Tiếp theo thành công với bài chia sẻ kinh nghiệm ứng phó sự cố tràn dầu thu hút sự quan tâm lớn của các đại biểu tại Hội nghị quốc tế khoa học thực tiễn với chủ đề “Phòng ngừa ứng phó sự số tràn dầu: Giải pháp và triển vọng” do Trường Đại học tổng hợp Quốc gia Viễn đông tổ chức cuối tháng 9/2025, Trung tâm Ứng phó sự cố môi trường Việt Nam (SOS), thuộc Hội bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam (VACNE) vinh dự tiếp tục nhận được lời mời của Viện Hải dương học quốc gia (ГОИН) mang tên N.N. Zubov (Росгидромет) tham gia Hội nghị khoa học – thực tiễn hải dương học ứng dụng toàn Liên bang lần thứ XII với chủ đề: "Sự cố tràn dầu nhiên liệu ở Eo biển Kerch: Những thách thức đối với Khoa học ứng dụng" tổ chức tại Mát xcơ va ngày 04/12/2025 vừa qua.
Hội thảo giữa tâm điểm một sự cố thực tế: Tràn dầu nhiên liệu tại eo biển Kerch
Nội dung trọng tâm của hội thảo năm nay xoay quanh sự cố tràn dầu nhiên liệu (FO) xảy ra tại eo biển Kerch ngày 15/12/2024 – hậu quả của vụ chìm hai tàu chở dầu Volgoneft-212 và Volgoneft-239. Sự cố gây ô nhiễm nghiêm trọng vùng biển và bờ biển Krasnodar – Crimea, đặt ra nhiều thách thức trong công tác ứng phó, giám sát và mô phỏng lan truyền ô nhiễm.
Nhiều tổ chức lớn và uy tín tại Liên bang Nga được mời tham gia hội nghị, như: Viện Hải dương học thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga (IO RAS, Moscow), Đại học Tổng hợp Lomonosov Moscow (MGU, Moscow), Đại học Liên bang Viễn Đông (FEFU, Vladivostok), Đại học Dầu khí quốc gia Nga Gubkin, (Moscow), Trung tâm Khí tượng Thủy văn Nga (Moscow), Viện Thủy vật lý biển thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga (MHI, Sevastopol), Lực lượng cứu hộ hàng hải thuộc Tổng cục Vận tải đường biển và đường sông liên bang Nga (Moscow), Quỹ Thiên nhiên và Con người, Ủy ban Quốc gia về Thập kỷ Phục hồi Hệ sinh thái của Liên hợp quốc, FSBSI "FRCG im. F.F. Erisman" của Rospotrebnadzor (Moscow), Chi nhánh Sevastopol của Cục Ngân sách Nhà nước Liên bang "GOIN" (Sevastopol), Viện Hàng không Moscow (MAI, Moscow)…
Với sự hỗ trợ của Lực lượng cứu hộ hàng hải thuộc Tổng cục Vận tải đường biển và đường sông Liên bang Nga và Trung tâm Nghiên cứu Planeta, từ tháng 12 năm 2024 đến nay, Viện Hải dương học quốc gia (ГОИН) đã chuẩn bị và trình lên ủy ban chính phủ hơn 100 báo cáo về tình hình hiện tại và dự báo về ô nhiễm dầu ở phía nam eo biển Kerch và vùng biển lân cận phía đông bắc của Biển Đen.
Sự cố tràn dầu nhiên liệu ở eo biển Kerch, một mặt, gây ra thiệt hại to lớn cho môi trường, nhưng mặt khác, đây là một sự kiện mà việc quan sát và phân tích có thể cực kỳ hữu ích. Việc thu thập thông tin về vị trí, khối lượng và dạng dầu nhiên liệu trong cột nước và dưới đáy biển, cũng như phân tích những thay đổi xảy ra với dầu nhiên liệu trong điều kiện khí tượng thủy văn hiện tại, là rất quan trọng đối với các ứng dụng khoa học và thực tiễn. Kinh nghiệm thu được sẽ được sử dụng cho các đánh giá trong tương lai về hậu quả có thể xảy ra của các vụ tràn dầu nhiên liệu nặng ở các khu vực khác của Liên bang Nga. Chính trong bối cảnh ấy, phần chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn của Việt Nam trở thành điểm nhấn thu hút sự chú ý đặc biệt của nhiều nhà khoa học và lực lượng cứu hộ.
