Mới đây, Cục Quản lý tài nguyên nước đã có buổi làm việc với Đoàn công tác của Ngân hàng Thế giới (WB) nhằm trao đổi, thảo luận về xây dựng hệ thống thông tin dữ liệu tài nguyên nước quốc gia.
Phát biểu tại buổi làm việc, Phó Cục trưởng Cục Quản lý tài nguyên nước Ngô Mạnh Hà đã chia sẻ cơ sở pháp lý và sự cần thiết để xây dựng xây dựng hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu tài nguyên nước quốc gia. Theo đó, hiện nay hệ thống thông tin tài nguyên nước và công tác lưu trữ thông tin tài nguyên nước còn phân tán tại các bộ, ngành và các địa phương tùy theo phân cấp quản lý và nhiệm vụ thực hiện.
.jpg)
Hình ảnh cuộc họp trực tuyến
Từ trước đến nay, mặc dù Bộ TN&MT và các địa phương đã thực hiện nhiều nội dung công việc, tuy nhiên, chưa có được hệ thống tổng thể, hệ thống lớn để đưa ra chuẩn dữ liệu, xử lý cơ sở dữ liệu dùng chung cho quốc gia Việt Nam. Đây là một vấn đề quan trọng, vì hiện nay đã có những quy hoạch về điều tra cơ bản, và đang thực hiện công tác kiểm kê tài nguyên nước ở trên toàn bộ lãnh thổ Việt Nam. Tuy nhiên, chúng tôi chưa có một hệ thống để xử lý toàn bộ dữ liệu liên quan đến khai thác, sử dụng tài nguyên nước, xả nước thải vào nguồn nước, cũng như các dữ liệu có liên quan đến ngành nước. Điều này làm cho quá trình quản lý cũng như đưa ra những quyết định trong công tác quản lý tài nguyên nước bị hạn chế, không kịp thời và chưa mang tính đồng bộ.
Hiện nay, Bộ TN&MT đang xây dựng dự thảo Luật Tài nguyên nước (sửa đổi) và đang trình Quốc hội xem xét và dự kiến thông qua trong tháng 10/2023 tới đây. Trong dự thảo này có một điều lớn quy định về xây dựng hệ thống thông tin sơ sở dữ liệu tài nguyên nước quốc gia. Trước đây, hệ thống pháp luật việc xây dựng hệ thống thông tin sơ sở dữ liệu tài nguyên nước quốc gia chưa được luật hóa trong Luật tài nguyên nước. Tuy nhiên, dự thảo Luật Tài nguyên nước (sửa đổi) lần này đã cố gắng luật hóa trong pháp luật tài nguyên nước, đây là cơ sở pháp lý cực kỳ quan trọng. Chính vì vậy, hệ thống thông tin sơ sở dữ liệu tài nguyên nước quốc gia được đầu tư càng sớm thì việc quản lý tài nguyên nước sẽ mang lại những kết quả tích cực và thực sự có ích. Bên cạnh đó, trong quá trình xây dựng Luật tài nguyên nước (sửa đổi), qua tham khảo kinh nghiệm của các nước tiên tiến cũng cho thấy, việc thiết lập một hệ thống thông tin sơ sở dữ liệu tài nguyên nước quốc gia là thực sự cần thiết nhằm phục vụ hiệu quả công tác quản lý nhà nước về tài nguyên nước.
Ông Jonathan Quebbeman - Đại diện nhóm công tác của WB cho biết, việc lập cơ sở dữ liệu quốc gia và hệ thống thông tin quản lý về tài nguyên nước là rất cần thiết. Với kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực tài nguyên nước 25 năm và đã triển khai nhiều dự án cơ sở dữ liệu tài nguyên nước do WB hỗ trợ tại một số quốc gia trên Thế giới, ông Jonathan Quebbeman cũng trao đổi các thông tin liên quan đến việc thiết lập cơ sở dữ liệu tài nguyên nước quốc gia và những hoạt động cần thiết để triển khai sáng kiến này trên thực tế cũng như hệ thống hóa các thông tin dữ liệu, chia sẻ thông tin được thu thập, lưu trữ trong cơ sở dữ liệu để có thể tiếp cận, sử dụng thông tin khi cần thiết, đáp ứng nhu cầu của các bên liên quan khác nhau.
