Phân loại rác thải tại nguồn: Lợi ích kép về môi trường và kinh tế

Phân loại rác thải tại nguồn, hành động đơn giản nhưng ý nghĩa vô cùng to lớn. Bởi, lợi ích về kinh tế mang lại cho cộng đồng từ việc tận dụng số lượng lớn rác hữu cơ trong chất thải sinh hoạt để phục vụ nuôi, trồng... và tái chế.

Trong những năm qua, ô nhiễm rác thải, đặc biệt là rác thải nhựa đã được xác định là một vấn đề môi trường nghiêm trọng. Theo các số liệu thống kê của Ngân hàng thế giới, ước tính Việt Nam đã thải ra trên 31 triệu tấn rác thải sinh hoạt và khoảng 5,1 triệu tấn rác thải nhựa trong 1 năm.

Trong đó chỉ có một tỷ lệ rất nhỏ được phân loại và tái chế, còn lại có đến 67% lượng rác thải sau khi được thu gom sẽ xử lý bằng cách chôn lấp ở những bãi rác không hợp vệ sinh và thậm chí là thải trực tiếp ra môi trường. Điều này góp phần khiến hầu hết các bãi chôn lấp rác thải tại Việt Nam đều bị quá tải và ô nhiễm nghiêm trọng.

Xây dựng thành nếp sống mới

Nhận thấy rác thải nhựa gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, ảnh hưởng đến đất, nước, không khí và các hệ sinh thái, từ tháng 2 năm 2022 đến nay được sự hỗ trợ từ chương trình phân loại rác thải của Hội Nông dân xã Thượng Mỗ (nay là xã Đan Phượng) gia đình ông Hoàng Văn Đa, xã Đan Phượng đã thay đổi thói quen của mình bằng cách phân loại rác thải ngay tại nhà.

Những gì thuộc rác thải hữu cơ, ông mang ủ trong thùng lấy phân bón cho vườn nhà mình. Các loại rác thải vô cơ được ông thu gom đúng nơi quy định, vừa sạch nhà, đẹp ngõ mà cây cối lại có phân bón tốt tươi.

Ở xã Đan Phượng của ông Đa có 8 thôn thì 3 thôn đã triển khai làm điểm mô hình phân loại rác hữu cơ. Người dân rất hào hứng với mô hình này bởi bản thân họ cũng mong muốn nguồn rác được xử lý ngay tại nhà, góp phần làm đẹp cảnh quan môi trường sống. 

Ông Hoàng Văn Thân - Bí thư chi bộ thôn Tiến Bộ, xã Đan Phượng cho biết: Sau khi chúng tôi triển khai sâu rộng đến nhân dân mà nòng cốt là hội viên Hội Nông dân thì nhân dân rất hưởng ứng với việc này. Chúng tôi cũng đang thực hiện mô hình làm phân hữu cơ để dân làng trong thôn xóm luôn có ý thức bảo vệ môi trường vừa mang lại hữu ích tạo ra phân bón cho cây trồng rất tốt vừa để đảm bảo năng suất cây trồng, tạo ra sản phẩm sạch cho cho nông dân.

Thay đổi từ nhận thức đến hành động của người dân cần có quá trình và khi người dân nhận thấy lợi ích từ những mô hình như thế này sẽ tích cực hưởng ứng tham gia.

Anh Thiều Văn Son, cán bộ Hội Nông dân xã Đan Phượng cho rằng, mô hình này chỉ ở một đơn vị Hội Nông dân chúng tôi thì thấy nhỏ bé, nhưng nếu để nhân rộng trong toàn thành phố Hà Nội hoặc là toàn quốc thì phải đẩy mạnh công tác truyền, đặc biệt là sự vào cuộc hỗ trợ từ các cấp ủy chính quyền, chỉ khi cấp ủy chính quyền tham gia phối hợp với các tổ chức hội và người dân thì mới làm được.

Phân loại rác tại gia đình là việc làm từ gốc

Tại phường Sơn Tây, thành phố Hà Nội, qua khảo sát chính quyền phường nhận thấy việc phân loại rác thải thân thiện môi trường là rất cần thiết. Những loại rác thải các hộ gia đình có thể phân loại như: giấy, nhựa, kim loại, rác hữu cơ, thủy tinh, sành, túi ni lông…

Trên cơ sở đó, phường đã triển khai mô hình “Phân loại rác thải thân thiện với môi trường và Đoạn đường sáng - xanh - sạch - đẹp” tại tổ dân phố 2 Sơn Lộc. Sau khi phát động, các hộ gia đình đều hưởng ứng và cho rằng đây là việc làm không hề khó, mỗi thành viên trong gia đình đều làm được và cần được nhân rộng hoạt động này. Sau khi thu gom các loại rác tái chế này được bán gây Quỹ tình thương.

Để xây dựng nhận thức, thói quen phân loại rác tại gia đình là việc làm từ gốc, hình thành thói quen tốt sẽ tạo ra sự thay đổi bền vững trong tương lai. Các chi hội đoàn thể triển khai thực hiện tổ chức làm điểm mô hình, Tổ dân phố đặt các thùng rác và trang bị dụng cụ khác nhau để người dân đựng rác.

Đây là những hoạt động có ý nghĩa thiết thực và mang tính lan tỏa, thể hiện tinh thần trách nhiệm và sự tham gia tích cực của nhân dân trong phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, cũng như trong việc xây dựng khu dân cư sáng - xanh - sạch - đẹp - văn minh.

Việc triển khai mô hình phân loại rác thải tại nguồn sẽ giúp nâng cao ý thức bảo vệ môi trường của mỗi người dân, góp phần giảm thiểu lượng rác thải ra môi trường, thuận lợi cho công tác thu gom, xử lý và tái chế. Đây là một việc làm tuy nhỏ nhưng rất quan trọng, góp phần vào mục tiêu phát triển bền vững.

Song song với việc triển khai phân loại rác, tổ dân phố còn triển khai mô hình công trình tranh bích họa, vẽ những bức tranh về hoa, phong cảnh đẹp, tạo điểm nhấn về mỹ quan. Điều này không chỉ làm đẹp không gian công cộng mà còn truyền tải các thông điệp tích cực, cổ vũ tinh thần đoàn kết, yêu quê hương, bảo vệ môi trường và tự hào về quê hương.

Phó Bí thư thường trực Đảng ủy phường Sơn Tây Lê Đại Thăng cho rằng: Để duy trì và nhân rộng mô hình, phường sẽ cùng với các tổ dân phố thường xuyên tổng vệ sinh môi trường, giữ gìn cảnh quan sạch đẹp. Phát huy giá trị của tranh bích họa để tạo không gian văn hóa sinh động, gần gũi; song song với đó là đẩy mạnh tuyên truyền để mô hình và công trình thực sự đi vào chiều sâu, gắn với nếp sống văn minh đô thị.