Bài cuối: Bám sát thực tiễn, Nghệ An đề xuất nhiều giải pháp giảm nghèo

Qua quá trình đi thực tế tại cơ sở và triển khai tuyến bài “Khi chính sách giảm nghèo không còn trên giấy” gồm 4 bài viết chuyên sâu: Bài 1: Từ nguồn vốn đến tạo sinh kế bền vững vươn lên thoát nghèo; Bài 2: An cư – nền tảng vững chắc trong công tác giảm nghèo; Bài 3: Liên kết theo chuỗi giá trị – giải pháp đột phá trong giảm nghèo đa chiều; Bài 4: “Mang nghề” về bản gieo cơ hội đổi thay, tuyến bài đã phản ánh sinh động việc triển khai các dự án, tiểu dự án cụ thể, qua đó cho thấy những chuyển biến rõ nét mà Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững mang lại cho người dân, nhất là tại các địa bàn khó khăn.

Những kết quả đó là minh chứng cho sự vào cuộc quyết liệt, bền bỉ của cả hệ thống chính trị, sự chủ động, linh hoạt của chính quyền các cấp, cùng với ý chí vươn lên, tinh thần tự lực, tự thân của người dân trên toàn tỉnh. Đặc biệt, ở khu vực miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, nơi điều kiện kinh tế xã hội còn nhiều thiếu thốn. Các chính sách giảm nghèo đã từng bước đi vào thực chất, góp phần cải thiện đời sống, tạo sinh kế bền vững cho người dân.

Để có cái nhìn toàn diện hơn về những nỗ lực của tỉnh Nghệ An trong công tác giảm nghèo, cũng như đánh giá tác động của Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững đối với quá trình xây dựng nông thôn mới, đặc biệt tại khu vực miền núi, phóng viên Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường đã ghi nhận ý kiến của ông Phùng Thành Vinh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An. Qua đó cho thấy những kết quả nổi bật đã đạt được, đồng thời chỉ ra những khó khăn, thách thức còn tồn tại và các giải pháp trọng tâm nhằm hạn chế nguy cơ tái nghèo, nhất là tại các địa bàn miền núi đặc biệt khó khăn trong thời gian tới.

Chương trình giảm nghèo đóng vai trò then chốt trong xây dựng nông thôn mới

Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững được xác định là một trong những trụ cột quan trọng trong quá trình xây dựng nông thôn mới, góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân, đặc biệt là các hộ nghèo, cận nghèo và hộ mới thoát nghèo. Với mục tiêu cụ thể, chương trình được triển khai thông qua 7 dự án và 11 tiểu dự án thành phần, tạo tác động toàn diện đến phát triển kinh tế - xã hội ở nhiều địa phương trên toàn tỉnh.

Trong những năm qua, đặc biệt là năm 2025, Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững trên địa bàn tỉnh Nghệ An đã được triển khai quyết liệt, đồng bộ và hiệu quả. Các cấp, các ngành đã tập trung nguồn lực, tổ chức thực hiện đúng đối tượng, đúng trọng tâm, qua đó đạt được nhiều kết quả quan trọng, tạo nền tảng vững chắc cho phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh.

Trước hết, kết quả giảm nghèo tiếp tục duy trì xu hướng giảm bền vững, nhất là tại khu vực miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Đến cuối năm 2025, tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh Nghệ An giảm còn khoảng 3,66%; riêng khu vực miền núi giảm còn 8,66%. Những con số này phản ánh rõ hiệu quả của việc ưu tiên nguồn lực cho các địa bàn khó khăn, đồng thời cho thấy sự chuyển biến tích cực trong đời sống của người dân.

Thứ hai, chương trình đã chuyển mạnh từ hình thức hỗ trợ đơn thuần sang tạo sinh kế bền vững cho người dân. Nguồn lực được tập trung cho hỗ trợ phát triển sản xuất, đa dạng hóa sinh kế, nhân rộng các mô hình giảm nghèo gắn với lợi thế của từng địa phương. Qua đó, từng bước hình thành tư duy tự lực, tự cường, khơi dậy ý chí vươn lên thoát nghèo, làm giàu chính đáng của người dân.

Thứ ba, khả năng tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản của người dân được cải thiện rõ rệt. Các dự án và tiểu dự án của Chương trình đã góp phần nâng cao mức tiếp cận về y tế, giáo dục, nhà ở, nước sạch, vệ sinh môi trường và thông tin. Điều này giúp khắc phục dần các thiếu hụt theo chuẩn nghèo đa chiều, đồng thời nâng cao chất lượng cuộc sống cả về vật chất lẫn tinh thần cho nhân dân.

Đối với khu vực miền núi, Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững đã trở thành “bệ đỡ” quan trọng, giúp các xã từng bước tiếp cận và hoàn thành các tiêu chí xây dựng nông thôn mới, nhất là những tiêu chí khó như thu nhập, tỷ lệ hộ nghèo, lao động có việc làm và môi trường. Bên cạnh đó, việc lồng ghép hiệu quả Chương trình giảm nghèo với các Chương trình mục tiêu quốc gia khác đã góp phần thu hẹp khoảng cách phát triển giữa miền núi và đồng bằng, làm thay đổi rõ nét diện mạo nông thôn, củng cố niềm tin của nhân dân vào chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước.

