng là những vấn đề nóng được nhiều ĐBQH quan tâm.
Đóng góp ý kiến hoàn thiện dự luật, các ĐBQH đánh giá dự thảo Luật có ý nghĩa rất quan trọng để cấu trúc lại tư duy quản lý, những điều khoản được sửa sẽ tác động trực tiếp đến mô hình phát triển nông nghiệp xanh, an ninh tài nguyên, kinh tế rừng - biển - nước - đất. Các ĐBQH nhận thấy, nếu thiết kế đúng, luật có thể tạo ra nhịp chuyển từ quản lý mệnh lệnh, hồ sơ sang quản trị rủi ro, dữ liệu một cách minh bạch.
Nêu rõ việc cần thống nhất pháp lý phải đi cùng cơ chế vận hành, đại biểu Hà Sỹ Đồng - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị chỉ ra rằng, khi triển khai thực tế, có tình trạng cùng một nội dung nhưng hai luật điều chỉnh song hành khiến mỗi nơi áp dụng một cách khác nhau. Đưa ra ví dụ cho quan điểm trên, đại biểu cho biết, dự án đầu tư nông nghiệp phụ thuộc vào quy hoạch sử dụng đất nhưng khi chuyển mục đích lại phát sinh thủ tục theo Luật Lâm nghiệp và Luật Bảo vệ môi trường, dẫn tới tình trạng kéo dài từ 1 đến 2 năm vẫn chưa thực hiện được.
Cùng với đó, thủ tục phải đi cùng năng lực hậu kiểm và dữ liệu hóa quản lý. Theo đại biểu Đoàn Quảng Trị, nhiều thủ tục kéo dài không phải do luật khó mà do cơ quan quản lý giữ thông tin rời rạc, doanh nghiệp phải trải qua nhiều vòng. Chính vì vậy, để thông thoáng thực sự, cần cơ sở dữ liệu liên thông quốc gia về môi trường, đất đai, rừng, nước và cơ chế hậu kiểm dựa trên dữ liệu. Đồng thời phân quyền phải đi theo với rủi ro môi trường, không theo địa giới hành chính; cần có cơ chế một đầu mối, dự án tác động một tỉnh thì giao địa phương, dự án tác động nhiều tỉnh thì giao Trung ương và nguy cơ cao phải thẩm định bởi Bộ chủ trì với mục tiêu rõ người, rõ quyền, rõ trách nhiệm, rõ kiểm soát, tránh phân cấp hình thức, giao việc nhưng không giao công cụ khi thực thi.
Phân tích sâu hơn ở lĩnh vực lâm nghiệp và đa dạng sinh học, ĐBQH Hà Sỹ Đồng cho biết, ở địa phương, muốn phát triển dưới tán rừng thì thiếu cơ chế, muốn chuyển đổi tạm thì thủ tục phức tạp, muốn phục hồi sinh thái nhưng không có hướng dẫn tính toán. Do đó, cần phân tầng rừng, trong đấy nêu rõ rừng tự nhiên và rừng phòng hộ là vùng bất khả xâm phạm; rừng trồng có thể sử dụng có điều kiện thiết lập cơ chế phục hồi sinh thái; công khai dữ liệu che phủ rừng hàng năm; đồng thời mở đường cho sinh kế người dân như dược liệu, du lịch sinh thái, thủy sản ven biển gắn với chuẩn môi trường để nâng cao thu nhập và giải quyết công ăn việc làm cho người dân.
ĐBQH Hà Sỹ Đồng nhấn mạnh, dự thảo Luật cần hoàn thiện theo hướng rõ trách nhiệm, rõ tiêu chí và rõ cách áp dụng; giảm giấy tờ nhưng tăng kiểm soát thực thi; bảo vệ tài nguyên bằng cơ chế kinh tế thay vì chỉ dựa trên biện pháp hành chính.
Quan tâm tới việc cho thuê môi trường rừng dưới tán rừng, đại biểu Nguyễn Thị Yến - Đoàn ĐBQH TP. Hồ Chí Minh nhận thấy nếu luật không quy định rõ thì sẽ khó thực hiện. Nhằm đảm bảo phát triển và bảo vệ rừng bền vững, đại biểu đề nghị bổ sung thêm quy định cho thuê môi trường rừng đối với các dự án phát triển du lịch, trồng cây dược liệu dưới tán rừng, qua đó tạo điều kiện cho doanh nghiệp và người dân phát triển kinh tế rừng.
