Hiện nay, cả nước có 3 Công viên địa chất được UNESCO công nhận, đó là Công viên địa chất Non nước Cao Bằng, Công viên địa chất Cao nguyên đá Đồng Văn và Công viên Địa chất Đắk Nông. Công viên Địa chất tại Việt Nam đã đạt được những thành tựu nhất định trong công tác bảo tồn, phát huy các loại hình di sản, đóng góp tích cực cho sự phát triển kinh tế - xã hội, tăng cường hội nhập quốc tế, nâng cao vị thế của địa phương và của Việt Nam trong cơ chế hợp tác đa phương. Tuy nhiên, các Ban Quản lý Công viên địa chất tại Việt Nam còn gặp khó khăn, vướng mắc trong quá trình xây dựng và phát triển, quản lý, vận hành Công viên địa chất, danh hiệu Công viên địa chất toàn cầu UNESCO.
.jpg)
Cao nguyên đá của tỉnh Hà Giang
Nỗ lực bảo tồn của các công viên địa chất
Theo Tiểu ban chuyên môn về Công viên địa chất toàn cầu Việt Nam, trong 6 tháng đầu năm 2023, Tiểu ban chuyên môn đã tích cực phối hợp cùng các chuyên gia để khảo sát thực địa tại các Công viên địa chất toàn cầu, đánh giá và định hướng phát triển. Theo đó, Tiểu ban đã lập kế hoạch và cùng với các Công viên địa chất thành viên tham dự các hoạt động và sự kiện do Mạng lưới Công viên địa chất toàn cầu UNESCO và mạng lưới Công viên địa chất toàn cầu khu vực châu Á Thái Bình Dương phát động tổ chức như Ngày Trái đất (22/4), ngày Quốc tế Bảo tàng (18/5), ngày Môi trường Thế giới (5/6) nhằm tăng cường hỗ trợ các địa phương trong việc nâng cao nhận thức về ý nghĩa của các chương trình, hoạt động của UNESCO.
Đáng kể với công tác bảo tồn và phát huy giá trị của các loại hình danh hiệu, di sản UNESCO như: Công tác định kỳ kiểm tra, đánh giá các điểm di sản, cơ sở vật chất trên các tuyến du lịch Công viên Địa chất Non nước Cao Bằng, Công viên Địa chất Cao nguyên đá Đồng Văn, Công viên Địa chất Đắk Nông:
Chia sẻ các hoạt động chính của Công viên địa chất Đắk Nông thời gian qua, Tiến sĩ Trần Nhị Bạch Vân, Phụ trách chuyên môn Ban Quản lý Công viên địa chất Đắk Nông cho biết, về công tác bảo vệ bảo tồn, Ban Quản lý Công viên Địa chất Đắk Nông phối hợp với các sở, ngành, địa phương để kiểm tra, giám sát việc quản lý, bảo vệ các di sản trong vùng công viên địa chất. Cụ thể, Ban Quản lý Công viên Địa chất Đắk Nông đã dừng hoạt động của nhà máy sản xuất phụ gia xi măng ở núi lửa Nâm Kar; tham gia thẩm định các dự án đầu tư xây dựng, phát triển KT-XH trong vùng Công viên địa chất; Đề án khoanh vùng và bảo tồn di sản,… Đồng thời, Ban Quản lý phối hợp với Sở TN&MT tỉnh tham mưu UBND tỉnh ban hành Thông báo về việc công bố khu vực hoạt động cấm hoạt động khoáng sản, khu vực tạm thời cấm hoạt động khoáng sản tại các điểm di sản. Bên cạnh đó, Ban Quản lý đã đầu tư các cơ sở hạ tấng như: Hệ thống bảng biển, cơ sơ hạ tầng cơ bản tại các điểm; tuyến đi bộ lên núi lửa Băng Mo; lối đi bộ dẫn đến hang C3, C4; 5 dự án đang triển khai gồm: Trung tâm thông tin Krông Nô, Trung tâm thông tin Đắk Song, Dự án mở rộng Thung lũng Mặt trời mọc và Nơi gặp gỡ Đỏ và Trắng, Núi lửa Nâm Kar.
