Hiện nay, công tác thu gom chất thải tại các đô thị, khu vực đông dân cư tại các thành phố đang được thực hiện tốt góp phần giữ gìn vệ sinh đô thị. Tuy nhiên, hoạt động này mới chỉ dừng lại ở việc thu gom chất thải hỗn hợp (chưa được phân loại, xử lý phù hợp) gây gánh nặng ngân sách để xử lý rác thải và gây ảnh hưởng tới môi trường - Đây cũng là vấn đề đang tồn tại tại TP. Tuy Hòa, Phú Yên. Vì vậy, nhận thấy lợi ích của việc phân loại tại nguồn, xử lý và tái chế rác thải sau phân loại, nhiều địa phương, đơn vị và người dân trên địa bàn Phú Yên đã thu gom, xử lý rác thải có thể phân hủy thành các loại phân bón hữu cơ sử dụng cho cây trồng. Điều này không chỉ mang lại lợi ích về kinh tế mà còn bảo vệ môi trường bền vững.
ảnh tuyên truyền về mối nguy từ rác thải chưa phân loại
Đi học tập mô hình
Đầu năm 2022, Dự án giảm thiểu rác thải nhựa đại dương tại Việt Nam do Cục Biển và Hải đảo Việt Nam - Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì thực hiện cùng với Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn Thiên nhiên tại Việt Nam đã tổ chức tổ chức thành công chuyến thăm quan học tập mô hình phân loại - thu gom và xử lý rác sau phân loại thực hiện bởi Công ty Môi trường Đô thị Hải Phòng. Một số cơ quan quản lý chuyên ngành tại Phú Yên đã tham gia như: Sở TN&MT, UBND thành phố Tuy Hoà; Chi cục Bảo vệ môi trường, Công ty môi trường đô thị (URENCO) Phú Yên; Hội Phụ nữ Phú Yên và các đơn vị khác có liên quan. Trong chuyến thăm quan, đoàn được tham gia các hoạt động tuyên truyền, vận động người dân tham gia mô hình; tham gia hoạt động thu gom rác phân loại lại khu dân cư,...
Sau chuyến thăm quan tại Hải Phòng cùng quá trình kết nối, Dự án đã làm việc với các bên liên quan để xây dựng và ban hành kế hoạch phối hợp nhằm thí điểm việc phân loại rác tại chợ Phường 7, tiến tới việc thu gom riêng và xử lý rác hữu cơ bằng phương pháp ủ có sục khí tại bãi rác Thọ Vức.
Về triển khai, vận dụng thực tiễn
Qua khảo sát, mỗi ngày chợ Phường 7 phát sinh hơn 300kg rác hữu cơ chủ yếu từ các quầy hàng rau củ quả tại chợ. Ở giai đoạn 1 của mô hình (từ tháng 6/2022 đến tháng 9/2022), Dự án đã phối hợp với Hội LHPN tỉnh Phú Yên tổ chức các lớp tập huấn cho 200 tiểu thương và 150 hộ gia đình về vấn đề ô nhiễm rác thải, hướng dẫn phân loại rác; trang bị 06 xe đẩy tay 660l thu gom phân loại rác, 14 thùng rác 120L, 12 thùng rác 90L để phục vụ công tác phân loại; vẽ tranh tuyên truyền ở chợ và thực hiện các hoạt động bổ trợ khác như cho mượn túi đi chợ, giám sát - đánh giá,…
.png)
Vận động và thu gom rác hữu cơ tại chợ
Ở giai đoạn 2 (từ tháng 10/2022 đến tháng 2/2023), kế hoạch phối hợp giữa các bên liên quan đã được thảo luận kỹ lưỡng, xây dựng và thống nhất ban hành trong tháng 11/2022. Các bên phối hợp gồm có: Sở TN&MT tỉnh Phú Yên, UBND thành phố Tuy Hòa, URENCO Phú Yên, GreenHub và WWF-Việt Nam. Theo đó, GreenHub và WWF-Việt Nam đã hỗ trợ xây dựng 5 bể ủ compost có thể tích 10m3 tại BCL Thọ Vực. URENCO Phú Yên tiếp tục thi công mái che khu vực ủ, huy động nguồn lực để thực hiện thu gom riêng và nhân công sản xuất phân bón từ rác hữu cơ của chợ Phường 7. Tháng 2/2023 toàn bộ công trình xây dựng đã hoàn thiện sẵn sàng cho việc thực hiện mô hình thí điểm.
