Những năm qua, công tác quản lý sử dụng và bảo vệ tài nguyên nước trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa được thực hiện chặt chẽ, đem lại hiệu quả cao. Đặc biệt, nhiều giải pháp được triển khai để ngăn chặn, xử lý cá nhân, tập thể gây ô nhiễm nguồn nước, góp phần thực hiện nghiêm Luật Tài nguyên nước.
Triển khai hiệu quả công tác quản lý, bảo vệ tài nguyên nước
Trong công tác điều tra cơ bản tài nguyên nước (TNN) và các chương trình, dự án, đề án, nhiệm vụ phục vụ công tác QLNN về TNN; các đơn vị chức năng trực thuộc Sở TN&MT đã thực hiện công tác đo triều - mặn định kỳ hàng năm trên hệ thống sông Mã, sông Yên và sông Bạng. Sở TN&MT đã ban hành Kế hoạch số 01/KH-STNMT về việc đo triều - mặn trên hệ thống sông Mã, sông Yên và sông Bạng năm 2021. Tổ chức triển khai và kiểm tra, giám sát công tác đo triều - mặn trên hệ thống sông Mã, sông Yên và sông Bạng năm 2021 theo nội dung Kế hoạch đã ban hành.
Kết quả đo đạc đã bổ sung chuỗi số liệu phục vụ công tác điều tra cơ bản TNN, tính toán dự báo xâm nhập mặn phục vụ công tác chống hạn trong năm 2021 và các giai đoạn tiếp theo. Các kết quả thực đo đều có thông báo số liệu gửi các ngành, địa phương liên quan trong tỉnh để có kế hoạch khai thác, sử dụng nước hợp lý, hiệu quả.
Sở TN&MT đã tham mưu cho Chủ tịch UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số 107/KH-UBND về điều tra cơ bản TNN đối với các nguồn nước nội tỉnh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 trên địa bàn tỉnh Thanh Hoá. Triển khai thực hiện Dự án “Lập Danh mục và Bản đồ phân vùng hạn chế khai thác nước dưới đất trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa” theo các nhiệm vụ đã được Chủ tịch UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 5489/QĐ-UBND.
Thực hiện Quyết định số 592/QĐ-STNMT về việc phê duyệt kế hoạch thanh tra, giải quyết khiếu nại, giải quyết tố cáo và phòng, chống tham nhũng về TN&MT năm 2021, Sở TN&MT đã ban hành Thông báo số 229/TB-STNMT về việc kiểm tra tình hình chấp hành pháp luật về TNN đối với các tổ chức, cá nhân trên địa bàn tỉnh năm 2021; tiến hành kiểm tra đối với 19 tổ chức theo Kế hoạch và thông báo đã được phê duyệt. Nội dung kiểm tra tập trung chủ yếu vào việc chấp hành pháp luật về TNN trong hoạt động khai thác, sử dụng nước, xả nước thải vào nguồn nước, phòng, chống và khắc phục hậu quả, tác hại do nước gây ra của các tổ chức sản xuất, kinh doanh trên địa bàn tỉnh. Qua thực hiện công tác kiểm tra, về cơ bản các đơn vị, tổ chức được kiểm tra đã chấp hành tốt quy định của pháp luật về TNN và giấy phép được cấp; có ý thức trong việc khai thác, sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả và đầu tư, nâng cấp, hoàn chỉnh hệ thống xử lý nước thải đạt quy chuẩn trước khi xả ra nguồn tiếp nhận. Nhiều đơn vị đã đầu tư hệ thống công trình nhằm xử lý triệt để chất lượng nước thải đạt quy chuẩn để tuần hoàn sử dụng cho các mục đích khác nhau, tiết kiệm chi phí, tận dụng nguồn nước và BVMT; bổ sung, lắp đặt thiết bị quan trắc, lập sổ theo dõi, định kỳ báo cáo kết quả thực hiện về Sở TN&MT theo quy định của Luật TNN.
Thực hiện Nghị định số 43/2015/NĐ-CP quy định lập, quản lý hành lang bảo vệ nguồn nước, Sở TN&MT đã tham mưu cho Chủ tịch UBND tỉnh thực hiện Dự án “Lập, công bố Danh mục nguồn nước cần phải lập hành lang bảo vệ trên địa bàn tỉnh”. Trên cơ sở kết quả thực hiện, Chủ tịch UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 5282/QĐ-UBND về việc phê duyệt Danh mục nguồn nước phải lập hành lang bảo vệ trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa. Theo đó, Danh mục nguồn nước phải lập hành lang bảo vệ trên địa bàn tỉnh bao gồm 66 đoạn sông suối và 48 hồ chứa có dung tích từ 1 triệu m3 trở lên; tiến độ thực hiện việc cắm mốc hành lang bảo vệ nguồn nước từ năm 2019 đến năm 2023.
Với chức năng chính của Ngành là quản lý về nguồn nước (gồm có lưu lượng, trữ lượng và chất lượng nguồn nước dưới đất và nước mặt); khai thác, sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả; các biện pháp bảo vệ TNN và phòng, chống, khắc phục hậu quả, tác hại do nước gây ra trên địa bàn tỉnh. Sở TN&MT đã thẩm định, tham mưu Chủ tịch UBND tỉnh tổ chức triển khai công tác thẩm định, cấp Giấy phép khai thác, sử dụng TNN cho các tổ chức, cá nhân có nhu cầu, thuộc trường hợp phải cấp giấy phép theo quy định của pháp luật trên toàn tỉnh. Công tác thẩm định hồ sơ đề nghị cấp giấy phép khai thác, sử dụng TNN cho các tổ chức, cá nhân đảm bảo đúng trình tự, thủ tục theo quy định và chất lượng ngày một được nâng lên, không có trường hợp giải quyết quá thời hạn, không có khiếu nại, phản ánh của nhân dân về các trường hợp được cấp phép.