Ngoài ra, dự thảo Nghị quyết Đại hội đại biểu Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng đặt mục tiêu trồng rừng thay thế đạt 42%. Tuy nhiên, thực tế hiện nay, việc chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác rất lớn. Trước thực trạng đó, đại biểu đặt vấn đề thực hiện trồng trừng thay thế như thế nào và trồng ở đâu? Vì vậy, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo cần làm rõ hơn nội dung này để đảm bảo được nguồn rừng của đất nước.
Ở khía cạnh khác, đại biểu Phan Thái Bình - Đoàn ĐBQH TP. Đà Nẵng đề xuất cơ quan soạn thảo rà soát quy định về việc nộp tiền trồng rừng thay thế đối với các dự án đầu tư công do các cơ quan nhà nước làm chủ đầu tư. Bởi khi chuyển mục đích sử dụng rừng, thu hồi rừng vẫn phải nộp tiền trồng rừng thay thế, đại biểu cho rằng như vậy là lấy ngân sách từ "túi này bỏ qua túi kia". Do đó, đại biểu nhận thấy quy định này là không cần thiết và đề xuất nghiên cứu có quỹ riêng để đảm bảo nguồn lực trồng rừng thay thế.
Còn theo đại biểu Nguyễn Thị Kim Anh - Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Ninh, hiện nay, ở một số địa phương, có tình trạng quy hoạch lâm nghiệp cấp quốc gia, quy hoạch tỉnh hoặc quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất theo quy định của pháp luật về đất đai không thống nhất, thiếu đồng bộ dẫn đến cơ quan có thẩm quyền không thể giải quyết chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng và chuyển mục đích sử dụng đất lâm nghiệp. Thực tiễn đặt ra yêu cầu cần có quy định pháp lý để giải quyết vướng mắc này. Do đó, đại biểu đề nghị cần bổ sung quy định về vấn đề này theo hướng quy hoạch cấp tỉnh và quy hoạch cấp quốc gia có xung đột thì căn cứ vào quy hoạch lâm nghiệp cấp quốc gia để xem xét chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng.
Sản phẩm bản đồ có vai trò quan trọng đối với phát triển kinh tế - xã hội. Do nhiều nguyên nhân khác nhau, việc sử dụng sản phẩm bản đồ tại Việt Nam còn hạn chế trong những năm qua. Trong bối cảnh của Cách mạng Công nghiệp 4.0 và việc ứng dụng các công nghệ tiên tiến, hiện đại trong đo đạc và bản đồ, việc tăng cường sử dụng sản phẩm bản đồ càng có ý nghĩa quan trọng trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội.
Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà, Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban sông Mê Công Việt Nam vừa ký các Quyết định số 07/QĐ-UBMC và số 08/QĐ-UBMC về việc thành lập và quy định chức năng, nhiệm vụ và thành phần của Tiểu ban lưu vực sông Cửu Long và Tiểu ban lưu vực sông Sê San - Srêpốk.
Tại Phiên họp toàn thể Ủy ban sông Mê Công lần thứ hai (năm 2018) tại TP. Pleiku, tỉnh Gia Lai, Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà - Chủ tịch Ủy ban sông Mê Công Việt Nam đã chỉ đạo Văn phòng Thường trực Ủy ban sông Mê Công Việt Nam (Văn phòng) cần hoàn thiện mạng kết nối và tìm nguồn lực để trang bị thiết bị kết nối với các ủy viên Ủy ban, qua đó giúp Ủy ban đưa ra được những quyết định kịp thời đáp ứng đòi hỏi phát triển trong lưu vực.
Nước dưới đất là nguồn tài nguyên tái tạo có vai trò rất quan trọng trong đời sống. Để khai thác có hiệu quả bền vững tài nguyên nước, đặc biệt đảm bảo chất lượng nguồn nước, đáp ứng tiêu chuẩn cấp nước cho ăn uống, sinh hoạt để bảo vệ sức khỏe cộng đồng, việc lựa chọn nguồn nước khai thác phải đưa vấn đề chất lượng nguồn nước lên hàng đầu.
Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà và Thứ trưởng Lê Công Thành vừa chủ trì cuộc họp trực tuyến nghe các đơn vị báo cáo tình hình triển khai công tác quy hoạch tài nguyên nước. Tham dự cuộc họp có các đơn vị: Cục Quản lý tài nguyên nước; Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước quốc gia, Viện Khoa học tài nguyên nước và các đơn vị liên quan trực thuộc Bộ.