.jpg)
Thu gom rác hữu cơ tại khu dân cư
Cũng vào thời điểm này, mô hình bắt đầu triển khai thực hiện với sự tham gia phân loại rác của các tiểu thương chợ Phường 7 và 150 hộ gia đình thuộc khu phố Trường Chinh, phường 7 để bắt đầu chính thức vào giai đoạn 3 (tháng 2/2023 - tháng 7/2023). Tại giai đoạn này, URENCO Phú Yên đã thực hiện thu gom riêng rác hữu cơ hằng ngày (với tần suất 1 lần/1 ngày tại chợ phường 7 và khu phố Trường Chinh) và xử lý tại các bể ủ. Khối lượng rác hữu cơ được thu gom và xử lý khoảng 250 kg/ngày.
.jpg)
Tập huấn về phân loại rác thải cho các khu dân cư
Trong tháng 6/2023, các bên tham gia cũng đã thảo luận, đánh giá mô hình và tiếp tục thử nghiệm đến cuối năm 2023 nhằm đánh giá chi phí lợi ích khi thực hiện mô hình làm cơ sở cho việc xây dựng phương án phân loại rác trên địa bàn thành theo lộ trình đã quy định tại Luật Bảo vệ Môi trường năm 2020.
Ghi nhận một số kết quả
Việc triển khai mô hình ban đầu đang còn nhiều khó khăn, rác hữu cơ thu được từ các hộ gia đình còn thấp, chứng tỏ chưa có sự tham gia mạnh mẽ. Các tiểu thương ở chợ đã có những chuyển biển tuy nhiên còn khá chậm. Điều này cho thấy, việc vận động, khuyến khích dân cư và cộng đồng cần phải được thực hiện liên tục, bên cạnh đó việc giám sát, đôn đốc của chính quyền cần sát sao để từ đó tăng cường sự phối hợp của cộng đồng. Phân compost đã được thử nghiệm, các chỉ tiêu để đáp ứng tiêu chuẩn ngành 10TCN 526:2002 phân hữu cơ vi sinh vật từ rác thải sinh hoạt yêu cầu kỹ thuật, phương pháp kiểm tra.
.jpg)
Nhiều mô hình xử lý rác hữu cơ trong các bể ủ đã thực hiện thành công
Trong giai đoạn 4 (từ tháng 8/2023) - duy trì và mở rộng mô hình - Dự án và các đối tác liên quan sẽ tiếp tục để nâng cao chất lượng phân loại rác, tổ chức hội thảo đánh giá sơ kết và đề xuất kế hoạch mở rộng. Đồng thời, Dự án sẽ nghiên cứu để thực hiện thí điểm ở quy mô lớn hơn cũng như đề xuất cơ chế giá cho việc vận hành hệ thống thu gom riêng rác thải khi cộng đồng tham gia phân loại rác.
Người dân phường 7 đã tự giác thực hiện phân loại rác đúng theo quy định
Theo UBND TP. Tuy Hòa, thành phố đã ký cam kết tham gia chương trình Đô thị giảm nhựa nhằm đạt được mục tiêu giảm 30% rác thải nhựa thất thoát ra môi trường sau 2 năm ký cam kết. Sau khi ban hành kế hoạch hành động về quản lý rác thải nhựa đại dương đến năm 2030, UBND thành phố mong muốn Sở TN&MT Phú Yên, Dự án Giảm thiểu Giảm thiểu rác thải nhựa đại dương tại Việt Nam hỗ trợ các cơ quan chuyên môn của thành phố về nghiệp vụ, nhân lực và kinh phí để cùng thành phố đảm bảo hoàn thành kế hoạch đã đề ra.
Ông Phạm Đại Dương, Chủ tịch UBND tỉnh Phú Yên kêu gọi: Bảo vệ môi trường là một việc lớn và quan trọng, cần sự vào cuộc của người dân và cả hệ thống chính trị. UBND tỉnh Phú Yên mong muốn toàn thể người dân cùng đồng hành với tỉnh trong việc xây dựng môi trường sống xanh, sạch. Mọi người cùng nhau giám sát và thực hiện việc xả rác đúng nơi quy định, hạn chế sử dụng các sản phẩm nhựa dùng một lần, cùng trồng, bảo vệ cây xanh, bảo vệ tài nguyên của quê hương.
