Việc tích hợp công nghệ viễn thám trong hoạt động khai thác mỏ đã cách mạng hóa ngành công nghiệp có lịch sử lâu đời này. Từ lựa chọn địa điểm đến đánh giá sau khai thác mỏ, những kỹ thuật viễn thám tiên tiến đã góp phần nâng cao hiệu quả, an toàn và trách nhiệm môi trường. Cùng với sự phát triển của ngành khai thác mỏ, viễn thám tiếp tục đóng vai trò là nền tảng trong quá trình chuyển đổi của ngành, giúp hoạt động khai thác tài nguyên khoáng sản hiệu quả, trong khi giảm thiểu tác động tới môi trường, hướng tới sự phát triển bền vững trong tương lai.

Với việc thông qua Luật Địa chất và Khoáng sản 2024, Việt Nam đã khẳng định quyết tâm nâng cao hiệu lực và hiệu quả trong quản lý tài nguyên khoáng sản; tạo bước đi chiến lược nhằm cụ thể hóa Nghị quyết số 10-NQ/TW của Đảng. Theo đó, tài nguyên khoáng sản được coi là nguồn lực quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội và là tài sản dự trữ dài hạn cần được quản lý chặt chẽ và khai thác bền vững.

Sáng 18/2, tại TP. Hải Phòng, Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) đã tổ chức Hội thảo chính sách, pháp luật về địa chất, khoáng sản. Đây là sự kiện quan trọng nhằm trao đổi, triển khai thực hiện các quy định của Luật Địa chất và Khoáng sản vừa được Quốc hội thông qua và lấy ý kiến góp ý cho dự thảo Nghị định quy định chi tiết thi hành Luật.

Ngày 29/11/2024, Luật Địa chất và Khoáng sản (Luật số 54/2024/QH15) đã được Quốc hội khóa XV thông qua. Luật Địa chất và Khoáng sản được kỳ vọng tạo hành lang pháp lý góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về khoáng sản, đưa khoáng sản trở thành nguồn lực xứng tầm trong phát triển kinh tế-xã hội của đất nước.

Theo Cục Khoáng sản Việt Nam, ngày 18/2/2025 tại Hội trường Khách sạn Han Vet Đồ Sơn, địa chỉ: Trung tâm 1, phường Đồ Sơn thành phố Hải Phòng sẽ diễn ra Hội thảo Chính sách, pháp luật về địa chất, khoáng sản.

Tài nguyên địa chất, khoáng sản không chỉ là nguồn lực quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội của đất nước mà còn là nguồn dự trữ lâu dài của quốc gia cần được quản lý tập trung, thống nhất; khai thác, sử dụng bền vững, hợp lý, tiết kiệm, hiệu quả. Trong quá trình chuyển hoá giá trị địa chất và tài nguyên khoáng sản thành các nguồn lực cho xây dựng và phát triển đất nước, ngành Địa chất, Khoáng sản Việt Nam đã tham mưu cho Đảng, Nhà nước ban hành và từng bước hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật về địa chất, khoáng sản phù hợp với từng giai đoạn.

Ngay sau khi Luật được Quốc hội thông qua, Cục Khoáng sản Việt Nam (Bộ TN&MT) đã xây dựng kế hoạch chi tiết để triển khai thi hành Luật. Mục tiêu trọng tâm là xây dựng hệ thống văn bản quy phạm pháp luật dưới Luật, bao gồm các Nghị định và Thông tư hướng dẫn thi hành Luật, bảo đảm tính đồng bộ, khả thi và phù hợp với thực tiễn.

Ngày 1/7/2025 Luật Địa chất và Khoáng sẽ có hiệu lực và đánh dấu một bước tiến lớn trong công tác quản lý, khai thác và sử dụng bền vững tài nguyên khoáng sản.

Thời gian qua, Việt Nam đã thực hiện thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm trong hoạt động khai thác khoáng sản đúng quy định, công khai, kịp thời. Tuy nhiên, vẫn còn một số bất cập, hạn chế trong quá trình thực hiện. Để tài nguyên khoáng sản đóng góp tối ưu vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước với quá trình khai thác khoáng sản hợp lý, hiệu quả thì Việt Nam cần tham khảo công tác này ở một số quốc gia. 

