Nghị định số 117/2007/NĐ-CP và Nghị định số 80/2014/NĐ-CP quy định về Cấp, Thoát nước đã tồn tại gần hai thập kỷ, để lại nhiều khoảng trống so với thực tiễn. Do đó, Bộ Xây dựng đề xuất Dự thảo Luật Cấp, thoát nước với kỳ vọng sẽ trở thành động lực thúc đẩy sự phát triển của ngành Nước và đảm bảo mục tiêu tăng trưởng bền vững của xã hội.
Phát biểu tại Hội thảo Dự thảo Luật, Cấp thoát nước vừa được tổ chức trong khuôn khổ Tuần lễ ngành Nước Việt Nam năm 2023, Chủ tịch Hội Cấp, thoát nước Việt Nam Nguyễn Ngọc Điệp cho biết, nước sạch là một loại hàng hóa đặc biệt, vừa là nhu cầu cơ bản hàng ngày của mỗi người, vừa có tác động trực tiếp đến sức khỏe và mọi hoạt động thiết yếu khác của cuộc sống. Bên cạnh đó, nước thải từ các hoạt động sống, hoạt động sản xuất được thải ra môi trường nếu không được kiểm soát tốt sẽ có những nguy cơ khôn lường về ô nhiễm và dịch bệnh. Việc đầu tư xây dựng các hệ thống cấp, thoát nước, xử lý nước thải đòi hỏi sự phối hợp của các cấp, các ngành, các địa phương, doanh nghiệp, và đòi hỏi nguồn vốn đầu tư lớn. Trong khi đó, Việt Nam hiện nay chưa có văn bản quy phạm pháp luật có hiệu lực pháp lý cao nhất để điều chỉnh các hoạt động trong lĩnh vực cấp nước, thoát nước và xử lý nước thải. Trong vai trò của một tổ chức đại diện quyền lợi cho các hội viên (các doanh nghiệp ngành nước), Hội Cấp, thoát nước Việt Nam đang tích cực, chủ động tham gia cùng Bộ Xây dựng trong quá trình soạn thảo Luật Cấp, thoát nước, thông qua việc tổ chức các hoạt động tham vấn doanh nghiệp và các tổ chức quốc tế, tổ chức các hội nghị, hội thảo đóng góp ý kiến cho dự thảo Luật.
.jpg)
Đại diện các bộ, ngành chủ trì Hội thảo
Tại hội thảo, ông Tạ Quang Vinh - Cục trưởng Cục Hạ tầng kỹ thuật (Bộ Xây dựng) cho biết, trong giai đoạn hiện nay, với hơn 980 nhà máy cấp nước, tổng công suất khoảng 12.6 triệu m3/ngđ và 82 nhà máy xử lý nước thải tập trung tổng công suất thiết kế khoảng 1.47 triệu m3/ngđ, nhiệm vụ đặt ra đối với việc quản lý và phát triển cấp nước, thoát nước còn rất nặng nề, trong đó, cần thể chế hóa trong quản lý nhà nước đối với lĩnh vực cấp, thoát nước bằng các Luật như Luật Cấp, thoát nước; tiến hành rà soát, điều chỉnh Định hướng phát triển cấp nước và Định hướng phát triển thoát nước phù hợp với yêu cầu mới của giai đoạn.
Theo ông Tạ Quang Vinh, hệ thống pháp luật ở nước ta đã được đồng bộ hóa trong những năm qua như Luật Tài nguyên nước, Luật Đất đai,… Toàn bộ các bộ Luật này đã được sửa đổi để phù hợp với tốc độ đô thị hóa và gia tăng dân số tại Việt Nam. Song, Nghị định số 117/2007/NĐ-CP và Nghị định số 80/2014/NĐ-CP quy định về CTN ban hành cách đây gần hai mươi năm. Vì vậy, chúng ta cần nghiên cứu, xây dựng Luật chuyên ngành dành riêng cho cấp, thoát nước để thể chế hóa song hành với hệ thống pháp luật hiện nay và tháo gỡ những khó khăn cho các doanh nghiệp ngành Nước.
Ông Tạ Quang Vinh - Cục trưởng Cục Hạ tầng Kỹ thuật (Bộ Xây dựng) phát biểu
Thực hiện nhiệm vụ Chính phủ giao, thời gian qua, Bộ Xây dựng đã tổ chức lập hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Cấp, thoát nước với 4 chương, 79 điều, 4 chính sách, 2 thủ tục hành chính. Điểm mới trong dự thảo Luật là việc bất kỳ người dân Việt Nam nào sinh sống tại lãnh thổ Việt Nam đều phải trả tiền khi sử dụng và xả thải nước ra môi trường. Ngoài ra, còn tổ chức nhiều hội thảo lấy ý kiến về các nội dung tại dự thảo hồ sơ đề nghị xây dựng Luật tại cả 3 miền Bắc, Trung, Nam, thu về gần 200 phiếu ý kiến. Cục trưởng Tạ Quang Vinh cho biết, các đại biểu tập trung góp ý về công tác quy hoạch chuyên ngành cấp, thoát nước, vùng cấp nước trong quy hoạch và vùng cấp nước giao cho đơn vị cấp nước, tài sản công trình cấp nước, giá nước sạch, giá dịch vụ thoát nước, nguồn vốn đầu tư cho thoát nước,… Hội thảo này là sự tiếp nối các hội thảo nêu trên, có ý nghĩa rất lớn trong việc tổng hợp, tiếp thu các ý kiến góp ý của các chuyên gia, đại biểu trong quá trình nghiên cứu, xây dựng dự thảo hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Cấp, thoát nước.