Quang cảnh buổi làm việc tại điểm cầu Cục Quản lý tài nguyên nước
Tại cuộc họp, 2 bên đã cho rằng, để triển khai xây dựng một hệ thống thông tin sơ sở dữ liệu tài nguyên nước quốc gia thì cần có những bước khảo sát, đánh giá để có số liệu nền về tài nguyên nước. Trên cơ sở đó, xây dựng chuẩn dữ liệu cho hệ thống cũng như đưa ra các phương thức để kết nối, xử lý dữ liệu, hướng tới cơ sở dữ liệu tài nguyên nước dùng chung. Định hướng lâu dài là tất cả những gì liên quan đến nguồn nước và khai thác nước thì sẽ được lưu, xử lý định dạng chuẩn ở cơ sở dữ liệu tài nguyên nước quốc gia, khi các hệ thống khác kết nối thì sẽ được xử lý theo mục đích của từng bộ, ngành, địa phương.
Đồng thời, 2 bên cũng trao đổi về kế hoạch tổ chức hội thảo trực tuyến nhằm chia sẻ kinh nghiệm của các chuyên gia WB về việc khôi phục, phục hồi các dòng sông tại Ấn Độ, Trung Quốc. Đây cũng là một trong những nhiệm vụ ưu tiên mà Bộ TN&MT đề nghị WB hỗ trợ Việt Nam trong 05 năm tới.
Thanh Tâm
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, thiếu nước và ô nhiễm gia tăng, việc quản lý tài nguyên nước đòi hỏi không chỉ là con người và chính sách, mà cần thêm một yếu tố quyết định: dữ liệu và công nghệ. Với quyết tâm chuyển đổi số toàn diện, Cục Quản lý tài nguyên nước đang xây dựng nền móng cho một nền quản trị thông minh, nơi mỗi quyết định về tài nguyên nước được hậu thuẫn bởi dữ liệu thời gian thực, hệ thống phân tích dự báo và nền tảng ra quyết định dựa trên công nghệ số.
Xây dựng thể chế hiện đại, cắt giảm thủ tục hành chính, phân cấp mạnh mẽ cho địa phương là những nền tảng quan trọng để ngành tài nguyên nước bước vào giai đoạn quản trị mới, hiệu lực, hiệu quả và lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm.
Trong bối cảnh thời tiết cực đoan, khô hạn kéo dài, thách thức từ biến đổi khí hậu và nhu cầu sử dụng nước ngày một gia tăng, việc chủ động điều hòa, phân bổ nguồn nước không còn là giải pháp tình thế, mà đã trở thành yêu cầu cấp thiết cho an ninh nguồn nước quốc gia. Sáu tháng đầu năm 2025, Cục Quản lý tài nguyên nước (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã triển khai hàng loạt giải pháp điều tiết linh hoạt, dựa trên dữ liệu thời gian thực, mang lại hiệu quả rõ rệt trong cấp nước hạ du, kiểm soát dòng chảy và quản lý tài nguyên bền vững.
Tài nguyên nước, một trong những yếu tố sống còn của sự sống trên Trái đất đang đứng trước những thách thức to lớn. Suy giảm chất lượng nước, cạn kiệt nguồn nước ngọt, khai thác quá mức, ô nhiễm do công nghiệp và sinh hoạt,… là những mối nguy hại ngày càng nghiêm trọng, không chỉ ở quy mô địa phương mà đã mang tính toàn cầu.
Hiện nay, hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải và sông Nhuệ mỗi ngày có hàng triệu m3 nước thải từ sinh hoạt, làng nghề, cơ sở sản xuất xả vào gây ô nhiễm nguồn nước.
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho rằng, sử dụng hợp lý tài nguyên nước là yếu tố then chốt trong việc nâng cao hiệu quả nuôi trồng thủy sản.
