"Nữ tướng" đóng tàu làm điểm tựa cho ngư dân Quảng Trị vươn khơi

Phụ nữ ở vùng đất nắng gió Quảng Trị được ví như những bông hoa xương rồng trên cát – lặng lẽ, bền bỉ trước khắc nghiệt của thiên nhiên, nhưng vẫn toát lên vẻ dịu dàng và sức sống mạnh mẽ. Giữa miền biển nhiều phong ba ấy, họ không chỉ giữ vai trò hậu phương, mà còn trực tiếp góp phần nâng đỡ sinh kế, gìn giữ nhịp sống biển. Tại Diễn đàn “Khai thác và sử dụng hợp lý tài nguyên biển và hải đảo Việt Nam”, chị Hoàng Thị Sửu, Giám đốc Công ty TNHH Dịch vụ Tàu biển Bảo Ninh (Quảng Trị), để lại ấn tượng đặc biệt bởi phong thái điềm đạm nhưng quyết liệt. Trong những chia sẻ của mình, chị nói nhiều về hậu cần nghề cá và cả “nghề đặc biệt” mà không nhiều phụ nữ đủ bản lĩnh để theo đuổi.

Người phụ nữ can trường đồng hành cùng ngư dân bám biển

Hành trình đến với lĩnh vực dịch vụ tàu biển của chị Hoàng Thị Sửu không chỉ câu chuyện khởi nghiệp cá nhân mà còn gắn liền với đời sống của bà con ngư dân Bảo Ninh, quê hương chị. Năm 2011, chị Sửu bắt đầu bước vào lĩnh vực vốn được xem là nặng nhọc, nhiều rủi ro và gần như chỉ dành cho nam giới: xây dựng xưởng đóng mới và sửa chữa tàu cá. Với một người phụ nữ, đó là quyết định không hề dễ dàng.

Song, xuất phát từ thực tế nhiều tàu thuyền của ngư dân xuống cấp, thiếu cơ sở sửa chữa kỹ thuật kịp thời, dẫn đến bỏ lỡ những chuyến đi biển, ảnh hưởng sinh kế, chị Sửu hiểu rằng nếu không có người đứng ra làm, chính bà con ngư dân sẽ là những người chịu thiệt thòi đầu tiên. Vì vậy, chị quyết tâm đầu tư xây dựng cơ sở với mong muốn tạo nên một địa chỉ tin cậy để tàu thuyền của bà con được sửa chữa an toàn, kịp thời, từ đó giúp họ yên tâm vươn khơi, bám biển.

Chị Sửu tâm sự, trong hơn 13 năm hoạt động, cơ sở của chị phục vụ từ 300 đến 400 lượt tàu mỗi năm, trong đó khoảng 70% là tàu có chiều dài trên 15 mét - lực lượng chủ lực trong khai thác xa bờ.

Cơ sở đóng tàu của chị chị có trên dưới 30 nhân sự tùy thời điểm, bao gồm cả lao động thường xuyên và ngắn hạn. Phương châm hoạt động của Công ty TNHH Tàu biển Bảo Ninh luôn đặt chất lượng, an toàn và trách nhiệm lên hàng đầu, cố gắng rút ngắn thời gian sửa chữa để tàu có thể ra khơi đúng mùa vụ, đồng thời giảm tối đa chi phí nhằm hỗ trợ bà con trong khả năng có thể.

Đặc biệt, trong giai đoạn dịch COVID-19, khi cả doanh nghiệp và ngư dân đều đối mặt với nhiều khó khăn, Công ty vẫn chủ động giảm chi phí sửa chữa, hỗ trợ các chủ tàu gặp hoàn cảnh khó khăn, với mong muốn không một tàu, thuyền nào phải "nằm bờ" vì thiếu điều kiện kỹ thuật. "Đó không chỉ là quyết định về kinh tế, mà còn là trách nhiệm của chúng tôi đối với cộng đồng mà mình gắn bó", chịu Sửu chia sẻ.

Từ thực tiễn hoạt động trong suốt thời gian qua, chị Sửu nhận thấy rằng, hậu cần nghề cá giữ vai trò vô cùng quan trọng trong việc tạo sinh kế bền vững cho ngư dân. Một con tàu được bảo dưỡng tốt không chỉ giảm nguy cơ tai nạn, tiết kiệm nhiên liệu, kéo dài tuổi thọ phương tiện, mà còn nâng cao hiệu quả khai thác, góp phần đáp ứng các quy định về chống khai thác IUU. 

Khi tàu thuyền vận hành ổn định, bà con yên tâm vươn khơi, sinh kế của họ được đảm bảo, nguồn lực khai thác biển được sử dụng hợp lý, và toàn bộ chuỗi kinh tế ven biển cũng phát triển theo hướng bền vững hơn.

Chị Sửu cho rằng việc duy trì và phát triển hệ thống hậu cần nghề cá không đơn thuần là hoạt động kinh doanh, mà là một phần không thể thiếu trong chiến lược khai thác tài nguyên biển một cách khoa học, an toàn và hiệu quả.

