Tôn vinh giá trị văn hóa của Tiếng Việt trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài

Sáng ngày 08/9 tại Hà Nội, Ủy ban Nhà nước về Người Việt Nam ở nước ngoài (NVNONN), Bộ Ngoại giao tổ chức Hội thảo Ngày Tôn vinh tiếng Việt trong cộng đồng NVNONN năm 2023. Hội thảo có sự tham dự của gần 80 đại biểu là đại diện các bộ, ban, ngành, cơ quan Trung ương và các địa phương có đông NVNONN; các chuyên gia, nhà nghiên cứu đầu ngành về ngôn ngữ và văn hóa và nhiều giảng viên uy tín trực tiếp tham gia công tác giảng dạy tiếng Việt cho NVNONN; đại diện các cơ quan báo chí.

Hội thảo kết nối trực tuyến tới các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài, đại diện các hội đoàn, cơ sở dạy tiếng Việt của cộng đồng và đông đảo đại biểu kiều bào từ gần 50 điểm cầu tại nhiều quốc gia. Đây cũng là một trong những hoạt động triển khai “Đề án Ngày Tôn vinh tiếng Việt trong cộng đồng NVNONN giai đoạn 2023 - 2030” và “Kế hoạch Ngày tôn vinh tiếng Việt trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài năm 2023”đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt từ tháng 8/2022.

Việc tổ chức Hội thảo nhằm tổng kết, đánh giá kết quả triển khai tổ chức các hoạt động liên quan đến Ngày Tôn vinh tiếng Việt trong năm 2023 của các bộ, ban, ngành, địa phương, các cơ quan liên quan ở trong nước; các cơ quan đại diện Việt Nam và cộng đồng NVNONN, qua đó cổ vũ, khuyến khích bà con NVNONN học tập và sử dụng tiếng Việt. 

Đồng thời, Hội thảo cũng đề xuất phương hướng, biện pháp, nhằm nâng cao nhận thức về vai trò, giá trị của ngôn ngữ và văn hóa dân tộc trong cộng đồng NVNONN; tăng cường triển khai các hoạt động Tôn vinh tiếng Việt ý nghĩa cả trong nước và ngoài nước; từ đó thúc đẩy việc gìn giữ, học tập và sử dụng tiếng Việt trong cộng đồng NVNONN.

Tại đây, các đại biểu đã nghe 10 tham luận từ đại diện các bộ, các cơ quan, tổ chức các chuyên gia giáo dục, cùng đại diện các cơ quan và kiều bào tại các địa bàn.

Các tham luận chủ yếu xoay quanh các nội dung về tình hình triển khai các hoạt động tôn vinh tiếng Việt ở trong nước và tại các địa bàn trong năm 2023; thuận lợi và khó khăn trong hoạt động gìn giữ tiếng Việt ở nước ngoài và đề xuất các phương hướng, biện pháp cụ thể nhằm triển khai hiệu quả Đề án Ngày Tôn vinh tiếng Việt trong cộng đồng NVNONN năm 2024.

Toàn cảnh Hội Thảo

Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng, Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về NVNONN nhấn mạnh: Tiếng Việt là tài sản quý báu của dân tộc Việt Nam, là kết tinh của hàng nghìn năm lịch sử dựng nước và giữ nước, của lao động và phát triển. Đối với cộng đồng NVNONN đang phát triển mạnh mẽ với gần 6 triệu người tại trên 130 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới, tiếng Việt là phương tiện lưu giữ, trao truyền văn hóa, giúp đồng bào ta ở nước ngoài bảo tồn bản sắc văn hóa riêng, tự tin phát triển và hội nhập với cộng đồng sở tại. Tiếng Việt cũng là nhịp cầu thân thương nối liền đồng bào Việt Nam trên toàn thế giới với nhau và với Tổ quốc.

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng phát biểu tại Hội Thảo

Song song với công tác bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, công tác giữ gìn tiếng Việt luôn được Đảng và Nhà nước ta quan tâm sâu sắc, được khẳng định thành chủ trương nhất quán, xuyên suốt và nêu thành nhiệm vụ cụ thể trong các văn bản chỉ đạo về công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài như Nghị quyết số 36-NQ/TW, Chỉ thị số 45-CT/TW và mới đây nhất là Kết luận số 12/KL-TW của Bộ Chính trị về công tác người Việt Nam ở nước ngoài trong tình hình mới.