Về tuyên truyền giáo dục, Ban Quản lý phối hợp với Ban Khoa giáo - Đài Truyền hình Việt Nam thực hiện phim tài liệu “Di sản địa chất Đắk Nông”, “Khám phá hang động núi lửa Đắk Nông”; phối hợp cung cấp tài liệu về Công viên địa chất Đắk Nông cho nhóm biên soạn tài liệu Giáo dục địa phương của tỉnh để tích hợp vào chương trình giảng dạy của các bậc học Tiểu học, Trung học cơ sở và Trung học phổ thông; phối hợp với Sở GD&ĐT tổ chức cuộc thi tìm hiểu về Công viên Địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông từ năm 2020 đến nay cho học sinh cấp Trung học cơ sở và Trung học phổ thông; phối hợp với Bảo tàng tỉnh thực hiện các triển lãm chuyên đề trong các sự kiện lớn của tỉnh hoặc các chương trình do Ban Quản lý Công viên địa chất tổ chức.
Theo ông Vi Trần Thuỳ, Phó Trưởng Ban Quản lý Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng, thời gian qua, Công viên Địa chất Non nước Cao Bằng đã tổ chức Hội nghị tập huấn phân loại, thu gom và xử lý rác thải tại nguồn tại điểm di sản làng đá Khuổi Ky, xã Đàm Thủy, huyện Trùng Khánh; hoàn thiện dự thảo đề cương trưng bày Trung tâm thông tin Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng tại TP. Cao Bằng gửi Ban Quản lý dự án Đầu tư và xây dựng tỉnh Cao Bằng; khảo sát hiện trạng điểm di sản Biệt thự Pháp cổ để xây dựng phương án cải tạo, bảo tồn Biệt thự Pháp cổ trở thành trung tâm thông tin Bảo tàng văn hoá các dân tộc.
Ngoài ra, Ban Quản lý Công viên địa chất Non nước Cao Bằng cũng phối hợp khảo sát, hoàn thiện nội dung tuyến trải nghiệm số 4 trong vùng Công viên địa chất Non nước Cao Bằng với tên gọi “Một thời hoa lửa; phối hợp, khảo sát, đánh giá xây dựng tuyến du lịch trải nghiệm thứ 5 kết nối Công viên địa chất Cao Bằng - Hà Giang,… Cụ thể, đã phối hợp với Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản Việt Nam khảo sát di sản diện mạo địa chất núi lửa dưới đại dương cổ, đèo Khau Khoang, xã Thái Cường (huyện Thạch An, tỉnh Cao Bằng).
Quản lý hiệu quả Công viên địa chất
Để xây dựng, phát triển, quản lý hiệu quả Công viên địa chất, bà Khúc Thị Thoi, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Đắk Nông, Phó trưởng Ban Quản lý Công viên địa chất Đắk Nông cho rằng, công tác phối hợp giữa Ban Quản lý Công viên địa chất với các sở, ban, ngành và địa phương liên quan được thực hiện thường xuyên và hiệu quả. Đặc biệt, trong hợp tác mạng lưới, cần đẩy mạnh các hoạt động phối hợp, trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm trong nước và quốc tế trong công tác bảo tồn, phát huy giá trị các danh hiệu của UNESCO nói chung và danh hiệu công viên địa chất toàn cầu UNESCO nói riêng: Tích cực tham gia các hoạt động thường niên của mạng lưới công viên địa chất toàn cầu (GGN), mạng lưới công viên địa chất toàn cầu khu vực châu Á Thái Bình Dương (APGN), mạng lưới công viên địa chất toàn cầu khu vực châu Âu (EGN).
Theo ông Trịnh Hải Sơn, Viện trưởng Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản, Bộ TN&MT, Trưởng Tiểu ban chuyên môn về Công viên địa chất toàn cầu Việt Nam, Bộ TN&MT sớm xem xét trình Chính phủ ra quyết định thành lập Hội đồng Di sản địa chất, Công viên địa chất quốc gia để thêm một bước hoàn thiện cơ cấu tổ chức của Mạng lưới Công viên địa chất Việt Nam. Thời gian tới, Mạng lưới Công viên địa chất toàn cầu Việt Nam cần tăng cường hoạt động kết nối giữa các thành viên Mạng lưới Công viên địa chất toàn cầu Việt Nam; tạo điều kiện hợp tác, chia sẻ kinh nghiệm, với các nước trong khu vực,… Đồng thời, Mạng lưới cần thẳng thắn đánh giá bộ máy quản lý, công tác quản lý; sớm đưa ra giải pháp tháo gỡ vướng mắc, hướng tới xây dựng một mô hình quản lý Công viên địa chất toàn cầu UNESCO ở Việt Nam thống nhất, hiệu quả, xứng tầm một danh hiệu uy tín quốc tế.
