Tuổi trẻ của Lê Quang Long, người sáng lập dự án thiện nguyện "Những bước chân xanh", không chỉ lấp đầy bằng những chuyến đi mà còn bởi cách anh mang những nụ cười hạnh phúc đến vùng cao, tạo sinh kế bền vững từ nông sản địa phương.
Hành trình của “những bước chân xanh”
Đi cùng anh Lê Quang Long sau hai chuyến đến với Hà Giang và Làng Nủ, tôi chắc chắn người đàn ông này có nội lực rất mạnh mẽ, và là người có cá tính "ngông". Chiếc xe bán tải luôn ròng rã theo anh đến nơi “khó, khổ” nhất, khi thì chòng chành qua những cung đường một bên là đá một bên là vực, khi thì chất đầy lương thực trong tâm bão lũ.
Về với Hà Giang, Lê Quang Long trở thành “Lý Mí Già”, cái tên thân thương, quen thuộc bà con ưu ái gọi. Gắn bó với vùng đất này, người sáng lập dự án thiện nguyện “Những bước chân xanh” cho là “cái duyên trời định”. Vốn là người mê xê dịch và ưa thích sự chinh phục, Hà Giang gây ấn tượng với Long bởi sự hùng vĩ của những cung đường đèo dốc thăm thẳm và đồi núi trùng trùng điệp điệp. Nhưng điều thực sự khiến Lê Quang Long gắn bó sâu sắc với nơi đây là những ánh mắt trong veo của trẻ em vùng cao, những đôi má đỏ ửng, khô tróc vảy vì cái lạnh thấu da thấu thịt.
Nhìn những đứa trẻ đi bộ hàng tiếng đồng hồ trên những dốc cao ngoằn ngoèo, trên tay cầm theo chiếc cặp lồng chỉ có cơm trắng lẫn mì tôm. Đây chính là động lực để Long kết nối, tạo ra hàng nghìn bữa trưa “có thịt”. Những bữa cơm trưa đã trở thành nguồn hy vọng níu chân các em tới lớp, bởi chỉ khi có cơm trưa tại trường, các em mới có giấc ngủ trưa trọn vẹn, không phải lặn lội về nhà rồi lại bỏ học. Cũng từ đó, bạn trẻ đến các cô chú lớn tuổi đã trở thành bố, mẹ nuôi thắp sáng hy vọng về ngày mai tươi sáng cho các em bé vùng cao.
Tôi ngạc nhiên khi nhìn cách anh Long giao tiếp với các thầy cô giáo, người dân bản địa một cách hồn hậu, tự nhiên như người một nhà. Cô Sùng Thị Say, hiệu trưởng trường Mầm non xã Giàng Chu Phìn vừa chở tôi trên cung đường dốc chông chênh dẫn đến điểm trường, vừa kể về “người bố nuôi trẻ tuổi”: “Em Long là một người vui tính, hòa đồng và rất gần gũi, tình cảm. Từ tháng 9 năm 2022 đến nay, dự án của Long đã nâng tỷ lệ học sinh ăn trưa tại trường đạt 100%, góp phần giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng ở trẻ, giúp các con đi học đầy đủ, yêu thích được tới trường”.
Không chỉ dừng lại ở bữa ăn, áo ấm, hơn ai hết, anh hiểu chỉ có con chữ mới là giá trị bền vững để thay đổi những hủ tục, mở cánh cửa tương lai cho các em bước vào thế giới rộng lớn.
Đến giờ, các em học sinh đã dần quen với sự hiện diện của một lớp học “kỳ lạ”: không cần đến bảng đen phấn trắng, chỉ cần một chiếc tivi có kết nối mạng “lạ lẫm” và một cô giáo ở trên màn hình. Với dự án Ước mơ Xanh, hơn 4.000 em nhỏ tiểu học được học Tiếng Anh miễn phí dưới sự đồng hành của 67 giáo viên từ khắp các vùng miền trong và ngoài nước. Các lớp học trực tuyến đã được triển khai như tiết học chính khóa, giúp các em có cơ hội được tiếp cận ngôn ngữ một cách bài bản, có hệ thống.
Rời điểm trường Giàng Chu Phìn, chúng tôi ghé thăm nhà của em Lý Mí Sình. Nhà em nằm dưới một dốc cao thẳng đứng, ngôi nhà đơn sơ được dựng tạm làm chỗ nghỉ cho 4 mẹ con. Long đã thực hiện lời hứa sẽ trở lại thăm khi thấy em ở trường, toàn bộ gương mặt và cơ thể đều đầy vết bỏng sau vụ họa hoạn cháy nhà. Trong chiếc nồi gang đặt trên bếp, mèn mén và rau được để ngay ngắn chờ bữa cơm trưa. Chuyến thăm này cũng bắt đầu một hành trình mới đầy hy vọng cho Sình với 2 ca phẫu thuật thành công, khiến đôi tay của em có thể cử động dễ dàng hơn và những vết vẹo không còn gây đau nhức, ngứa ngáy.
