Tỉnh Gia Lai và tình Khánh Hòa bước vào vụ Đông Xuân 2025-2026 với tinh thần chủ động, linh hoạt và quyết liệt, không chỉ tập trung bảo đảm diện tích, năng suất, mà còn hướng tới mục tiêu dài hạn, xây dựng nền nông nghiệp xanh, tuần hoàn, thích ứng khí hậu.
Ứng phó chủ động với thời tiết và dịch hại
Theo nhận định của Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh Gia Lai, vụ Đông Xuân 2025-2026 sẽ diễn ra trong điều kiện khí hậu diễn biến phức tạp, thời tiết cực đoan gia tăng. Từ tháng 9 đến tháng 11/2025, bão và áp thấp nhiệt đới hoạt động mạnh hơn trung bình nhiều năm, có thể ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp 1-2 cơn đến khu vực Tây Nguyên. Tổng lượng mưa phổ biến cao hơn trung bình nhiều năm, đặc biệt phía Đông tỉnh đạt 200-400mm, có nơi vượt 500mm; trong khi phía Tây lại khô hạn, chỉ đạt 20- 50mm. Điều này khiến phân bố ẩm đất mất cân đối, tiềm ẩn rủi ro khô hạn cục bộ giai đoạn cuối vụ.
Bên cạnh đó, hiện tượng mưa lớn, dông, lốc, sét và gió giật mạnh vẫn có khả năng xảy ra, nhất là trong tháng 10-11/2025. Dự báo từ tháng 12/2025 đến tháng 2/2026, nhiệt độ trung bình cao hơn TBNN, làm gia tăng nguy cơ sâu bệnh hại phát triển sớm hơn thường lệ.
Trước tình hình đó, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Gia Lai chủ động ban hành kế hoạch sản xuất vụ Đông Xuân 2025-2026, tập trung chỉ đạo 5 nhóm giải pháp trọng tâm: Chủ động kế hoạch tưới tiêu, phòng chống khô hạn, phối hợp ngành thủy lợi, điện lực đảm bảo nguồn nước cho 73.700 ha lúa và cây trồng cạn; Điều chỉnh thời vụ hợp lý, phân khung gieo sạ theo từng vùng - khu vực Đông Gia Lai gieo sạ từ 25/11–25/12/2025, còn Tây Gia Lai tùy độ chủ động nước mà xuống giống sớm hơn, kết thúc trước 10/12/2025; Cơ cấu giống thích ứng, sử dụng các giống ngắn ngày, chịu hạn, có khả năng chống đổ ngã như ĐV108, Đài Thơm 8, OM4900, IR64, ML48; đồng thời mở rộng nhóm ST24, ST25 nhằm phục vụ xuất khẩu; Tăng cường quản lý dịch hại, tổ chức giám sát đồng ruộng theo tiêu chuẩn TCVN 13268-2021, kiểm soát chặt chuột, ốc bươu vàng, rầy nâu, bệnh đạo ôn, sâu keo mùa thu…; Đẩy mạnh mô hình chống sâu bệnh tổng hợp (IPHM) - quản lý tổng thể sức khỏe cây trồng (IPM), hướng dẫn nông dân sử dụng thuốc BVTV sinh học, quản lý tổng hợp sức khỏe cây trồng, tăng diện tích “sạch hóa” vùng trồng lúa.
Theo Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Gia Lai, Chi cục xác định vụ Đông Xuân là vụ sản xuất bản lề, quyết định năng suất cả năm. Toàn ngành sẽ bám sát khung thời vụ, chủ động nguồn nước và dự báo dịch hại, không để xảy ra thiệt hại trên diện rộng.
Đến nay, diện tích gieo trồng vụ Đông Xuân 2025-2026 được xác định như sau: (1) Lúa: 73.700 ha, năng suất 69,8 tạ/ha, sản lượng 514.400 tấn. (2) Ngô: 5.800 ha, sản lượng 32.480 tấn. (3) Sắn: 7.600 ha, năng suất 289,5 tạ/ha, sản lượng 220.020 tấn. (4) Khoai lang: 2.600 ha, năng suất 146 tạ/ha, sản lượng 37.960 tấn. (5) Rau các loại: 22.500 ha, sản lượng 420.750 tấn. (6) Đậu, lạc: gần 15.200 ha, sản lượng 46.500 tấn. (7) Mía: 250 ha, năng suất 558,8 tạ/ha, sản lượng 13.970 tấn.