Ngoài ra, Sở TN&MT đã chủ trì, phối hợp với các sở, ban, ngành, địa phương có liên quan giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình khai thác, sử dụng của các tổ chức, cá nhân trên địa bàn tỉnh, như tình trạng sụt lún đất tại công trình khai thác nước dưới đất, hiện tượng sụt giảm mực nước, thiếu nước, mất nước tại các giếng sinh hoạt của nhân dân tại một số khu vực dọc các tuyến sông Mã,…
Giải pháp ngăn chặn, xử lý ô nhiễm nguồn nước
Nhằm tăng cường công tác quản lý, bảo vệ TNN và ngăn chặn, xử lý các tổ chức, cá nhân có hành vi gây ô nhiễm nguồn nước trên địa bàn tỉnh, Sở TN&MT đã chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị có liên quan triển khai thực hiện nhiều giải pháp, cụ thể:
Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra tình hình chấp hành quy định của pháp luật về TNN đối với các tổ chức, cá nhân có liên quan trên địa bàn tỉnh, nhằm phát hiện kịp thời những hành vi vi phạm, xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật; tổ chức triển khai thực hiện công tác điều tra cơ bản TNN và các chương trình, dự án, đề án, nhiệm vụ về TNN trên địa bàn tỉnh theo quy định của pháp luật, làm cơ sở phục vụ cho công tác QLNN trong lĩnh vực TNN của đơn vị.
Đẩy nhanh tiến độ thực hiện các chương trình, dự án, đề án phục vụ công tác quản lý TNN trên địa bàn tỉnh, đặc biệt là nhiệm vụ triển khai công tác cắm mốc giới hành lang bảo vệ nguồn nước đối với các nguồn nước nằm trong Danh mục nguồn nước phải lập hành lang bảo vệ đã được UBND tỉnh phê duyệt theo quy định của pháp luật.
Tăng cường công tác tuyên truyền, tập huấn cho cán bộ làm công tác quản lý TNN tại địa phương và các tổ chức, cá nhân có hoạt động khai thác, sử dụng TNN nắm được các quy định của pháp luật về TNN, tầm quan trọng của việc khai thác, sử dụng nước hợp lý, hiệu quả nhằm nâng cao ý thức của các đơn vị trong việc, quản lý, sử dụng và bảo vệ TNN.
Được biết, những năm qua, công tác quản lý sử dụng và bảo vệ TNN trên địa bàn tỉnh được thực hiện chặt chẽ, đem lại hiệu quả cao. Đặc biệt, trong công tác giám sát kiểm tra để ngăn chặn, xử lý các đơn vị, cá nhân gây ô nhiễm nguồn nước. Nhiều trường hợp xả thải, không chấp hành các quy định pháp luật TNN đã bị xử lý nghiêm.
NGUYỄN THỊ THANH TÂM
Ủy ban nhân dân tỉnh Thanh Hóa
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, thiếu nước và ô nhiễm gia tăng, việc quản lý tài nguyên nước đòi hỏi không chỉ là con người và chính sách, mà cần thêm một yếu tố quyết định: dữ liệu và công nghệ. Với quyết tâm chuyển đổi số toàn diện, Cục Quản lý tài nguyên nước đang xây dựng nền móng cho một nền quản trị thông minh, nơi mỗi quyết định về tài nguyên nước được hậu thuẫn bởi dữ liệu thời gian thực, hệ thống phân tích dự báo và nền tảng ra quyết định dựa trên công nghệ số.
Xây dựng thể chế hiện đại, cắt giảm thủ tục hành chính, phân cấp mạnh mẽ cho địa phương là những nền tảng quan trọng để ngành tài nguyên nước bước vào giai đoạn quản trị mới, hiệu lực, hiệu quả và lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm.
Trong bối cảnh thời tiết cực đoan, khô hạn kéo dài, thách thức từ biến đổi khí hậu và nhu cầu sử dụng nước ngày một gia tăng, việc chủ động điều hòa, phân bổ nguồn nước không còn là giải pháp tình thế, mà đã trở thành yêu cầu cấp thiết cho an ninh nguồn nước quốc gia. Sáu tháng đầu năm 2025, Cục Quản lý tài nguyên nước (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã triển khai hàng loạt giải pháp điều tiết linh hoạt, dựa trên dữ liệu thời gian thực, mang lại hiệu quả rõ rệt trong cấp nước hạ du, kiểm soát dòng chảy và quản lý tài nguyên bền vững.
Tài nguyên nước, một trong những yếu tố sống còn của sự sống trên Trái đất đang đứng trước những thách thức to lớn. Suy giảm chất lượng nước, cạn kiệt nguồn nước ngọt, khai thác quá mức, ô nhiễm do công nghiệp và sinh hoạt,… là những mối nguy hại ngày càng nghiêm trọng, không chỉ ở quy mô địa phương mà đã mang tính toàn cầu.
Hiện nay, hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải và sông Nhuệ mỗi ngày có hàng triệu m3 nước thải từ sinh hoạt, làng nghề, cơ sở sản xuất xả vào gây ô nhiễm nguồn nước.
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho rằng, sử dụng hợp lý tài nguyên nước là yếu tố then chốt trong việc nâng cao hiệu quả nuôi trồng thủy sản.