Đây không phải là lần đầu tiên Long hỗ trợ các em bé xuống thành phố chữa bệnh, trước đó anh cũng đã đưa bé gái Su Mai Hoa phẫu thuật bàn tay dị tật bẩm sinh hay đồng hành cùng em Ly Mí Pó để em có thể đi lại như bạn bè đồng trang lứa. Đến thời điểm hiện tại, dự án Sức khỏe cho em của anh Long và các cộng sự đã luôn tìm kiếm, hỗ trợ các em nhỏ có hoàn cảnh khó khăn và thăm khám đều đặn cho bà con.
Ước mong tạo sinh kế bền vững cho bà con
Trong số những lần gặp Lê Quang Long ở các chuyến đi, có lẽ lần tôi chứng kiến Long trầm lắng nhất là khi anh gặp Gia Bảo, một em bé không may mắn mất đi cả cha lẫn mẹ sau thảm họa Làng Nủ hồi tháng 9, 2024. Long nhìn lâu và rất kỹ vào tấm khăn tang xếp ngay ngắn trên giá sách của Bảo, rồi lại chăm chú lắng nghe bà nội của em kể: “Điện thoại để hình bố mẹ, Bảo không cho xóa. Đến ngày sinh nhật, em hỏi ở trên trời không biết có ai làm sinh nhật cho bố mẹ không mà tôi chỉ biết ngậm ngùi rơi nước mắt”.
Trước khi gặp lại Gia Bảo vào chuyến thăm lần này, Long đã chứng kiến tất cả những vụn vỡ, đau thương của Bảo tại thời điểm em và cả Làng Nủ chìm trong mất mát. Ngay sau đó, Long đã trở thành bố nuôi của Gia Bảo và 5 em nhỏ khác, hỗ trợ chi phí từng tháng để các em có thêm một điểm tựa vật chất và tinh thần.
Có lẽ vì thế, Lê Quang Long hiểu được điều bà con thực sự cần, không chỉ dừng lại ở giá trị ngắn hạn mà là sinh kế bền vững, đặc biệt với những vùng bị ảnh hưởng nặng nề bởi thiên tai. Với mong muốn ấy, Lê Quang Long đã sáng lập dự án One For One. “One for one có nghĩa là bán một sản phẩm đồng thời trao đi một giá trị cho cộng đồng. Khi đặt chân tới Lào Cai, mình đã mang được 100.000 cây quế để bà con trồng thì mình thấy bà con rất hạnh phúc, hy vọng có thể tạo được những sinh kế bền vững sau này”.
Thông qua việc xây dựng kênh phân phối và liên kết trực tiếp với các doanh nghiệp, Long tạo ra kênh nông sản, cầu nối vững chắc giữa bà con và thị trường, giúp nông sản của họ có đầu ra, mang lại nguồn thu nhập ổn định.
Mỗi mùa thu hoạch về, khi mận Mộc Châu chín đỏ, sầu riêng Đắk Lắk nặng trĩu cành hay bơ vào vụ, người ta lại thấy Lê Quang Long có mặt trên nương rẫy, sát cánh cùng bà con. Anh gần như “ăn, ngủ, làm” giữa vườn cây, với một trăn trở duy nhất: làm sao để nông sản địa phương không rơi vào vòng luẩn quẩn được mùa mất giá.
Từ hỗ trợ bà con đưa nông sản lên các nền tảng số đến tìm hướng chế biến sâu để tạo thêm giá trị, Long nỗ lực mở lối tiêu thụ bằng nhiều kênh khác nhau. Mục tiêu của anh rất rõ ràng, nông sản Việt phải đến được tay người tiêu dùng trên mọi miền Tổ quốc, với giá trị xứng đáng công sức người làm nông. Cứ như thế, một sản phẩm bán ra không chỉ giải quyết bài toán cho nông dân mà còn góp thêm một bữa cơm cho trẻ em vùng cao tới trường.
Nhìn về tương lai, Long ấp ủ một dự định lớn hơn: xây dựng một bản cộng đồng, nơi người dân có thể cùng nhau chia sẻ kinh nghiệm, gìn giữ những giá trị bản địa và canh tác bền vững. Anh mong muốn phủ xanh những triền đồi trọc, khôi phục sinh thái và tạo nền tảng phát triển lâu dài cho quê hương. Với Long, hành trình đồng hành cùng bà con không chỉ là câu chuyện của hôm nay, mà là cam kết cho một tương lai mà nông sản Việt được trân trọng, bà con có sinh kế bền vững.
Cái “ngông” trong cá tính của Lê Quang Long không phải là sự bốc đồng hay liều lĩnh, mà là dám nghĩ dám làm, dám bước vào những vùng đất khó khăn và thử thách. Những gì xuất phát từ trái tim sẽ chạm đến trái tim, để hành trình vẽ nụ cười trên đá luôn giản đơn, chân thành như cái cách anh đã trao đi những giá trị cho người dân ở khắp mọi miền Tổ quốc.