Tại hội thảo, đại diện Cục Hạ tầng kỹ thuật báo cáo nội dung cơ bản của dự thảo Luật Cấp, thoát nước và những vấn đề chủ yếu cần ý kiến tham vấn. Đại diện Cục Thủy lợi (Bộ NN&PTNT), Cục Quản lý tài nguyên nước (Bộ TN&MT), Cục Quản lý đấu thầu (Bộ KH&ĐT), các tổ chức quốc tế như Ngân hàng Thế giới, Ngân hàng Phát triển châu Á cũng có nhiều ý kiến thiết thực, nhiều tham luận chia sẻ kinh nghiệm trong lĩnh vực liên quan.
Theo ý kiến của Bộ NN&PTNT, dự thảo Luật cấp, thoát nước cần nghiên cứu bổ sung một số chính sách về bảo vệ công trình cấp nước, quy định về cấp nước hộ gia đình, bổ sung các nội dung chính sách phù hợp với thực trạng cấp nước nông thôn.
Đại diện Bộ TN&MT đề nghị, cần rà soát kỹ các nội dung trong dự thảo Luật để đảm bảo tính đồng bộ với các Luật khác như Luật Bảo vệ môi trường, Luật Tài nguyên nước, dự thảo Luật Đất đai sửa đổi; bổ sung quy định rõ về phân vùng phục vụ cấp nước, quản lý dịch vụ cấp nước đến từng hộ gia đình đối với đơn vị kinh doanh dịch vụ cấp nước; bổ sung quy định về cấp nước an toàn, quy định về bảo vệ nguồn nước. Đại diện Bộ KH&ĐT đề nghị nghiên cứu giải quyết vấn đề giá dịch vụ cấp, thoát nước; cơ chế PPP trong thực hiện các dự án cấp, thoát nước,...
Tham luận của Ngân hàng Thế giới “Kinh nghiệm quốc tế về định hướng thị trường và vai trò của khu vực tư nhân tham gia lĩnh vực cấp, thoát nước và xử lý nước thải” đề cập đến những khoảng cách lớn về chất lượng và tính ổn định của các dịch vụ cấp, thoát nước của Việt Nam; các trở ngại đối với việc thu hút đầu tư tư nhân và cơ chế hợp tác công tư trong lĩnh vực cấp, thoát nước, xử lý nước thải... Do đó, trong dự thảo Luật, cần tập trung giải quyết một số trở ngại chính về tài chính, kỹ thuật và thể chế, đồng thời tạo ra môi trường đầu tư hấp dẫn nhằm thu hút nguồn lực tài chính từ khu vực tư nhân. Cần khẳng định cam kết của Chính phủ trong việc tăng cường các chính sách kinh tế hiện tại của ngành thông qua thiết lập cơ chế cải thiện khả năng thu hồi chi phí, các nguồn tài chính và nguồn thu mới ngoài giá.
Hội thảo về dự thảo Luật Cấp, thoát nước đã thu hút sự quan tâm của hàng trăm đại biểu trong nước và quốc tế. Những tham luận, ý kiến đóng góp, thông tin tại hội thảo sẽ được cơ quan soạn thảo nghiên cứu, tiếp thu trong quá trình hoàn thiện dự thảo Luật.
PV
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, thiếu nước và ô nhiễm gia tăng, việc quản lý tài nguyên nước đòi hỏi không chỉ là con người và chính sách, mà cần thêm một yếu tố quyết định: dữ liệu và công nghệ. Với quyết tâm chuyển đổi số toàn diện, Cục Quản lý tài nguyên nước đang xây dựng nền móng cho một nền quản trị thông minh, nơi mỗi quyết định về tài nguyên nước được hậu thuẫn bởi dữ liệu thời gian thực, hệ thống phân tích dự báo và nền tảng ra quyết định dựa trên công nghệ số.
Xây dựng thể chế hiện đại, cắt giảm thủ tục hành chính, phân cấp mạnh mẽ cho địa phương là những nền tảng quan trọng để ngành tài nguyên nước bước vào giai đoạn quản trị mới, hiệu lực, hiệu quả và lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm.
Trong bối cảnh thời tiết cực đoan, khô hạn kéo dài, thách thức từ biến đổi khí hậu và nhu cầu sử dụng nước ngày một gia tăng, việc chủ động điều hòa, phân bổ nguồn nước không còn là giải pháp tình thế, mà đã trở thành yêu cầu cấp thiết cho an ninh nguồn nước quốc gia. Sáu tháng đầu năm 2025, Cục Quản lý tài nguyên nước (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã triển khai hàng loạt giải pháp điều tiết linh hoạt, dựa trên dữ liệu thời gian thực, mang lại hiệu quả rõ rệt trong cấp nước hạ du, kiểm soát dòng chảy và quản lý tài nguyên bền vững.
Tài nguyên nước, một trong những yếu tố sống còn của sự sống trên Trái đất đang đứng trước những thách thức to lớn. Suy giảm chất lượng nước, cạn kiệt nguồn nước ngọt, khai thác quá mức, ô nhiễm do công nghiệp và sinh hoạt,… là những mối nguy hại ngày càng nghiêm trọng, không chỉ ở quy mô địa phương mà đã mang tính toàn cầu.
Hiện nay, hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải và sông Nhuệ mỗi ngày có hàng triệu m3 nước thải từ sinh hoạt, làng nghề, cơ sở sản xuất xả vào gây ô nhiễm nguồn nước.
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho rằng, sử dụng hợp lý tài nguyên nước là yếu tố then chốt trong việc nâng cao hiệu quả nuôi trồng thủy sản.