Ông Đinh Hoàng Linh phát biểu tại Hội thảo

Ông Đinh Hoàng Linh - Vụ trưởng Vụ Thông tin Văn hóa, Ủy ban Nhà nước về NVNONN cho biết năm 2023 là năm đầu tiên triển khai đề án Ngày Tôn vinh tiếng Việt trong cộng đồng NVNONN giai đoạn 2023-2030. Đây là Đề án mang tính đột phá, tạo dấu ấn quan trọng hàng năm trong đời sống văn hoá tinh thần của cộng đồng với những hoạt động thiết thực nhằm tôn vinh sự giàu đẹp của của tiếng Việt. Phạm vi triển khai các hoạt động tôn vinh tiếng Việt ngày càng rộng mở và lan toả từ trong nước ra nhiều địa bàn có đông cộng đồng NVNONN và cả các địa bàn có ít người Việt Nam sinh sống như Qatar, Srilanka, Mông Cổ, Hungary,…

Thời gian qua, công tác bảo tồn, phát huy tiếng Việt trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Tuy nhiên, trong xu thế toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, tiếng Việt đối mặt với nguy cơ mai một, mất dần khi thế hệ trẻ sinh ra và lớn lên ở nước ngoài bị ảnh hưởng, tác động bởi văn hóa sở tại.

Trong bối cảnh đó, Đề án Ngày tôn vinh tiếng Việt trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt vào tháng 8/2022. Theo đó, ngày 8/9 hàng năm được chọn là Ngày tôn vinh tiếng Việt trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài. Việc làm này đã “Tạo điều kiện để đồng bào giữ gìn tiếng Việt, bản sắc văn hóa dân tộc, nâng cao lòng tự hào, tự tôn dân tộc” như: Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII nêu rõ, đồng thời tạo động lực quan trọng thúc đẩy các hoạt động giảng dạy, học tập và đáp ứng nguyện vọng, nhu cầu chính đáng của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài.

Năm 2023 là năm đầu tiên triển khai Đề án trong bối cảnh có nhiều khó khăn về nguồn lực, Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài, Bộ Ngoại giao đã tích cực huy động các nguồn lực, chủ trì và phối hợp triển khai nhiều hoạt động thiết thực nhằm đẩy mạnh phong trào tiếng Việt trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài.

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng cùng các đại biểu chụp ảnh lưu niệm

Công tác triển khai kế hoạch Ngày tôn vinh tiếng Việt trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài được xúc tiến với sự tham gia của cộng đồng người Việt trên toàn thế giới, với hoạt động cụ thể như: Xây dựng tủ sách tiếng Việt phục vụ cộng đồng (tại Áo, Slovakia, Hungary, Nhật Bản); Hành trình tìm kiếm và phong tặng danh hiệu “Sứ giả tiếng Việt ở nước ngoài năm 2023”; Chương trình biểu diễn nghệ thuật “Tiếng Việt thân thương”; Hội thảo Ngày tôn vinh tiếng Việt năm 2023,…

Song song đó, các hoạt động thường niên cũng được tổ chức như: Khóa tập huấn giảng dạy tiếng Việt lần thứ 9 tại Hà Nội cho 60 giáo viên kiều bào về từ 16 quốc gia và vùng lãnh thổ; “Trại hè Việt Nam” với sự tham gia của 120 đại biểu về từ 26 quốc gia và vùng lãnh thổ. Nhiều diễn đàn, hội thảo về đổi mới công tác dạy và học tiếng Việt đã được Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài phối hợp với các đơn vị tổ chức.

Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài cùng các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài phối hợp với bộ, ngành liên quan, thúc đẩy việc vận động chính quyền các nước sở tại có đông người Việt sinh sống (như Lào, Séc, Đài Loan - Trung Quốc,…) đưa tiếng Việt và kiến thức văn hóa, lịch sử Việt Nam vào chương trình giảng dạy tại các cơ sở giáo dục.

Ngoài ra, một số hoạt động phối hợp, hỗ trợ khác được triển khai như: Xây dựng website dạy tiếng Việt cho người Việt Nam ở nước ngoài của trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn; Chương trình “Chào tiếng Việt” và “Dấu ấn Việt Nam” của VTV4,… Các chương trình nhằm khích lệ lòng tự tôn dân tộc, khơi gợi tình yêu quê hương đất nước, tôn vinh trí tuệ, bản sắc Việt qua các thời đại; nâng cao năng lực ngôn ngữ Việt, đặc biệt với thế hệ trẻ kiều bào.