Ông Sergey Nikolaevich Zatsepa - Tiến sĩ khoa học vật lý và toán học, Nhà nghiên cứu khoa học chính của Viện Hải dương học quốc gia mang tên N.N. Zubov cho biết: “Hội thảo được tổ chức dựa trên yêu cầu thực tiễn từ sự cố tràn dầu nhiên liệu tại Kerch. Khi xây dựng chương trình, chúng tôi đã cố gắng cân bằng các bài thuyết trình để thể hiện mức độ hiểu biết lý thuyết về diễn biến của sự cố tràn dầu trong môi trường biển và các biện pháp tốt nhất để khoanh vùng và khắc phục hậu quả sự cố. Những hội thảo như thế này với mong muốn đưa ra được giải pháp cụ thể với tình huống đã có sẵn, nên chúng tôi luôn mong muốn có những bài thuyết trình mang theo các kinh nghiệm cũng như hoạt động thực tế”.
Điểm sáng từ Việt Nam: Mang thực tiễn ứng phó sự cố tại Cần Giờ tới diễn đàn quốc tế
Trong 16 chuyên đề được lựa chọn trình bày, báo cáo của ông Phạm Văn Sơn – Giám đốc Trung tâm Ứng phó sự cố môi trường Việt Nam (SOS), Tổng thư kí Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam (VACNE) về “Kinh nghiệm thực tiễn ứng phó sự cố tràn dầu nhiên liệu tại rừng ngập mặn Cần Giờ” đã nhận được sự quan tâm lớn.
Rừng ngập mặn Cần Giờ là khu dự trữ sinh quyển thế giới đầu tiên của Việt Nam, nổi tiếng với hệ sinh thái đa dạng được UNESCO công nhận vào tháng 1 năm 2000, là môi trường đặc thù mà dầu FO có độ bám dính cao khó xử lý nếu xâm nhập vào hệ rễ chằng chịt. Những thách thức này khiến nhiều giải pháp quốc tế không thể áp dụng trực tiếp, trong khi Việt Nam đã tích lũy được kinh nghiệm thực tế hiếm có.
Ông Phạm Văn Sơn – Giám đốc Trung tâm Ứng phó sự cố môi trường Việt Nam chia sẻ “Tôi nhận được lời mời tham gia hội thảo này và rất vui, bởi Ban tổ chức đã nhắc tới Trung tâm ứng phó sự cố môi trường Việt Nam như một mảnh ghép không thể thiếu trong khối các nội dung được chia sẻ. Với kinh nghiệm xử lý hơn 300 sự cố môi trường tại Việt Nam, chúng tôi lựa chọn sự cố xảy ra tại rừng ngập mặn Cần Giờ là sự cố tràn dầu FO – cùng loại dầu đã tràn ở tại eo biển Kerch cuối năm 2024 với nhiều vấn đề thời sự, nhiều phương án phối hợp triển khai và sẽ là bài học kinh nghiệm cho nhiều tổ chức cũng như chuyên gia quốc tế”.
Ông Phạm Văn Sơn đã chỉ ra những thách thức, khó khăn. Và quan trọng nhất là đưa ra những giải pháp kĩ thuật – công nghệ đã phát huy hiệu quả trong thực tiễn, như:
Sử dụng thiết bị thu hồi dầu với thiết kế độc đáo, vô cùng gọn nhẹ, có thể bố trí và vận hành ở trên các xuồng hơi nhỏ. Thiết bị này không chỉ có khả năng thu hồi dầu có độ nhớt cao như FO, bùn cặn… mà còn thu hồi được các loại a xít và dung dịch hóa chất mạnh. Chiến thuật huy động xuồng nhỏ thay vì tàu lớn, huy động trang bị chuyên dụng cơ động gọn nhẹ thay vì thiết bị nặng, cồng kềnh đã giúp các tổ đội ứng phó của Trung tâm SOS tác nghiệp ứng biến cực kì nhanh trên diện tích rộng lớn của rừng ngập mặn nước nông với hệ rễ cây chằng chịt đan xen.
Triển khai các "Bẫy dầu” bằng vật liệu nano để thu hồi dầu nổi trên mặt nước và bị khuếch tán trong nước dựa vào tác dụng của dòng nước thủy triều lên xuống. Thay vì tác nghiệp quây thu hồi dầu theo cách thông thường, các tổ đội ứng phó của Trung tâm SOS đặt sẵn các bẫy dầu ở các điểm trọng yếu, rồi sau đó thu gom, nhàn hạ như người nông dân đặt các đơm đó (ngư cụ truyền thống bằng tre, hình ống, có hom bẫy cá, tôm ở các khe nước chảy) rồi sau đó đi thu gom. Nhưng thay vì bắt tôm cá trong đơm đó, thì thu gom dầm ngấm đẫm trong vật liệu nano đưa đi xử lý.
