“Măng nứa khô nấu ngay” của Công ty Cổ phần Kim Bôi – đại diện duy nhất của vùng trung du được nâng hạng từ 4 sao lên 5 sao trong năm 2025. Thành công này khẳng định nỗ lực đổi mới công nghệ, khai thác giá trị nông sản bản địa và nâng tầm thương hiệu nông nghiệp địa phương.
Giữ hồn quê trong từng đọt măng nứa
Hợp Kim, vùng đất nằm giữa những dãy núi thấp của Phú Thọ, từ lâu nổi tiếng với sản vật măng nứa – món ăn dân dã, gắn bó với đời sống của người dân miền núi phía Bắc. Măng nứa tươi vốn được ưa chuộng bởi vị giòn, ngọt thanh và hương thơm tự nhiên. Tuy nhiên, việc bảo quản và chế biến măng tươi luôn gặp khó khăn do phụ thuộc vào thời vụ và thời gian bảo quản ngắn. Trước thực tế đó, người dân địa phương đã phát triển nghề phơi, sấy măng nứa để tạo ra sản phẩm măng khô – món ăn quen thuộc trong nhiều gia đình Việt.
Từ truyền thống đó, Công ty Cổ phần Kim Bôi (xã Hợp Kim, tỉnh Phú Thọ) – đơn vị khởi nghiệp từ làng nghề địa phương – nỗ lực nghiên cứu, ứng dụng công nghệ chế biến hiện đại nhằm rút ngắn công đoạn, giữ nguyên hương vị măng nứa rừng tự nhiên.
Năm 2018, Công ty Cổ phần Kim Bôi bắt đầu phát triển dòng sản phẩm “Măng nứa khô nấu ngay”, hướng đến sự tiện dụng trong chế biến mà vẫn đảm bảo giữ nguyên hương vị truyền thống. Sản phẩm được làm hoàn toàn từ nguồn măng nứa tự nhiên ở xã Hợp Kim, chọn lọc kỹ lưỡng những đọt măng non, đặc ruột, giòn và ngọt.
Điểm khác biệt của măng nứa khô nấu ngay là được xử lý qua quy trình công nghệ làm mềm đặc biệt, giúp măng khô khi mở gói có thể dùng trực tiếp để nấu mà không cần ngâm, luộc hay rửa nhiều lần như trước. Nếu với măng khô truyền thống, người nội trợ phải mất từ 4–6 tiếng để ngâm và luộc, thì với sản phẩm này, thời gian chế biến chỉ còn tính bằng phút. Công nghệ sấy khô và làm mềm nhanh giúp măng vẫn giữ được màu vàng tự nhiên, hương thơm dịu và vị ngọt đặc trưng. Mỗi sợi măng sau khi chế biến vẫn giòn, không xơ, phù hợp với nhiều món ăn như: măng hầm xương, măng ngan, canh sườn, bún măng vịt, hay làm nguyên liệu nấu lẩu, xào miến, hải sản…
Sự thay đổi về công nghệ không chỉ nâng cao giá trị sản phẩm mà còn góp phần giảm lượng nguyên liệu thất thoát sau thu hoạch, tạo thêm việc làm cho người dân địa phương trong khâu sơ chế, sấy và đóng gói. Sau nhiều năm duy trì tiêu chuẩn sản xuất nghiêm ngặt, sản phẩm Măng nứa khô nấu ngay đã được Hội đồng OCOP quốc gia công nhận đạt chuẩn 5 sao, sau khi từng được xếp hạng 4 sao vào năm 2022. Để đạt được danh hiệu này, sản phẩm phải trải qua quá trình đánh giá chặt chẽ từ khâu nguồn nguyên liệu, quy trình chế biến, bao bì, nhãn hiệu, khả năng truy xuất nguồn gốc, cho đến mức độ an toàn vệ sinh thực phẩm và hiệu quả kinh tế – xã hội.
Ông Ngô Đức Sinh, đại diện Công ty Cổ phần Kim Bôi cho biết: “Chúng tôi không chỉ muốn sản phẩm đạt tiêu chuẩn về hình thức, mà quan trọng hơn là tạo dựng chuỗi giá trị khép kín, trong đó nông dân địa phương là chủ thể được hưởng lợi. Măng nứa khô nấu ngay là kết quả của sự kết hợp giữa tri thức bản địa và khoa học công nghệ”.
Hiện, sản phẩm đã có mặt tại các hệ thống siêu thị lớn như Big C, Lotte, AEON, Winmart, đồng thời được xuất khẩu sang các thị trường khó tính như Nhật Bản, Đức, Séc và Hà Lan. Việc đạt chứng nhận “Hàng Việt Nam chất lượng cao” liên tiếp trong 5 năm (2018–2022) là minh chứng cho uy tín và sự ổn định trong chất lượng sản phẩm.
Không chỉ là sản phẩm OCOP 5 sao, măng nứa khô nấu ngay còn là mô hình tiêu biểu cho định hướng “chế biến xanh” mà ngành Nông nghiệp và Môi trường đang thúc đẩy. Toàn bộ quy trình sản xuất của Công ty Kim Bôi được kiểm soát chặt chẽ, hạn chế sử dụng năng lượng hóa thạch, tận dụng nhiệt thừa trong sấy măng.
Bên cạnh yếu tố công nghệ, doanh nghiệp còn chú trọng tới việc xây dựng vùng nguyên liệu bền vững. Mỗi mùa thu hoạch, công ty liên kết với hàng chục hộ dân Hợp Kim để thu mua măng nứa tự nhiên, đồng thời hướng dẫn kỹ thuật trồng xen, khai thác hợp lý nhằm bảo vệ môi trường rừng và đa dạng sinh học.
Từ món ăn dân dã đến sản phẩm xuất khẩu
Trước kia, măng nứa chỉ là món ăn quen thuộc trong bữa cơm người Mường, người Tày, nay đã trở thành hàng hóa mang giá trị thương hiệu quốc gia. Quá trình nâng cấp sản phẩm “Măng nứa khô nấu ngay” lên OCOP 5 sao không chỉ là câu chuyện về công nghệ, mà còn phản ánh sự thay đổi trong tư duy làm nông của người Việt: từ tự cung tự cấp sang sản xuất hàng hóa gắn với tiêu chuẩn, thương hiệu và thị trường.
Đây cũng là minh chứng cho tinh thần sáng tạo trong chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” – khi những nguyên liệu tưởng chừng bình dị nhất vẫn có thể trở thành sản phẩm cao cấp nếu được đầu tư đúng hướng.
Từ những đọt măng nứa mọc ven rừng Hợp Kim đến sản phẩm OCOP 5 sao đạt chuẩn quốc gia, đó là hành trình của sự bền bỉ, đổi mới và gìn giữ giá trị truyền thống. “Măng nứa khô nấu ngay” không chỉ giúp nâng cao giá trị nông sản địa phương, mà còn góp phần lan tỏa thông điệp về một nền nông nghiệp xanh, hiện đại và hội nhập – nơi tri thức công nghệ song hành cùng tinh thần của người nông dân Việt.