Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hiệp quốc (UNESCO) phối hợp cùng Viện Quy hoạch Thủy Lợi (Bộ NN&PTNT) tổ chức Diễn đàn Các nhà khoa học trẻ vì tài nguyên nước bền vững 2023 (YP4W 2023) với chủ đề “An ninh nguồn nước và khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu tại Việt Nam”.
Diễn đàn là một phần trong ưu tiên của UNESCO tại Việt Nam nhằm hỗ trợ các nhà khoa học trẻ được tham gia vào các chính sách, các chương trình liên quan về tài nguyên nước cũng như hỗ trợ các sáng kiến do các nhà khoa học trẻ/thanh niên khởi xướng về bảo vệ môi trường, tài nguyên thiên nhiên và phát triển bền vững.
Diễn đàn được tổ chức trong khuôn khổ Chương trình liên chính phủ về Thủy văn học (Intergovernmental Hydrology Programme-IHP) chu kỳ IX (giai đoạn 2022-2029) - Khoa học vì một thế giới an toàn về nước trong bối cảnh môi trường biến động.
.jpg)
Các diễn giả chia sẻ về các thách thức và giải pháp đảm bảo an ninh nguồn nước trong bối cảnh biến đổi khí hậu tại Việt Nam
Mục tiêu của Diễn đàn YP4W 2023 nhằm tăng cường năng lực cho các cán bộ quản lý và các nhà khoa học, đặc biệt là các nhà khoa học trẻ, chuyên gia trẻ trong giải quyết và ứng phó với các thách thức về an ninh tài nguyên nước trong bối cảnh biến đổi khí hậu tại Việt Nam. Đồng thời, chia sẻ, cập nhật kiến thức liên quan thông qua thảo luận, trao đổi về các thách thức của an ninh nguồn nước ở Việt Nam và các kinh nghiệm, giải pháp giải quyết các thách thức; hỗ trợ hình thành Mạng lưới các nhà khoa học trẻ vì tài nguyên nước bền vững tại Việt Nam.
Tham dự Diễn đàn có các cán bộ thuộc các cơ quan quản lý tài nguyên nước, các chuyên gia, các nhà khoa học trẻ (từ 21 đến 35 tuổi), đặc biệt là các sinh viên các trường đại học có chuyên môn liên quan trên toàn quốc; cán bộ nghiên cứu trẻ đang học tập/làm việc trong lĩnh vực tài nguyên nước, môi trường và tài nguyên thiên nhiên hoặc lĩnh vực liên quan; cán bộ trẻ tại các cơ quan liên quan và các tổ chức phi chính phủ,...
Tại Diễn đàn, các đại biểu đã nghe PGS. TS Đỗ Hoài Nam - Phó Giám đốc Trung tâm Đào tạo và Hợp tác quốc tế, Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam; TS. Nguyễn Thúy Anh - Cán bộ thuộc Cục Quản lý tài nguyên nước, Bộ TN&MT; TS. Đào Trọng Tứ, Giám đốc Trung tâm phát triển bền vững tài nguyên nước và thích nghi biến đổi khí hậu; và ThS. Trần Lan Hương - Trưởng ban Khoa học Tự nhiên, UNESCO tại Việt Nam chia sẻ và trao đổi về các thách thức của Việt Nam trong đảm bảo an ninh nguồn nước trong bối cảnh biến đổi khí hậu, cũng như những giải pháp nhằm giải quyết các thách thức này.
.jpg)
Các đại biểu chụp ảnh lưu niệm tại Diễn đàn
Trên cơ sở thông tin chia sẻ của các nhà quản lý và các chuyên gia, các nhà nghiên cứu, các nhà khoa học trẻ, các cán bộ làm việc trong lĩnh vực liên quan đến tài nguyên nước đã đặt câu hỏi, thảo luận chuyên đề về những thách thức và giải pháp cho an ninh nguồn nước trong bối cảnh biến đổi khí hậu ở Việt Nam; thảo luận nhóm thông qua hình thức “World Café” theo các chuyên đề liên quan, nhằm trao đổi cùng xây dựng tầm nhìn tương lai chung và hình thành các sáng kiến trong giải quyết các thách thức về an ninh nguồn nước ở Việt Nam.
Bên cạnh đó, trong khuôn khổ các hoạt động của Diễn đàn đã diễn ra một triển lãm nhỏ về Chương trình Thủy văn liên chính phủ của UNESCO và trưng bày các Báo cáo Phát triển Nước Thế giới hàng năm của Liên Hợp Quốc nhằm giới thiệu về các chương trình, dự án và cam kết của UNESCO trong việc hỗ trợ các quốc gia thành viên thực hiện các chương trình nghị sự liên quan đến nước và đặc biệt là SDG 6 “Nước sạch và vệ sinh cho tất cả mọi người vào năm 2030”.
Phương Tâm
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, thiếu nước và ô nhiễm gia tăng, việc quản lý tài nguyên nước đòi hỏi không chỉ là con người và chính sách, mà cần thêm một yếu tố quyết định: dữ liệu và công nghệ. Với quyết tâm chuyển đổi số toàn diện, Cục Quản lý tài nguyên nước đang xây dựng nền móng cho một nền quản trị thông minh, nơi mỗi quyết định về tài nguyên nước được hậu thuẫn bởi dữ liệu thời gian thực, hệ thống phân tích dự báo và nền tảng ra quyết định dựa trên công nghệ số.
Xây dựng thể chế hiện đại, cắt giảm thủ tục hành chính, phân cấp mạnh mẽ cho địa phương là những nền tảng quan trọng để ngành tài nguyên nước bước vào giai đoạn quản trị mới, hiệu lực, hiệu quả và lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm.
Trong bối cảnh thời tiết cực đoan, khô hạn kéo dài, thách thức từ biến đổi khí hậu và nhu cầu sử dụng nước ngày một gia tăng, việc chủ động điều hòa, phân bổ nguồn nước không còn là giải pháp tình thế, mà đã trở thành yêu cầu cấp thiết cho an ninh nguồn nước quốc gia. Sáu tháng đầu năm 2025, Cục Quản lý tài nguyên nước (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã triển khai hàng loạt giải pháp điều tiết linh hoạt, dựa trên dữ liệu thời gian thực, mang lại hiệu quả rõ rệt trong cấp nước hạ du, kiểm soát dòng chảy và quản lý tài nguyên bền vững.
Tài nguyên nước, một trong những yếu tố sống còn của sự sống trên Trái đất đang đứng trước những thách thức to lớn. Suy giảm chất lượng nước, cạn kiệt nguồn nước ngọt, khai thác quá mức, ô nhiễm do công nghiệp và sinh hoạt,… là những mối nguy hại ngày càng nghiêm trọng, không chỉ ở quy mô địa phương mà đã mang tính toàn cầu.
Hiện nay, hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải và sông Nhuệ mỗi ngày có hàng triệu m3 nước thải từ sinh hoạt, làng nghề, cơ sở sản xuất xả vào gây ô nhiễm nguồn nước.
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho rằng, sử dụng hợp lý tài nguyên nước là yếu tố then chốt trong việc nâng cao hiệu quả nuôi trồng thủy sản.