Khẳng định ý nghĩa lâu dài của chương trình, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An Phùng Thành Vinh nhấn mạnh: “Những kết quả của Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững không chỉ mang ý nghĩa kinh tế - xã hội trước mắt, mà còn đóng vai trò then chốt trong xây dựng nông thôn mới bền vững, bảo đảm không để ai bị bỏ lại phía sau, đặc biệt tại các địa bàn miền núi, vùng khó khăn của tỉnh Nghệ An”.

Nhiều giải pháp được triển khai đồng bộ, lâu dài và có tính thích ứng cao

Khu vực vùng cao, miền núi tỉnh Nghệ An có điều kiện tự nhiên phức tạp, địa hình chia cắt mạnh, thường xuyên chịu tác động của thiên tai như lũ lụt, sạt lở đất; trong khi xuất phát điểm kinh tế còn thấp, sinh kế của người dân chưa ổn định. Đây là những yếu tố làm gia tăng nguy cơ tái nghèo, đòi hỏi các giải pháp giảm nghèo không chỉ mang tính trước mắt mà phải bền vững, lâu dài và có khả năng thích ứng cao.

Trước thực tế đó, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An đã nêu ra nhiều giải pháp đồng bộ, lấy người dân làm trung tâm, nhằm thực hiện hiệu quả mục tiêu giảm nghèo bền vững, đặc biệt tại khu vực vùng cao, miền núi và vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Trước hết, tỉnh chuyển mạnh từ hỗ trợ ngắn hạn sang phát triển sinh kế bền vững, phù hợp với điều kiện tự nhiên và đặc thù từng vùng. Nghệ An tiếp tục chỉ đạo tổ chức lại sản xuất theo lợi thế địa phương, ưu tiên phát triển nông - lâm nghiệp đặc thù, kinh tế rừng, trồng và chế biến dược liệu, chăn nuôi phù hợp với địa hình miền núi. Các mô hình giảm nghèo được xây dựng theo hướng gắn với chuỗi giá trị, liên kết sản xuất, chế biến và tiêu thụ, có khả năng nhân rộng, đồng thời hạn chế rủi ro trước thiên tai và biến động của thị trường.

Bên cạnh đó, tỉnh xác định đầu tư hạ tầng thiết yếu và hạ tầng phục vụ sinh kế là điều kiện tiên quyết để thoát nghèo bền vững. Trọng tâm là đầu tư giao thông nông thôn, thủy lợi nhỏ, điện, nước sinh hoạt, thông tin liên lạc và hạ tầng số tại các vùng miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Việc hoàn thiện hệ thống hạ tầng không chỉ đáp ứng nhu cầu dân sinh, mà còn mở rộng không gian phát triển sản xuất, tăng cường kết nối thị trường, tạo điều kiện thu hút doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia phát triển kinh tế vùng cao.

Một giải pháp quan trọng khác là nâng cao năng lực và kỹ năng cho người dân, yếu tố mang tính quyết định nhằm hạn chế tái nghèo. Cùng với hỗ trợ vốn và phương tiện sản xuất, tỉnh chú trọng đào tạo nghề gắn với nhu cầu thực tế của thị trường, đẩy mạnh chuyển giao khoa học – kỹ thuật, nâng cao kỹ năng quản lý, sản xuất và kinh doanh cho người dân. Qua đó, giúp người dân chủ động thích ứng với thiên tai, biến đổi khí hậu và biến động thị trường, từng bước nâng cao thu nhập một cách ổn định, bền vững.

Song song với đó, Nghệ An tiếp tục ưu tiên nguồn lực để hoàn thiện và nâng cao chất lượng tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản. Các giải pháp tập trung giảm thiếu hụt theo chuẩn nghèo đa chiều, nhất là trong lĩnh vực y tế, giáo dục, nhà ở, nước sạch, vệ sinh môi trường và thông tin. Đây được xem là giải pháp căn cơ, góp phần nâng cao khả năng chống chịu của hộ nghèo, hộ cận nghèo trước các cú sốc rủi ro, từ đó hạn chế nguy cơ tái nghèo.

Đối với các khu vực thường xuyên chịu ảnh hưởng của thiên tai, tỉnh chủ động triển khai các giải pháp phòng ngừa rủi ro và thích ứng với biến đổi khí hậu. Trong đó, chú trọng quy hoạch, sắp xếp lại dân cư tại những vùng có nguy cơ cao, hỗ trợ xây dựng nhà ở an toàn; đồng thời lồng ghép các giải pháp phòng, chống thiên tai vào các mô hình sinh kế. Công tác cảnh báo sớm, nâng cao năng lực ứng phó, giảm thiểu thiệt hại do thiên tai cũng được tăng cường nhằm bảo vệ vững chắc thành quả giảm nghèo đã đạt được.

Với cách tiếp cận tổng thể, đồng bộ, lâu dài và lấy người dân làm trung tâm, tỉnh Nghệ An đang quyết tâm thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững, hạn chế thấp nhất tình trạng tái nghèo, nhất là tại khu vực vùng cao, miền núi. Qua đó, góp phần phát triển kinh tế, xã hội bền vững và bảo đảm an sinh xã hội trên địa bàn tỉnh.