Dự kiến huy động 12,35 triệu tỷ đồng cho xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo trong giai đoạn 2026 - 2035

Chiều 29/8, tại Hà Nội, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan và các đại biểu Quốc hội đã có cuộc làm việc với Bộ Nông nghiệp và Môi trường về đề xuất chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026-2035 (Chương trình).

Tham dự buổi làm việc có Thứ Trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Võ Văn Hưng cùng đại diện lãnh đạo các đơn vị thuộc Bộ như: Văn phòng Điều phối Nông thôn mới Trung ương, Văn phòng Quốc gia về giảm nghèo, Cục Kinh tế hợp tác và PTNT, Trường Quản lý cán bộ nông nghiệp và PTNT, Báo Nông nghiệp và Môi trường…

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan phát biểu và chỉ đạo tại buổi làm việc

Báo cáo tại buổi làm việc, ông Ngô Trường Sơn, Chánh Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương cho biết, tính đến cuối năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều còn 1,93%, (tỷ lệ đầu kỳ là 5,2%, bình quân giảm 1,03%); tỷ lệ hộ nghèo tại các huyện nghèo cuối năm 2024 còn 24,86%; tỷ lệ hộ nghèo dân tộc thiểu số đến cuối năm 2024 còn 12,55%; đến năm 2025, có 19 xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo được thoát khỏi tình trạng nghèo, đặc biệt khó khăn (đạt 35%)…

Về Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, tính đến hết 30/6/2025, cả nước có 6.084/7.669 xã (79,3%) đã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới (tăng 10,6% so với cuối năm 2021); có 2.567 xã (42,4%) đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao và 743 xã (12,3%) đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu. Cả nước có 329/646 đơn vị cấp huyện (51%) đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ đạt chuẩn nông thôn mới, trong số các huyện đạt chuẩn nông thôn mới có 48/240 huyện (20%) được Thủ tướng Chính phủ công nhận đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao. Đối với cấp tỉnh, có 13 tỉnh, thành phố đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới, về thu nhập bình quân của người dân nông thôn, năm 2024 đạt 54 triệu đồng/người/năm (tăng 1,3 lần so với năm 2020)...

Ông Ngô Trường Sơn, Chánh Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương báo cáo tại buổi làm việc

Ông Sơn cho rằng, việc hợp nhất hai chương trình xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo thành một thể hiện quyết tâm chính trị cao trong tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, bảo đảm lồng ghép mục tiêu đa ngành, tăng cường phối hợp liên vùng, liên cấp và phát huy vai trò chủ thể của người dân. Đồng thời là khuôn khổ thực thi hiệu quả các nghị quyết chuyên đề quan trọng của Bộ Chính trị: Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá trong khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; Nghị quyết số 59-NQ/TW về hội nhập quốc tế; Nghị quyết số 66-NQ/TW về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật; Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển khu vực kinh tế tư nhân. Các nội dung như chuyển đổi số nông thôn, nâng cao chất lượng thể chế cấp cơ sở, hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp tại nông thôn, kết nối vùng - thị trường - chuỗi giá trị… đều được tích hợp đầy đủ trong Chương trình.

Thứ trưởng Võ Văn Hưng cho rằng, thời gian qua chúng ta đã làm tốt chương trình xây dựng nông thôn mới và công tác xóa đói giảm nghèo với trách nhiệm cao nhất

Phát biểu tại buổi làm việc, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Võ Văn Hưng cho rằng, thời gian qua chúng ta đã làm tốt chương trình xây dựng nông thôn mới và công tác xóa đói giảm nghèo. Bộ mặt đời sống người dân nông thôn đã thay đổi nhiều so với trước đây. Hệ thống điện, đường, trường, trạm đã phủ hết ở các thôn, xã. Thu nhập của người dân đã được tăng lên (trung bình khoảng 54 triệu đồng/người/năm). Đây là sự cố gắng của người dân cũng như sự vào cuộc quyết liệt của các bộ, ngành địa phương và chính quyền các cấp…

Theo đề xuất Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026 - 2035, được chia làm 2 giai đoạn: Giai đoạn 2026-2030 và giai đoạn 2031 - 2035. Tổng nguồn lực dự kiến huy động để thực hiện Chương trình giai đoạn 2026-2035 là khoảng 12,35 triệu tỷ đồng; trong đó giai đoạn 2026 - 2030 khoảng 4,93 triệu tỷ đồng, giai đoạn 2031-2035 khoảng 7,42 triệu tỷ đồng.

