Trong khuôn khổ Hội thảo “Mạng lưới Chuyên gia trẻ ngành nước 2023 - Giải quyết thách thức tài nguyên nước Việt Nam”, các đại biểu tham dự Hội thảo đã được nghe các chuyên gia chia sẻ thông tin trong lĩnh vực tài nguyên nước và tiếp tục tham gia thực hành Chương trình thiết kế nước rút dưới sự hướng dẫn của các Huấn luyện viên và Chuyên gia quốc tế về kỹ năng, phát triển các giải pháp đổi mới để giải quyết vấn đề trong lĩnh vực tài nguyên nước đã được áp dụng thành công ở một số quốc gia tiên tiến trên thế giới.
Tại Hội thảo, các chuyên gia TNN chia sẻ về hiện trạng công tác quản lý TNN tại Việt Nam và giới thiệu các thông tin, chính sách, thể chế pháp lý mới về quản lý TNN sau khi Luật TNN (sửa đổi) được Quốc hội thông qua vào ngày 27/11/2023 mới đây; cùng với đó là các thách thức mà nguồn TNN của Việt Nam đang phải đối mặt. Bên cạnh đó, các đại biểu cũng nghe chuyên gia Úc chia sẻ về những thách thức về khan hiếm nước tại Úc; và tham gia thực hành một số giai đoạn ban đầu của Chương trình thiết kế nước rút về giải quyết thách thức TNN Việt Nam. Trong đó, các nhóm đã tập trung thực hành vào giải quyết thách thức TNN theo 03 chủ đề chính như sau: Thiếu nước cho sinh hoạt, phát triển kinh tế, nguồn nước suy giảm về chất lượng và số lượng ở các đảo; thiếu nước sinh hoạt và sản xuất trong mùa khô khu vực vùng núi cao phía Bắc; thiếu nước cho sinh hoạt, phát triển kinh tế, nguồn nước suy giảm về chất lượng và số lượng ở các tỉnh ven biển vùng Đồng bằng sông Cửu Long.
.jpg)
Ông Nguyễn Đức Vinh - Giám đốc Trung tâm nghiên cứu, tư vấn và đào tạo về phát triển địa phương chia sẻ tại Hội thảo
Chia sẻ tại Hội thảo, bà Laura Beckwith - Đại diện Cơ quan Hợp tác ngành Nước của Úc cho biết, trước đây, chúng tôi cũng đã tổ chức một số hoạt động liên quan đến thiết kế nước rút và đã học được rất nhiều kỹ năng, kiến thức từ các chuyên gia tư vấn. Chúng tôi rất mong tại hội thảo này, dưới sự hướng dẫn của các huấn luyện viên và các chuyên gia TNN, các chuyên gia trẻ của ngành nước Việt Nam sẽ tìm ra những giải pháp sáng tạo, đưa ra nhiều ý tưởng đổi mới đột phá, giải pháp cụ thể trong việc giải quyết thách thức ngành nước nói riêng và vận dụng kỹ năng, giải pháp đã được áp dụng thành công trên thế giới để giải quyết các vấn đề trong công việc nói chung.
Chia sẻ tham luận về chủ đề “Giải pháp đảm bảo tiếp cận nước sạch tại khu vực miền núi phía Bắc”, ông Nguyễn Đức Vinh - Giám đốc Trung tâm nghiên cứu, tư vấn và đào tạo về phát triển địa phương cho biết, miền núi phía Bắc là địa bàn sinh sống của trên 11,6 triệu người thuộc hơn 30 dân tộc anh em. Trong số này, có 79,7% dân số nông thôn miền núi phía Bắc được cung cấp nước hợp vệ sinh.
Đề xuất các giải pháp tiếp cận nước sạch tại khu vực miền núi phía Bắc thời gian tới, ông Nguyễn Đức Vinh cho biết, trước hết các khu vực này cần cải tạo, duy tu hệ thống hiện có dựa vào tiếp cận phát triển cộng đồng dựa vào nội lực; phát huy văn hóa, truyền thống liên quan đến bảo vệ nguồn nước; ứng dụng các công nghệ tiên tiến và giải pháp phù hợp để thu gom và sử dụng nước mưa như: Công nghệ thu hoạch sương mù giúp thu thập giọt nước từ sương mù và ngưng tụ thành nước sạch; ATM nước,...