Trăn trở trong nghề

Chị Hoàng Thị Sửu chia sẻ, thực tế cho thấy, hậu cần nghề cá là ngành không thể “di dời nhanh chóng” như nhiều lĩnh vực khác. Chính từ thực tiễn đó, chị Sửu nhận thấy rằng ngành hậu cần nghề cá cần được quan tâm nhiều hơn trong quy hoạch, cơ chế hỗ trợ và định hướng phát triển dài hạn. Nếu không có sự chuẩn bị kịp thời và đồng bộ, sự đứt gãy trong hoạt động hậu cần sẽ khiến nghề cá địa phương phải đối mặt với nhiều thách thức lớn hơn trong thời gian tới.

Với 13 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực hậu cần nghề cá, chị Sửu khẳng định phát triển hậu cần nghề cá không chỉ là câu chuyện dịch vụ, mà là nền tảng quan trọng bảo đảm an toàn cho ngư dân vươn khơi, đồng thời góp phần quản lý, khai thác hợp lý và bền vững tài nguyên biển.

Bên cạnh đó, theo chị Sửu, để phát triển hậu cần nghề cá theo hướng bền vững, rất cần sự vào cuộc đồng bộ của Nhà nước, địa phương, doanh nghiệp và cộng đồng ngư dân. Từ thực tiễn hoạt động suốt nhiều năm qua, chị kiến nghị cần sớm ban hành các cơ chế hỗ trợ vốn ưu đãi đối với doanh nghiệp và các cơ sở tham gia dịch vụ hậu cần nghề cá.

Theo chị Sửu, việc tạo điều kiện tiếp cận vốn vay ưu đãi là hết sức cần thiết, để các cơ sở có thể đầu tư trang thiết bị hiện đại, mở rộng quy mô, nâng cao chất lượng dịch vụ, từ đó đáp ứng tốt hơn nhu cầu sửa chữa, bảo dưỡng tàu thuyền ngày một tăng.

Khi doanh nghiệp đủ năng lực phục vụ, ngư dân sẽ yên tâm hơn trong mỗi chuyến ra khơi, từ đó hoạt động khai thác sẽ diễn ra hiệu quả, an toàn và hạn chế tối đa rủi ro.

Bên cạnh đó, việc bố trí mặt bằng cho các cơ sở hậu cần nghề cá cần gắn với quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế biển, bảo đảm vị trí thuận tiện, phù hợp đặc thù kỹ thuật của ngành đóng và sửa tàu. Khi có mặt bằng ổn định, doanh nghiệp sẽ chủ động kế hoạch đầu tư dài hạn, qua đó nâng cao chất lượng dịch vụ và từng bước hình thành cụm công nghiệp hậu cần nghề cá hiện đại, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững.

Theo chị Hoàng Thị Sửu, những mô hình tàu cá đáp ứng đầy đủ yêu cầu về trang thiết bị kỹ thuật, hỗ trợ kiểm soát và phòng, chống khai thác IUU, sử dụng công nghệ tiết kiệm nhiên liệu và thân thiện với môi trường cần được khuyến khích phát triển. Đây cũng là xu hướng chung của nhiều quốc gia có ngành khai thác biển phát triển.

Cùng với đó, cần xây dựng mạng lưới liên kết giữa các doanh nghiệp hậu cần nghề cá trong và ngoài tỉnh. Khi có sự liên kết, các cơ sở có thể chia sẻ nguồn lực, hỗ trợ kỹ thuật, trao đổi kinh nghiệm và chủ động hơn trong ứng phó với thiên tai hoặc các sự cố bất ngờ. Mạng lưới liên kết này còn góp phần giảm giá thành, tạo điều kiện để ngư dân tiếp cận các dịch vụ hậu cần chất lượng cao với chi phí hợp lý. Qua đó, hiệu quả khai thác được nâng lên, đồng thời giảm áp lực lên nguồn tài nguyên biển, hướng tới mục tiêu phát triển nghề cá bền vững.

Cũng theo chị Sửu, Nhà nước và địa phương cần quan tâm hơn đến các mô hình doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ trong lĩnh vực biển. Đây là lực lượng có nhiều đóng góp thiết thực cho cộng đồng ngư dân, thể hiện rõ tinh thần vượt khó, trách nhiệm xã hội và sự gắn bó lâu dài với biển. Việc hỗ trợ, khuyến khích các mô hình này không chỉ góp phần lan tỏa tinh thần khởi nghiệp, mà còn nâng cao vai trò của phụ nữ trong phát triển kinh tế biển và tạo ra những giá trị xã hội tích cực và bền vững.

Dù còn nhiều trăn trở, chị Sửu tin rằng, hậu cần nghề cá sẽ ngày càng chuyên nghiệp, hiện đại và bền vững hơn. Quan trọng hơn, đây chính là tiền đề để ngư dân yên tâm vươn khơi, bám biển, khai thác hợp lý tài nguyên, góp phần bảo vệ chủ quyền biển đảo và xây dựng sinh kế bền vững cho các thế hệ mai sau. Khi được nhìn nhận đúng vai trò, hậu cần nghề cá sẽ trở thành mắt xích quan trọng trong chuỗi giá trị khai thác biển bền vững.