Bên cạnh đó, các chuyên gia bảo vệ thực vật Trung ương cũng cảnh báo, sâu bệnh vụ 2025-2026 có thể tăng sớm và mạnh do khí hậu ấm và ẩm kéo dài. Bệnh khảm lá sắn, gỉ sắt cà phê, vàng lá tiêu và thán thư xoài là những đối tượng cần đặc biệt lưu ý.
Chi cục dự kiến 2.100 ha tái canh cà phê, 12.790 ha chuyển đổi cây trồng kém hiệu quả, trong đó gần 6.000 ha cao su già cỗi được thay thế bằng cây ăn quả hoặc dược liệu phù hợp sinh thái.
Ổn định sản xuất, hiện đại hóa vùng trồng
Khánh Hòa đã cho thấy sự kiên định trong chiến lược nông nghiệp khi năm 2025, tổng diện tích gieo trồng cây hàng năm ước đạt 152.561,4 ha, vượt kế hoạch đạt 102,21%. Dù gặp nhiều biến động về thị trường và thời tiết, tỉnh vẫn đảm bảo ổn định sản xuất, đồng thời triển khai các giải pháp hiện đại hóa vùng trồng và từng bước hướng đến thị trường xuất khẩu chính ngạch.
Trong vụ Đông Xuân 2025-2026 mà tỉnh đang dự kiến, Khánh Hòa đặt kế hoạch: (1) Lúa: 73.700 ha với năng suất 69,8 tạ/ha, sản lượng 514.400 tấn. (2) Ngô: 5.800 ha → 56,0 tạ/ha → 32.480 tấn; (3) Sắn: 7.600 ha → 289,5 tạ/ha → 220.020 tấn. (4) Khoai lang: 2.600 ha → 146,0 tạ/ha → 37.960 tấn. (5) Rau các loại: 22.500 ha → 187,0 tạ/ha → 420.750 tấn. (6) Đậu các loại: 5.800 ha → 9,8 tạ/ha → 5.700 tấn. (7) Lạc: 9.400 ha → 43,4 tạ/ha → 40.800 tấn. (8) Mía: 250 ha → 558,8 tạ/ha → 13.970 tấn. Những con số này thể hiện quyết tâm của tỉnh trong việc vừa giữ diện tích trồng truyền thống, vừa mở rộng cây trồng có giá trị kinh tế cao.
Khánh Hòa cũng ghi nhận kết quả ấn tượng về diện tích cây ăn quả đạt 26.200,5 ha, tăng 17,28% so năm trước. Trong 9 tháng đầu năm 2025, sản lượng các loại cây ăn quả đạt 361.921,5 tấn, dự kiến cả năm là 482.562 tấn. Cụ thể, sầu riêng chiếm diện tích 3.413,9 ha, xoài 9.807,2 ha, chuối 4.581,9 ha, bưởi 1.635,39 ha, táo 1.382,88 ha, nho 702,9 ha; Cây công nghiệp chiếm khoảng 10.893,6 ha, trong đó điều là cây chủ lực với 7.846,5 ha. Việc giữ ổn định diện tích và tăng chất lượng sản phẩm trong bối cảnh chi phí vật tư tăng và biến động thị trường cho thấy tỉnh đã có đường hướng rõ rệt, không “chạy theo diện tích ảo”.
Khánh Hòa tích cực áp dụng các mô hình sản xuất hiện đại và quy mô lớn. Tỉnh đã triển khai 36 cánh đồng lớn với diện tích 5.016,52 ha. Vụ Đông Xuân 2025-2026 dự kiến tiếp tục nhân rộng. Nhờ áp dụng phương pháp đồng bộ (same giống, thời vụ, kỹ thuật chăm sóc), năng suất lúa trên cánh đồng lớn đạt 70 tạ/ha, cao hơn 7-10% so sản xuất đại trà. Chi phí sản xuất giảm 7-12%, lợi nhuận tăng 20-30% so với cách sản xuất truyền thống.