Chia sẻ về giải pháp về nguồn nước cho các đảo, cụm đảo tại Việt Nam, ông Lê Văn Mạnh, cán bộ Trung tâm Thẩm định và Kiểm định TNN, Cục Quản lý TNN cho biết, các đảo, cụm đảo có vai trò hết sức quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh quốc phòng được cụ thể hóa trong Nghị quyết số 36-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển và ứng dụng công nghệ sinh học phục vụ phát triển bền vững đất nước trong tình hình mới. Tuy nhiên, việc đảm bảo nguồn nước đáp ứng cho mục đích sinh hoạt và mục đích khác ở các đảo, cụm đảo còn gặp nhiều thách thức như: Thiếu nước, ô nhiễm nguồn nước, sử dụng nước chưa hiệu quả, công tác quản lý TNN chưa tốt, thiếu chính sách để huy động nguồn lực xã hội đầu tư công trình cho các đảo,…
Cụ thể, đối với các đảo thiếu nước mùa khô (có nguồn nước dưới đất, nước mặt, mưa), cần đầu tư xây dựng hồ chứa tại các đảo có đủ kiện về địa hình để cấp nước và bổ sung nhân tạo cho nước dưới đất; thu gom nước mưa sử dụng tại tòa nhà công sở như: UBND, Trạm y tế,...; từng bước chuyển đổi mô hình tưới nhỏ giọt cho sản xuất nông nghiệp (đặc biệt tại đảo Lý Sơn); tận dụng tối đa nguồn nước khe suối,... Thời gian tới, các đảo, cụm đảo ở Việt Nam cần tiếp tục thực hiện đồng bộ các giải pháp nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong khai thác, sử dụng nước, bảo vệ phát triển TNN trên các đảo, đặc biệt các đảo có vai trò, vị trí chiến lược trong phát triển kinh tế, an ninh, quốc phòng.
Ban tổ chức trao chứng chỉ cho các đại biểu tham gia Chương trình thiết kế nước rút giải quyết thách thức TNN Việt Nam
Tại Hội thảo, các chuyên gia trẻ đã trao đổi, thảo luận một số nội dung về tích trữ và phân bổ nguồn nước hiệu quả trong các thời kỳ để đáp ứng nhu cầu sử dụng nước; tích trữ nguồn nước Đồng bằng sông Cửu Long; thúc đẩy hệ sinh thái, nguồn nước tại các đảo; giải pháp chống hạn hán và xâm nhập mặn vùng Đồng bằng sông Cửu Long,… Qua đó, đề xuất một số giải pháp chung như: Có chính sách khuyến khích, ưu đãi trong sử dụng tiết kiệm, giảm thiểu thất thoát, lãng phí, nâng cao hiệu quả sử dụng; tăng cường công tác điều tra cơ bản TNN; quản lý chặt chẽ công tác cấp phép, đăng ký khai thác nước dưới đất, trám lấp các giếng không sử dụng; tuyên truyền vận động người dân sử dụng nước tiết kiệm, tái sử dụng nước;...
T. Tâm
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, thiếu nước và ô nhiễm gia tăng, việc quản lý tài nguyên nước đòi hỏi không chỉ là con người và chính sách, mà cần thêm một yếu tố quyết định: dữ liệu và công nghệ. Với quyết tâm chuyển đổi số toàn diện, Cục Quản lý tài nguyên nước đang xây dựng nền móng cho một nền quản trị thông minh, nơi mỗi quyết định về tài nguyên nước được hậu thuẫn bởi dữ liệu thời gian thực, hệ thống phân tích dự báo và nền tảng ra quyết định dựa trên công nghệ số.
Xây dựng thể chế hiện đại, cắt giảm thủ tục hành chính, phân cấp mạnh mẽ cho địa phương là những nền tảng quan trọng để ngành tài nguyên nước bước vào giai đoạn quản trị mới, hiệu lực, hiệu quả và lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm.
Trong bối cảnh thời tiết cực đoan, khô hạn kéo dài, thách thức từ biến đổi khí hậu và nhu cầu sử dụng nước ngày một gia tăng, việc chủ động điều hòa, phân bổ nguồn nước không còn là giải pháp tình thế, mà đã trở thành yêu cầu cấp thiết cho an ninh nguồn nước quốc gia. Sáu tháng đầu năm 2025, Cục Quản lý tài nguyên nước (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã triển khai hàng loạt giải pháp điều tiết linh hoạt, dựa trên dữ liệu thời gian thực, mang lại hiệu quả rõ rệt trong cấp nước hạ du, kiểm soát dòng chảy và quản lý tài nguyên bền vững.
Tài nguyên nước, một trong những yếu tố sống còn của sự sống trên Trái đất đang đứng trước những thách thức to lớn. Suy giảm chất lượng nước, cạn kiệt nguồn nước ngọt, khai thác quá mức, ô nhiễm do công nghiệp và sinh hoạt,… là những mối nguy hại ngày càng nghiêm trọng, không chỉ ở quy mô địa phương mà đã mang tính toàn cầu.
Hiện nay, hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải và sông Nhuệ mỗi ngày có hàng triệu m3 nước thải từ sinh hoạt, làng nghề, cơ sở sản xuất xả vào gây ô nhiễm nguồn nước.
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho rằng, sử dụng hợp lý tài nguyên nước là yếu tố then chốt trong việc nâng cao hiệu quả nuôi trồng thủy sản.