Giải pháp lưu chứa dầu và chất thải nhiễm dầu độc đáo cũng là phần rất quan trọng trong hoạt động ứng phó sự cố, trong điều kiện ở rừng ngập mặn không có mặt bằng lý tưởng như tại cảng, nhà máy, kho và phương tiện vận chuyển là xuồng hơi…
Giải pháp công nghệ sinh học xử lý phần dầu FO không thể thu gom được đã bị phong hóa một phần, ngấm sâu vào lớp vỏ thân cây rễ cây là thách thức rất thực tiễn. Và Trung tâm SOS đã áp dụng giải pháp mới vừa “lôi” dầu ra khỏi vỏ cây, vừa phân hủy dầu bằng các chủng vi sinh bản địa. Làm sao để các chủng vi sinh này không bị nước biển cuốn trôi khi phun ra môi trường? Đây là giải pháp kĩ thuật – công nghệ rất mới không chỉ ở Việt Nam mà còn trên thế giới.
Những giải pháp này được đánh giá không chỉ mang tính sáng tạo mà còn có độ khả thi cao, bởi chúng được cải tiến từ chính nhu cầu thực tiễn tại các sự cố lớn ở Việt Nam. Những giải pháp kĩ thuật – công nghệ nên trên là kết quả nghiên cứu, áp dụng, cải tiến liên tục và chứng minh bằng hiệu quả thực tiễn của tập thể chuyên gia kĩ thuật của Trung tâm SOS, không chỉ mới tại Việt Nam và còn được các chuyên gia tại các Hội thảo quốc tế đánh giá là rất đáng học hỏi và áp dụng.
Theo Bà Nemirovskaya Inna Abramovna, Tiến sĩ Khoa học địa chất-khoáng sản học, Nhà nghiên cứu khoa học cấp cao chính tại Viện Hải dương học P.P. Shirshov thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga, thành viên tham gia Hội thảo cho biết: “Chúng tôi chăm chú theo dõi nội dung chia sẻ từ Trung tâm Ứng phó sự cố môi trường Việt Nam, đó là những câu chuyện thực tế rất cần thiết cho các chuyên gia hoạt động trong lĩnh vực này. Không chỉ quý hơn những điều đã được trải nghiệm tại thực địa với các phương án cụ thể và chi tiết”.
Với thời lượng dành cho thuyết trình chưa nhiều, nhưng mỗi bài chia sẻ đều để lại ấn tượng nhất định và với các Hội thảo quốc tế, kinh nghiệm từ thực tiễn luôn là điểm sáng tạo nên dấu ấn riêng và sẽ đem lại nhiều bài học kinh nghiệm cho tất cả các thành viên, tổ chức quốc tế tham gia hội thảo.
Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, sáng 10/12, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Nghị quyết về tiếp tục nâng cao hiệu lực hiệu quả việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường.
Thị phần đầu tư mạo hiểm vào công nghệ khí hậu của Việt Nam tăng vọt lên 22,3% so với tổng hoạt động đầu tư mạo hiểm (VC) trong nước, gần gấp đôi mức trung bình toàn cầu (12%).
Bộ Nông nghiệp và Môi trường vừa đề xuất lộ trình kiểm định khí thải đối với xe mô tô và xe gắn máy, dự kiến triển khai thí điểm tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh từ ngày 01/7/2027.
Việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành đạt nhiều kết quả tích cực, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu, chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội bền vững, bảo đảm quốc phòng, an ninh, đối ngoại, an sinh xã hội và hội nhập quốc tế.
Vừa qua, Chủ tịch UBND tỉnh Tuyên Quang Phan Huy Ngọc đã chủ trì cuộc họp trực tuyến tới điểm cầu phường Hà Giang 1. Tại cuộc họp, Chủ tịch UBND tỉnh đã xác định nguyên nhân gây ngập lụt tại phường Hà Giang 1 và 2 trong cơn bão số 10 vừa qua, đồng thời giao Sở Nông nghiệp và Môi trường, phối hợp với Sở Tài chính nhanh chóng đưa ra giải pháp khắc phục.