Ông Trịnh Hải Sơn cũng đề xuất chính quyền các tỉnh Cao Bằng, Đăk Nông và Lạng Sơn cần xây dựng các Trung tâm nghiên cứu khoa học, Trung tâm hội nghị, hội thảo và khu lưu trú, dịch vụ cho chuyên gia gắn với công viên văn hóa tại các Công viên địa chất; xây dựng các Ban quản lý Công viên địa chất toàn cầu UNESCO trở thành đơn vị hành chính sự nghiệp tiến tới tự chủ kinh phí hoạt động. Đồng thời, tiếp tục phối hợp xây dựng triển khai phương án thu phí tham quan vùng Công viên địa chất để có nguồn tài chính hỗ trợ các hoạt động bảo tồn di sản địa chất, BVMT và hoạt động tăng cường sinh kế cho người dân trong vùng Công viên địa chất,…
Riêng đối với tỉnh Lạng Sơn, Tiểu ban chuyên môn đã phối hợp xây dựng hồ sơ trình UNESCO để công nhận Công viên địa chất toàn cầu; tích cực khảo sát, đánh giá, xếp hạng các di sản; bước đầu xác định, cơ bản được bộ khung 4 tuyến, 38 điểm tham quan chính với giá trị tiêu biểu nhất của Công viên địa chất Lạng Sơn để giới thiệu cho du khách trong nước và quốc tế.
THANH TÚ
Trích: Tạp chí Tài nguyên và Môi trường số 15 (Kỳ 1 tháng 8) năm 2023
Nghệ An là 1 trong 5 tỉnh (trước đây 6 tỉnh) được lựa chọn tham gia thí điểm thỏa thuận chi trả giảm phát thải khí nhà kính vùng Bắc Trung Bộ (gọi tắt là ERPA) theo Nghị định số 107 của Chính phủ. Tuy nhiên quá trình triển khai chương trình còn nhiều khó khăn…
Tại kỳ họp chuyên đề lần thứ 18, Hội đồng nhân dân tỉnh Đắk Lắk khóa X, nhiệm kỳ 2021-2026 diễn ra mới đây, Hội đồng nhân dân tỉnh Đắk Lắk đã thông qua Nghị quyết Quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác đối với phần diện tích bổ sung để thực hiện Dự án thành phần 2 thuộc Dự án đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Khánh Hòa -Buôn Ma Thuột giai đoạn 1 (đoạn đi qua tỉnh Đắk Lắk).
Dữ liệu không gian địa lý đã trở thành một yếu tố quan trọng trong phát triển kinh tế quốc dân, đặc biệt là trong giai đoạn phát triển công nghiệp 4.0 và các chương trình số hóa như hiện nay. Ngoài ra, thông tin không gian địa lý cũng giữ một vai trò quan trọng để phát triển thành phố thông minh, phòng chống thiên tai, bảo vệ môi trường. Do vậy, việc quản lý, khai thác, sử dụng một cách có hiệu quả đối với cơ sở dữ liệu (CSDL) nền địa lý quốc gia tại Việt Nam là nhiệm vụ cấp bách.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 24/CĐ-TTg ngày 22/3/2025 về việc tập trung khắc phục hậu quả vụ cháy rừng tại xã Hoàng Khai, huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang và chủ động triển khai công tác phòng cháy, chữa cháy rừng.
Cục Đo đạc, Bản đồ và Thông tin địa lý Việt Nam đã xây dựng được khối lượng dữ liệu đầy đủ, chính xác của ngành Đo đạc và Bản đồ Việt Nam hiện nay. Đây chính là nguồn dữ liệu quan trọng cho việc ứng phó với biến đổi khí hậu, giảm bớt thiên tai, nghèo đói; phục vụ công tác lập quy hoạch; công tác quản lý điều hành của các bộ, ngành, địa phương trong cả nước, góp phần không nhỏ vào việc phát triển chung của đất nước.
Công nghệ viễn thám có ưu điểm vượt trội so với các phương pháp truyền thống khác, đồng thời là công cụ duy nhất có hiệu quả để giám sát tài nguyên môi trường biển và hải đảo với thông tin không gian rộng, đa thời gian, chính xác, khách quan, nhanh chóng.