Tăng cường nguồn lực thực hiện công tác điều tra cơ bản địa chất; ứng dụng khoa học, công nghệ tiên tiến, hiện đại trong thăm dò, khai thác khoáng sản là một trong những nhiệm vụ, giải pháp được nêu ra tại Nghị quyết số 10-NQ/TW của Bộ Chính trị về định hướng chiến lược địa chất, khoáng sản và công nghiệp khai khoáng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Trong đó, nhấn mạnh việc ưu tiên bố trí ngân sách nhà nước kết hợp huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực trong xã hội cho công tác điều tra cơ bản địa chất, khoáng sản, đánh giá tiềm năng khoáng sản phục vụ quy hoạch thăm dò, khai thác. Đồng thời, khuyến khích đầu tư, đổi mới đồng bộ công nghệ, thiết bị tiên tiến, hiện đại, thân thiện với môi trường cho công tác điều tra cơ bản tài nguyên địa chất, khoáng sản.

Sáng 4/2, tại Hà Nội, Thứ trưởng Trần Quý Kiên đã chủ trì cuộc họp nghe báo cáo tiến độ xây dựng các văn bản triển khai thi hành Luật Địa chất và Khoáng sản. Tham dự cuộc họp có đại diện lãnh đạo Cục Khoáng sản Việt Nam; Cục Địa chất Việt Nam; Văn phòng Hội đồng Đánh giá trữ lượng khoáng sản quốc gia và đại diện Vụ Pháp chế.

Cát biển là vật liệu bở rời dạng hạt có nguồn gốc tự nhiên được tích tụ ở môi trường biển thuộc phạm vi từ ranh giới cửa sông ra phía biển. Và, ranh giới cửa sông là nơi tiếp giáp giữa sông và biển được xác định bởi đường thẳng nối liền các điểm ngoài cùng của mực nước triều thấp nhất trong nhiều năm ở hai bên bờ sông.

Ngay đầu năm 2025, hàng loạt các quy định mới liên quan đến kỹ thuật điều tra, đánh giá tài nguyên và thăm dò khoáng sản đất hiếm, khoáng sản cát biển sẽ chính thức có hiệu lực.

Trong thời gian qua, việc triển khai đấu giá quyền khai thác khoáng sản có những chuyển biến tích cực, phát huy được giá trị tiềm năng của khoáng sản và tăng đáng kể nguồn thu cho ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, kết quả đấu giá tại một số địa phương có yếu tố bất thường như: việc bỏ giá thực hiện qua rất nhiều vòng đấu, thời gian tổ chức cuộc đấu giá bị kéo dài, giá trúng đấu giá tăng cao đột biến (cao gấp nhiều lần so với giá khởi điểm, có trường hợp chỉ riêng tiền trúng đấu giá đã cao hơn nhiều lần giá bán của sản phẩm cùng loại trên thị trường). Điều này, dẫn đến nhiều tổ chức, cá nhân sau trúng đấu giá xong đã không thể triển khai được dự án khai thác khoáng sản và chấp nhận bỏ cọc; tác động xấu đến an ninh kinh tế, trật tự xã hội tại địa phương.

Có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/7 tới đây, Luật Địa chất và khoáng sản đánh dấu một bước tiến lớn trong công tác quản lý, khai thác và sử dụng bền vững tài nguyên khoáng sản. Để những chính sách mới thực sự đi vào cuộc sống, công tác xây dựng hệ thống văn bản quy phạm pháp luật đi kèm đang được thực hiện kỹ càng và tâm huyết.

Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 11/2025/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản về khai thác khoáng sản nhóm IV.

Với khát vọng kết nối di sản địa chất Việt Nam với thế giới, PGS, TS. Trần Tân Văn, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản, thành viên Hội đồng Công viên Địa chất Toàn cầu UNESCO giai đoạn 2020-2024 đã tham gia và chủ trì xây dựng 3 hồ sơ Di sản thế giới liên quan đến các giá trị nổi bật toàn cầu về địa chất và 5 hồ sơ Công viên Địa chất Toàn cầu. Để hiểu rõ thêm về quá trình xây dựng những hồ sơ này, phóng viên Tạp chí Tài nguyên và Môi trường đã có cuộc trao đổi với PGS, TS. Trần Tân Văn.