Truyền thông về môi trường theo hướng phát triển bền vững cho doanh nhân

Trong quá trình phát triển kinh tế doanh nghiệp luôn gắn liền với môi trường xung quanh, nhằm thúc đẩy sự phát triển kinh tế lâu dài việc quan tâm đến các vấn đề môi trường của doanh nghiệp, đứng đầu là các doanh nhân được chú trọng hơn cả.

Ảnh minh họa.

Theo cuốn Từ điển tiếng Việt của NXB Đà Nẵng khái niệm Doanh nhân được định nghĩa “Người làm nghề kinh doanh” và khái niệm Doanh nghiệp được định nghĩa “Là đơn vị hoạt động kinh doanh”. Những hoạt động kinh doanh phát triển thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp yếu tố xã hội có vai trò quyết định, xã hội vừa là môi trường cũng vừa là con người. Đặc biệt đối với vấn đề môi trường doanh nhân là người cần nhận thức đúng đắn nhằm lãnh đạo doanh nghiệp có ý thức bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên, môi trường sống cho mình và cộng đồng. Do đó vấn đề bảo vệ môi trường và phát triển bền vững là một trong những nội dung quan trọng trong truyền thông cho doanh nghiệp. Theo đó, thực hiện truyền thông về môi trường và phát triển bền vững cho doanh nhân là một trong những nhiệm vụ quan trọng cụ thể một số phương thức truyền thông như sau:

1. Nhấn mạnh lợi ích và trách nhiệm của doanh nhân, doanh nghiệp trong bảo vệ môi trường và phát triển bền vững

Ảnh minh họa.

 Truyền thông đối với doanh nghiệp luôn phải đi kèm với lợi ích, lợi nhuận doanh nghiệp đạt được. Do đó có thể nhấn mạnh những vấn đề sau về lợi ích doanh nghiệp: Bảo vệ môi trường đi đôi với tăng lợi nhuận cho doanh nghiệp, doanh nghiệp tăng phí cho thực hiện bảo vệ môi trường; bù lại công chúng quan tâm đến những sản phẩm mang tính thân thiện với môi trường - dễ phân huỷ, mặc dù có giá thành cao nhưng với ưu điểm thân thiện với môi trường thì doanh nghiệp vẫn bán được sản phẩm với số lượng lớn ra thị trường. Đó là quy luật tất yếu của công chúng tiêu dùng, tâm lý “Sống xanh” của công chúng ngày càng được lan rộng và chú trọng hơn, buộc các doanh nghiệp cần thích ứng và chuyển mình theo nhu cầu tâm lí thân thiện với môi trường của đối tượng khách hàng. Ngoài ra việc quan tâm đến kỹ thuật với nhiều quy định về vệ sinh, đo lường, bao bì, đóng gói, về bảo vệ môi trường sinh thái .v.v nhằm bảo đảm sức khoẻ cho cộng đồng và người tiêu dùng. Khách hàng sẽ càng chú trọng đến mức độ sạch của sản phẩm, trong đó có sạch về môi trường. Vậy nên việc bảo vệ môi trường sẽ giúp các doanh nghiệp vượt qua các rào cản kỹ thuật, thâm nhập sau vào thị trường trong nước cũng như thị trường quốc tế, nâng cao hiệu quả cạnh tranh của sản phẩm; tăng cường phát triển con đường hội nhập của doanh nghiệp.

2. Truyền thông về khía cạnh pháp lý dựa trên Luật môi trường (2020)

Ảnh minh họa.

Nghị định số 45/2022/NĐ-CP của Chính phủ ban hành ngày 7/7/2022 quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường, có hiệu lực thi hành từ ngày 25/8/2022 nhằm đảm bảo có đầy đủ chế tài xử phạt về bảo vệ môi trường đồng bộ với Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và Luật sửa đổi, bổ sung Luật Xử lý vi phạm hành chính. Nghị định số 45/2022/NĐ-CP là căn cứ để các cơ quan có thẩm quyền xem xét xử lý vi phạm hành chính, nâng cao nhận thức của các tổ chức, cá nhân, tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực Bảo vệ môi trường.