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng khẳng định, hoạt động Tôn vinh tiếng Việt đã và đang được triển khai đồng bộ với quy mô rộng khắp ở cả trong và ngoài nước với sự chung tay và tham gia tích cực của các bộ, ngành, đoàn thể, doanh nghiệp, đặc biệt là bà con ta ở nước ngoài,… trở thành sự kiện không chỉ thu hút cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, mà còn tạo hiệu ứng lan tỏa các giá trị cao đẹp của ngôn ngữ và văn hóa dân tộc; là nền tảng thúc đẩy công tác đại đoàn kết dân tộc, thể hiện tình cảm và trách nhiệm của Đảng, Nhà nước và nhân dân trong nước đối với kiều bào ta ở nước ngoài.

 Giáo viên kiều bào xây dựng, trao đổi về bài giảng trên cơ sở giáo trình "Chào tiếng Việt"
tại Khóa tập huấn nghiệp vụ giảng dạy tiếng Việt cho giáo viên kiều bào năm 2023 tại Hà Nội

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao đã thông báo Kế hoạch Ngày tôn vinh tiếng Việt năm 2024 đã được Thủ tướng Chính phủ thông qua tại Công văn số 759/TTg-QHQT ngày 24/8/2023, và hy vọng sẽ có thêm nhiều nguồn lực triển khai các hoạt động tôn vinh tiếng Việt trong năm 2024.

Trong khuôn khổ Hội thảo đã diễn ra 2 phiên thảo luận: “Tình hình triển khai các hoạt động tôn vinh tiếng Việt tại các địa bàn; thuận lợi, khó khăn trong hoạt động gìn giữ tiếng Việt và phương hướng, biện pháp triển khai trong năm 2024”; “Tình hình triển khai các hoạt động tôn vinh tiếng Việt năm 2023; phương hướng, biện pháp triển khai năm 2024”.

Tại hội thảo, các đại biểu đánh giá kết quả triển khai tổ chức các hoạt động liên quan đến Ngày tôn vinh tiếng Việt trong năm 2023 của các bộ, ban, ngành, địa phương, các cơ quan liên quan ở trong nước, các cơ quan đại diện Việt Nam và cộng đồng NVNONN. Đồng thời, đề xuất phương hướng, biện pháp nhằm nâng cao nhận thức về vai trò, giá trị của ngôn ngữ và văn hóa dân tộc trong cộng đồng NVNONN; tăng cường triển khai các hoạt động tôn vinh tiếng Việt ý nghĩa cả trong nước và ngoài nước, từ đó thúc đẩy việc gìn giữ, học tập và sử dụng tiếng Việt trong cộng đồng NVNONN.

Xuất phát từ việc ý thức về tôn vinh tiếng Việt và các giá trị của văn hoá truyền thống Việt Nam được nâng cao, bà con kiều bào đã dần trở thành chủ thể, chủ động kết nối với trong nước, đề xuất nhiều sáng kiến, tổ chức nhiều hoạt động thúc đẩy công tác tiếng Việt trở thành một phong trào sôi nổi, thực chất vừa giúp đoàn kết cộng đồng vừa tăng cường gắn kết với quê hương. Ngoài ra, các hội/đoàn người Việt tại các quốc gia và vùng lãnh thổ đã tích cực thành lập các Ban tiếng Việt, chuyên trách về công tác tiếng Việt, mở thêm các lớp học, giới thiệu nhiều chương trình học tiếng Việt cho con em kiều bào, kêu gọi thêm sự hỗ trợ của các giáo viên tiếng Việt tình nguyện.

Buổi tối cùng ngày, Ủy ban Nhà nước về NVNONN phối hợp với VTV4 tổ chức Lễ tổng kết Ngày Tôn vinh tiếng Việt trong cộng đồng NVNONN năm 2023 và Chương trình Gala Tiếng “Mẹ” thân thương tại Trung tâm Nghệ thuật Âu Cơ, số 08 Huỳnh Thúc Kháng, Ba Đình, Hà Nội. Đây là sự kiện văn hóa quy mô lần đầu tiên do hai cơ quan phối hợp tổ chức nhằm tôn vinh tiếng Việt trong cộng đồng NVNONN. 

 Bích Ngọc