Nông nghiệp công nghệ cao, hữu cơ, diện tích ứng dụng công nghệ cao khoảng 426,04 ha; đất được cấp chứng nhận hữu cơ (USDA, JAS, EU) là 5.599,3 ha (cây điều, dưa lưới, măng tây, nhãn, xoài, chà là). Mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói, tỉnh hiện có 166 mã số vùng trồng, diện tích 5.178,6949 ha; trong đó 68 mã số xuất khẩu diện tích 4.712,7382 ha, và 98 mã nội địa với 648,95672 ha. Có 3 mã số cơ sở đóng gói xuất khẩu xoài, sầu riêng sang EU và Trung Quốc. Những bước đi này không chỉ giúp nâng cao chất lượng đồng đều sản phẩm mà còn rút ngắn khoảng cách kiểm soát tiêu chuẩn quốc tế, là tiền đề để hàng nông sản Khánh Hòa tiếp cận các thị trường “khó tính”.
Khánh Hòa không chỉ dừng lại ở sản xuất cung cấp thị trường nội địa mà xác định xuất khẩu chính ngạch là mục tiêu chiến lược. Các giống như ST24, ST25, Đài thơm 8, ĐV108 đã được đưa vào vùng trồng xuất khẩu. Cơ sở đóng gói - mã vùng được lựa chọn phải đáp ứng tiêu chuẩn nghiêm ngặt của EU, Trung Quốc… Địa phương cũng tập trung kiểm soát vật tư đầu vào, dư lượng thuốc và phân bón, nhằm đảm bảo sản phẩm đủ tiêu chuẩn xuất khẩu.
Theo Sở NN&MT Khánh Hòa, địa phương đã chú trọng song hành giữa số lượng và chất lượng. Việc ổn định sản xuất là điều kiện cần; hỗ trợ, liên kết, chuẩn hóa vùng trồng và truy xuất nguồn gốc là điều kiện đủ để Khánh Hòa đặt chân vững vào thị trường quốc tế. Nhờ đó, Khánh Hòa đã cấp 37 giấy chứng nhận cơ sở ATTP, quản lý 444 cơ sở vật tư nông nghiệp và tiến tới đạt các tiêu chuẩn khắt khe để hưởng lợi từ ưu thế xuất khẩu.
Tăng tốc chuyển đổi số, liên kết vùng
Hai địa phương Gia Lai và Khánh Hòa đang triển khai số hóa đồng bộ dữ liệu vùng trồng, bước tiến quan trọng trong quản lý nông nghiệp hiện đại. Đến cuối năm 2025, Gia Lai hoàn thành cơ sở dữ liệu truy xuất cho cà phê, sắn, rau quả, trong khi Khánh Hòa tập trung vào xoài, sầu riêng, chuối và bưởi.
Cả hai tỉnh đều đẩy mạnh mô hình HTX nông nghiệp công nghệ cao, khuyến khích doanh nghiệp liên kết vùng nguyên liệu. Khánh Hòa có 444 cơ sở kinh doanh vật tư nông nghiệp được kiểm soát chặt, không có vi phạm lớn; đồng thời cấp 37 giấy chứng nhận ATTP cho cơ sở chế biến, đóng gói nông sản. Trong khi đó, Gia Lai tập trung đào tạo IPHM cho 175 học viên, xây dựng 5 mô hình học tập thực hành trên cây sầu riêng, xoài, lúa. Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hoàng Hiệp, việc triển khai đồng bộ chương trình này là “chìa khóa giúp nông dân nâng cao giá trị, giảm rủi ro và tiếp cận các thị trường xanh”.