Giai đoạn 2026 - 2030, vốn ngân sách trung ương hỗ trợ trực tiếp khoảng 180.000 tỷ đồng (vốn đầu tư phát triển khoảng 120.000 tỷ đồng, vốn sự nghiệp khoảng 60.000 tỷ đồng), chiếm 3,7%. Tăng gấp 2 lần so với tổng nguồn vốn ngân sách trung ương của 2 Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021-2025; vốn đối ứng từ ngân sách địa phương các cấp (tỉnh, xã) khoảng 450.000 tỷ đồng, chiếm 9,1%; vốn lồng ghép từ các chương trình mục tiêu quốc gia, các chương trình dự án khác trên địa bàn khoảng 400.000 tỷ đồng, chiếm 8,1%; vốn tín dụng khoảng 3.400.000 tỷ đồng, chiếm 69%; Vốn doanh nghiệp và huy động đóng góp của người dân khoảng 500.000 tỷ đồng, chiếm 10,1%...

Với 180.000 tỷ đồng từ ngân sách trung ương sẽ phân bổ cho các địa phương dự kiến 177.000/180.000 tỷ đồng (chiếm 98,3%) để bố trí cho 28 tỉnh, thành phố nhận hỗ trợ từ ngân sách trung ương tập trung hỗ trợ thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững; khoảng 3.000 tỷ đồng/5 năm (chỉ kinh phí sự nghiệp, chiếm khoảng 1,7% tổng mức) cho khoảng 20 bộ, ngành trung ương để thực hiện công tác quản lý, chỉ đạo, hướng dẫn, tổ chức triển khai các nội dung thành phần của Chương trình.

Chương trình giai đoạn 2026 - 2030 gồm 11 nhóm nội dung và 63 nhiệm vụ cụ thể. Một số giải pháp chính được đưa ra là: rà soát, sửa đổi, hoàn thiện các cơ chế, chính sách phù hợp với mô hình tổ chức hành chính hai cấp; đề mô hình tổ chức bộ máy thực hiện Chương trình giai đoạn tới theo hướng tinh gọn, chuyên trách, thống nhất từ trung ương đến địa phương; chuyển trọng tâm từ phát triển số lượng sang nâng cao chất lượng... Chương trình tập trung phát triển kinh tế nông thôn theo hướng gia tăng giá trị, bền vững; hướng dẫn, hỗ trợ phát triển sản phẩm OCOP, du lịch nông nghiệp, du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng đặc sắc, gắn với thế mạnh của từng địa phương, vùng miền theo hướng xanh, bền vững; tiếp tục phát huy vai trò chủ thể của người dân và doanh nghiệp trong quá trình xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững... Đặc biệt, Chương trình sẽ tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát, đánh giá việc thực hiện Chương trình ở các cấp, các ngành; khuyến khích trao quyền cho cấp xã và cộng đồng đi đôi với cơ chế giám sát, đánh giá minh bạch.

Phát biểu kết luận buổi làm việc, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan nhấn mạnh, chúng ta cần xây dựng cơ chế triển khai linh hoạt, hiệu quả, đảm bảo chương trình thực sự đến được với từng người dân. Tránh tình trạng ôm đồm, thay vào đó là cần tăng cường phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành và đặc biệt là với chính quyền địa phương khi chúng ta bắt đầu triển khai chính quyền địa phương 2 cấp. 

Chương trình vẫn cần ưu tiên đầu tư vào các yếu tố “phần cứng” như hệ thống hạ tầng, đường giao thông… Đồng thời, cần chú trọng phát huy và bảo tồn các giá trị văn hóa, bản sắc riêng của địa phương, đặc biệt là các cộng đồng dân tộc thiểu số.

Tuy nhiên, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan nhấn mạnh, để chương trình vận hành một cách hiệu quả chúng ta, đặc biệt là Bộ Nông nghiệp và Môi trường cần đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng từ cán bộ địa phương đến người dân, trong đó lấy người dân làm trung tâm và là nòng cốt. Phát triển kinh tế phải đi đôi với bảo vệ môi trường, bảo vệ và phát huy những bản sắc văn hóa truyền thống, bảo tồn làng nghề, đẩy mạnh công tác bình dân học vụ số, đẩy mạnh công tác truyền thông, phát triển du lịch nông nghiệp theo hướng xanh, bền vững… 

“Mục tiêu cuối cùng là hình thành không gian nông thôn xanh, sạch, đẹp, an toàn, văn minh, gắn kết, hạnh phúc; xây dựng nông dân văn minh, có tri thức, kỹ năng, sáng tạo; giữ vững quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội, góp phần tạo nền tảng phát triển bao trùm, ổn định và bền vững của đất nước" - Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan khẳng định.

                                                                                                                                               Lê Hải