Ông Nguyễn Thái Hòa - Phó Giám đốc Sở TN&MT Phú Yên cho biết: Phân loại rác và giảm thiểu rác thải nhựa ở Phú Yên đã được thực hành hướng tới 2 mục tiêu, 1 là sẽ xây dụng thí điểm một số mô hình giảm rác thải nhựa một lần, thứ hai là tăng cường nhân rộng mô hình phân loại rác tại nguồn hướng đến hết năm 2024 mục tiêu thực hiện được luật bảo vệ môi trường ở tỉnh Phú Yên.
Nói về tầm quan trọng của việc phân loại rác thải tại nguồn hiện nay, ông Phan Lê Anh Đại, Phó Chủ tịch UBND phường 7, cho biết: Trước giờ, trên địa bàn phường, công tác thu gom rác thải do Công ty Cổ phần Môi trường đô thị Phú Yên thực hiện. Sau khi được thu gom, rác được tập kết về xe chuyên dụng của công ty và vận chuyển về bãi rác thành phố để thực hiện chôn lấp. Cách làm này hiện nay không còn phù hợp, nhất là khi phường 7 đang triển khai xây dựng đề án “Phường văn minh đô thị kiểu mẫu” trong đó, công tác vệ sinh môi trường là một trong những vấn đề được chú trọng. Để thực hiện các tiêu chí “Phường văn minh đô thị kiểu mẫu”, UBND phường đang kêu gọi và kiến nghị các cấp, các ngành quan tâm hỗ trợ kinh phí, trang thiết bị phân loại rác, tổ chức các buổi tuyên truyền về cách thức phân loại, xử lý rác hữu cơ tại khu dân cư để giúp người dân hiểu được tầm quan trọng của việc phân loại rác cũng như tác động của nó đối với môi trường sống, góp phần hình thành ở mỗi cá nhân nhận thức bảo vệ môi trường.
Việt Anh
Nhấn mạnh bảo vệ môi trường là nền tảng để phát triển lâu dài, Đại biểu Thạch Phước Bình - Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Long cho rằng cần có đột phá về tư duy phát triển, chuyển từ tăng trưởng theo số lượng sang tăng trưởng “chất lượng - xanh - bao trùm” và môi trường phải trở thành thước đo năng lực điều hành quốc gia.
ĐBQH Nguyễn Ngọc Sơn nêu rõ, môi trường là yếu tố nền tảng không thể thay thế, một nền kinh tế xanh, có môi trường sống tốt sẽ là lợi thế cạnh tranh cho một kỷ nguyên mới. Đồng thời nhấn mạnh, phát triển kinh tế - xã hội sẽ không thể bền vững nếu môi trường bị coi là hậu kiểm, "đi sau" hay "chốt chặn rủi ro".
Sáng kiến “Giảm thiểu rác thải nhựa – Lan tỏa lối sống xanh” do Ủy ban MTTQ phường Hoà Bình khởi xướng trở thành điểm sáng, góp phần giảm rác thải và xây dựng nếp sống thân thiện môi trường.
Phân loại rác thải tại nguồn, hành động đơn giản nhưng ý nghĩa vô cùng to lớn. Bởi, lợi ích về kinh tế mang lại cho cộng đồng từ việc tận dụng số lượng lớn rác hữu cơ trong chất thải sinh hoạt để phục vụ nuôi, trồng... và tái chế.
Phát biểu tại Lễ phát động Chương trình “Vì một Việt Nam xanh” năm 2025, Chủ tịch UBND phường Phúc Yên (tỉnh Phú Thọ) Nguyễn Tiến Thông nhấn mạnh, mỗi người dân Phúc Yên sẽ là một “đại sứ xanh”, cùng lan tỏa tinh thần sống xanh, hành động xanh, góp phần xây dựng đô thị “xanh - sạch - đẹp và đáng sống”.
Với quyết tâm phát triển xanh, “không đánh đổi môi trường lấy phát triển kinh tế”, nhiều nơi từng là “điểm nóng” ô nhiễm môi trường như Mẫn Xá (xã Văn Môn), Đại Bái (xã Gia Bình), Phong Khê (phường Võ Cường)… của tỉnh Bắc Ninh nay bầu trời đã trong xanh, không khí đã mát lành, đường sá đã sạch đẹp hơn rất nhiều. Điểm “nóng” ô nhiễm môi trường đang “hạ nhiệt”, giúp môi trường sống của người dân đang được nâng lên rõ rệt.