Định hướng 2026: Kết nối, hội nhập, phát triển bền vững
Từ nền tảng 2025, hai tỉnh đặt mục tiêu năm 2026 sẽ tăng diện tích cây trồng ứng dụng công nghệ cao ≥ 20%. Hoàn thiện 100% dữ liệu truy xuất vùng trồng chủ lực. Xây dựng các trung tâm logistics nông nghiệp phục vụ bảo quản, chế biến, tiêu thụ. Tăng tỷ lệ cây trồng được chứng nhận hữu cơ và sản xuất VietGAP. Liên kết vùng Tây Nguyên - Duyên hải Nam Trung Bộ thành chuỗi giá trị xanh.
Vụ Đông Xuân 2025-2026 mở ra trong bối cảnh thời tiết khắc nghiệt và thị trường toàn cầu đầy biến động. Song với tư duy sản xuất xanh, hành động đồng bộ từ Trung ương đến địa phương, cùng sự chủ động của nông dân và doanh nghiệp, ngành trồng trọt hai tỉnh Gia Lai - Khánh Hòa đang vững vàng tiến bước.
Từ từng thửa ruộng lúa, nương cà phê, vườn xoài, sầu riêng… một hệ sinh thái sản xuất mới đang hình thành dựa trên khoa học, công nghệ và minh bạch thông tin. Đó là minh chứng cho tinh thần “Nông nghiệp xanh - Việt Nam mạnh mẽ, hội nhập và bền vững”.
Sáng ngày 16/10, Diễn đàn “Vai trò của nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn trong phát triển nông nghiệp bền vững, xây dựng nông thôn văn minh” được tổ chức tại TP. Hồ Chí Minh, do các đơn vị trực thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường (Bộ NN&MT) phối hợp tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến.
Chiều 15/10, tại Trụ sở Chính phủ, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình và các Phó Thủ tướng Chính phủ: Trần Hồng Hà, Mai Văn Chính đồng chủ trì cuộc họp với lãnh đạo các bộ, ngành hữu quan về việc nghiên cứu, xem xét hợp nhất 3 Chương trình mục tiêu quốc gia: Xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững, phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.
Sự hợp tác giữa VINAFIS và USSEC mở ra hướng đi mới cho thủy sản Việt Nam: phát triển bền vững từ nguồn nguyên liệu đến sản phẩm xuất khẩu, nâng cao năng lực kỹ thuật, mở rộng thị trường, tăng cường sử dụng đậu nành Hoa Kỳ trong chuỗi giá trị nuôi trồng thủy sản và khẳng định vị thế trên bản đồ thủy sản thế giới.
Từng trắng tay sau khi đầu tư tiền tỷ vào trồng lan đột biến, anh Lê Văn Hùng ở xã Hoằng Lộc (Thanh Hóa) đã không bỏ cuộc. Trở về từ Hàn Quốc, anh kiên trì khởi nghiệp lần nữa với mô hình nuôi cầy hương, loài động vật hoang dã đã được thuần hóa, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Chỉ sau vài năm, anh đã sở hữu trang trại hơn 400 con, doanh thu hàng trăm triệu đồng mỗi năm, trở thành tấm gương điển hình trong phong trào làm giàu trên chính quê hương.
Trước những thách thức của biến đổi khí hậu và yêu cầu phát triển bền vững, tỉnh Nghệ An đang tích cực triển khai nhiều giải pháp nhằm giảm phát thải khí nhà kính trong lĩnh vực nông nghiệp…
Ngày 13/10, tại Hà Nội, Hội Thủy sản Việt Nam tổ chức họp báo công bố tổ chức Triển lãm Quốc tế Khoa học Công nghệ Thủy sản Việt Nam – VINAFIS EXPO 2026, với chủ đề “Thủy sản Việt Nam vươn mình”. Sự kiện sẽ diễn ra từ 28 - 30/4/2026 tại Trung tâm Hội chợ và Triển lãm Sài Gòn (SECC), TP. Hồ Chí Minh, trùng dịp kỷ niệm Ngày truyền thống Ngành Thủy sản Việt Nam (01/4), với sự chủ trì của Hội Thủy sản Việt Nam, được Bộ Nông nghiệp và Môi trường chấp thuận theo văn bản số 7767/BNNMT-CTSKN.
