ĐBQH Tạ Đình Thi: Cần tầm nhìn dài hạn để định hình Việt Nam là quốc gia xanh

ĐBQH Tạ Đình Thi cho rằng cần một tầm nhìn dài hạn với các bước đi cụ thể, phù hợp, hành động quyết liệt, triển khai đồng bộ các Nghị quyết, đặc biệt là các Nghị quyết "Bộ tứ trụ cột" của Đảng để định hình rõ hơn hình ảnh của Việt Nam trong kỷ nguyên mới là quốc gia số, quốc gia xanh.

Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã đề ra định hướng phát triển đất nước giai đoạn 2021 – 2030: đẩy mạnh chuyển đổi số quốc gia, phát triển kinh tế số trên nền tảng khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo; lấy bảo vệ môi trường sống và sức khỏe nhân dân làm mục tiêu hàng đầu; xây dựng nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn.

Trên cơ sở đó, gần 5 năm qua, Việt Nam đã và đang thực hiện hai cuộc chuyển đổi lớn là chuyển đổi số và chuyển đổi xanh, đã đạt được những kết quả rất ấn tượng, đáng trân trọng và tự hào, thể hiện qua các con số như: Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu của Việt Nam năm 2025 xếp hạng 44/139 quốc gia, vùng lãnh thổ; hạ tầng số phát triển mạnh, 100% xã có cáp quang, phủ sóng 5G đạt 26%. Chính phủ số, kinh tế số có bước tiến vượt bậc, tiết kiệm lớn chi phí xã hội với Chỉ số phát triển chính phủ điện tử của Việt Nam năm 2024 xếp hạng 71/193. Chỉ số phát triển bền vững xếp hạng 51/165, đứng tốp đầu trong ASEAN; năng lượng tái tạo đạt tỷ lệ ngày càng cao về cơ cấu; triển khai sản xuất 1 triệu ha lúa phát thải thấp tại Đồng bằng sông Cửu Long.

Tuy kết quả đạt được trong phát triển kinh tế - xã hội rất ấn tượng, nhưng theo đại biểu Tạ Đình Thi - Đoàn ĐBQH TP. Hà Nội, nước ta đang đối mặt với những thách thức sâu sắc trong quá trình chuyển đổi, không chỉ mang tính chất kỹ thuật, mà còn liên quan đến thể chế, nguồn lực và nhận thức. Về khoảng cách số và năng lực cạnh tranh, tỷ lệ nội địa hóa trong sản xuất công nghệ chỉ đạt khoảng 36,6%, phụ thuộc nặng nề vào khu vực FDI (chiếm 75% xuất khẩu); doanh nghiệp trong nước, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs), chưa tạo được vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu, công nghiệp phụ trợ phát triển chậm. Năng suất lao động giai đoạn 2021-2025 chỉ tăng 5,24%/năm, thấp hơn mục tiêu và đáng kể so với các nước trong khu vực; thiếu hụt nhân lực chất lượng cao trong các lĩnh vực then chốt; hạ tầng số chưa đồng bộ, còn hạn chế, nhất là ở các vùng sâu, vùng xa, gây khó khăn cho phổ cập chuyển đổi số toàn diện.

Đối với chuyển đổi xanh, ĐBQH Tạ Đình Thi nhận thấy, áp lực về năng lượng và tài nguyên ngày càng lớn; tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu, nhất là thiên tai, thời tiết cực đoan diễn biến phức tạp. Đồng bằng sông Cửu Long - vùng sản xuất nông nghiệp trọng điểm đang chịu tác động nặng nề của xâm nhập mặn, sạt lở. Bên cạnh đó, nền kinh tế vẫn phụ thuộc nhiều vào khai thác tài nguyên và lao động giá rẻ, tỷ trọng công nghiệp chế biến, chế tạo trong GDP khoảng 24,7%. Ngân sách nhà nước còn hạn hẹp, chưa thu hút mạnh mẽ nguồn vốn tư nhân cho các dự án xanh. Chưa khai thác hiệu quả tiềm năng của công nghệ số để thúc đẩy kinh tế tuần hoàn, giảm phát thải; thiếu các mô hình tích hợp giữa công nghệ số và giải pháp xanh trong sản xuất, tiêu dùng. 

Qua những thách thức trên, đại biểu Tạ Đình Thi nhấn mạnh, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh không phải là đường đua ngắn hạn, mà là một cuộc chuyển đổi căn bản, toàn diện đòi hỏi sự kiên trì, quyết tâm, quyết liệt và đồng bộ trong chỉ đạo điều hành và tổ chức thực hiện. Để vượt qua những thách thức đó, cần một tầm nhìn dài hạn với các bước đi cụ thể, phù hợp, hành động quyết liệt với việc triển khai đồng bộ các Nghị quyết "Bộ tứ trụ cột" của Đảng cũng như các chính sách Quốc hội đang xem xét thông qua tại kỳ họp lần này, qua đó giúp định hình rõ hơn hình ảnh Việt Nam trong kỷ nguyên mới là quốc gia số, quốc gia xanh.

Từ những phân tích trên, ĐBQH Tạ Đình Thi cho rằng, chúng ta không chỉ bắt kịp mà còn phải dẫn dắt trong một số lĩnh vực then chốt của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 với hệ sinh thái khởi nghiệp, công nghệ sôi động, các trung tâm R&D về AI, bán dẫn và các viện nghiên cứu đẳng cấp quốc tế. Đồng thời xây dựng một xã hội số toàn diện, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm, hình thành một nền kinh tế số năng động với đóng góp tỷ trọng ngày càng lớn vào GDP dựa trên nền tảng công nghệ "made in Việt Nam", với những thương hiệu công nghệ khu vực và toàn cầu.

Đối với phát triển nền nông nghiệp carbon thấp, công nghiệp xanh và dịch vụ bền vững, đại biểu nêu rõ, đồng bằng sông Cửu Long cần trở thành biểu tượng toàn cầu về thích ứng với biến đổi khí hậu, tận dụng tối đa lợi thế về gió, mặt trời, sinh khối để bảo đảm an ninh năng lượng, xuất khẩu năng lượng sạch. Việt Nam là điểm đến hấp dẫn của du lịch bền vững với di sản thiên nhiên và văn hóa phong phú được bảo tồn và phát huy.

Với sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, sự quản lý hiệu lực, hiệu quả của Nhà nước, sự giám sát của Quốc hội và sức mạnh đại đoàn kết toàn dân, đại biểu Tạ Đình Thi tin tưởng và mong muốn, công cuộc chuyển đổi số và chuyển đổi xanh của nước ta sẽ thành công, Việt Nam trong kỷ nguyên mới là một quốc gia mà mỗi công dân đều tự hào, bạn bè quốc tế đều nể trọng và các thế hệ mai sau đều biết ơn.