Nghị định có nhiều điểm mới như đã bổ sung đầy đủ chế tài cho các quy định mới tại Luật Bảo vệ môi trường 2020 về các vi phạm quy định về Giấy phép môi trường, đăng ký môi trường; vi phạm quy định về vận hành thử nghiệm công trình xử lý chất thải sau khi được cấp phép môi trường; vi phạm các quy định về bảo vệ môi trường trong quản lý các chất ô nhiễm khó phân hủy và nguyên liệu, nhiên liệu, vật liệu, sản phẩm, hàng hóa có chứa chất ô nhiễm khó phân hủy; vi phạm dán nhãn và công bố thông tin có chứa chất ô nhiễm khó phân hủy; vi phạm công bố thông tin quan trắc chất lượng môi trường, công khai thông tin môi trường, cung cấp, cập nhật thông tin, dữ liệu cho cơ sở dữ liệu môi trường; vi phạm quy định về trách nhiệm tái chế, thu gom, xử lý chất thải của tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu; vi phạm các quy định về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ô dôn; vi phạm đối với thực hiện quy định về bảo vệ môi trường di sản thiên nhiên; vi phạm sử dụng dịch vụ hệ sinh thái tự nhiên .v.v  Mức xử phạt tại Nghị định số 45/2022/NĐ-CP đã được điều chỉnh phù hợp với yêu cầu quản lý và thực tiễn áp dụng. Cụ thể, tăng mức xử phạt đối với nhóm hành vi cố tình xả trộm, xả lén, xả chất thải không qua xử lý ra ngoài môi trường, gây ô nhiễm môi trường như: xây lắp, lắp đặt thiết bị, đường ống hoặc các đường thải khác để xả chất thải không qua xử lý ra môi trường, không xây lắp công trình bảo vệ môi trường… đến mức tối đa (1 tỷ đồng đối với cá nhân, 2 tỷ đồng đối với tổ chức) để đảm bảo tính răn đe. Có thể thấy Luật Môi trường (2020) và Nghị định số 45/2022/NĐ-CP đã quy định rõ ràng những hành vi và vi phạm sẽ được xử lý cụ thể. Vậy nên các doanh nhân và doanh nghiệp cần có những sự thay đổi kịp thời nhằm thích ứng với Luật và những thay đổi góp phần tích cực vào vấn đề bảo vệ môi trường.

3. Biểu dương điển hình tiên tiến đi đôi với phê phán những tiêu cực, sai phạm trong bảo vệ môi trường

Ảnh minh họa.

Nhiều doanh nghiệp ở Việt Nam cũng như ở nước ngoài (Trụ sở Việt Nam) đều đã và đang có những sự quan tâm đặc biệt đến vấn đề môi trường. Doanh nghiệp Việt Nam đối với vấn đề môi trường đã phát triển hoạt động sản xuất kinh doanh một cách hiệu quả, đã chủ động áp dụng các giải pháp xử lý chất thải và đầu tư chuyển mới công nghệ trong sản xuất. Doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp từ nước ngoài với lợi thế về vốn, khoa học, công nghệ và kinh nghiệm quản lý đã áp dụng các biện pháp xử lý chất thải khi ra môi trường một cách có hiệu quả. Việt Nam đang xu thế hội nhập ngày càng sâu và rộng trên thế giới, đặc biệt nước ta đã là thành viên WTO, áp lực cạnh tranh hàng hóa trên thị trường ngày càng quyết liệt đã đặt ra cho các doanh nghiệp – Vừa có ý nghĩa sống còn, cũng vừa là thách thức và cơ hội cho doanh nghiệp. Trước xu thế hội nhập mạnh mẽ đó, những doanh nghiệp “xanh”, với những sản phẩm “xanh” sẽ là những doanh nghiệp chiếm ưu thế trên thị trường.

Bên cạnh những doanh nghiệp, doanh nhân làm tốt bảo vệ môi trường thì sai phạm môi trường của doanh nghiệp cũng là điều đáng chú ý. Hầu như không có ngày nào, báo chí không đưa tin về các hành vi xâm hại môi trường, trong đó phần nhiều là vi phạm của các doanh nghiệp: xả thải ra sông ngòi, gây ô nhiễm khói bụi quá mức cho phép, sử dụng công nghệ quá cũ, quá lạc hậu, ảnh hưởng đến cộng đồng.

PGS, TS. Dương Xuân Sơn