Sự phát triển mạnh mẽ của ngành hàng sầu riêng tại Đắk Lắk là niềm tự hào của người dân địa phương. Tuy nhiên, để giữ vững và nâng cao giá trị sản phẩm, người nông dân cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy trình kỹ thuật, ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất và tham gia vào chuỗi liên kết giá trị. Chỉ khi đó, sầu riêng Đắk Lắk mới thực sự phát triển bền vững và khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế.
.jpg)
Đắk Lắk - vùng đất đỏ bazan màu mỡ của Tây Nguyên đang dần khẳng định vị thế là một trong những thủ phủ sầu riêng lớn nhất cả nước. Không chỉ sản lượng tăng mạnh, chất lượng sầu riêng Đắk Lắk cũng ngày càng được thị trường trong và ngoài nước đánh giá cao. Tuy nhiên, để giữ vững và phát triển thương hiệu sầu riêng quê nhà, người nông dân không chỉ cần tự hào mà còn phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy trình sản xuất và chủ động ứng dụng khoa học - công nghệ vào canh tác.
Niềm tự hào từ những mùa vàng bội thu
Những năm gần đây, diện tích trồng sầu riêng ở Đắk Lắk không ngừng mở rộng, đặc biệt tại các huyện Krông Pắk, Krông Năng, Cư M’gar… Nhờ khí hậu thuận lợi, đất đai phù hợp và sự nhạy bén của người dân trong chuyển đổi cây trồng, nhiều hộ nông dân đã vươn lên thoát nghèo, làm giàu từ loại trái cây đặc sản này.
Không ít vườn sầu riêng đã đạt chuẩn VietGAP, GlobalGAP; nhiều lô hàng được cấp mã số vùng trồng và mã số đóng gói để phục vụ xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc, Hàn Quốc, và các thị trường khó tính khác. Đây là thành quả xứng đáng cho những nỗ lực bền bỉ của nông dân và chính quyền địa phương.
Vai trò chiến lược của sầu riêng trong cơ cấu cây ăn quả xuất khẩu của Việt Nam và yêu cầu toàn ngành nỗ lực xây dựng chuỗi giá trị bền vững, minh bạch, kiểm soát rủi ro hiệu quả và giảm phụ thuộc vào thị trường đơn lẻ. Theo thống kê, nếu như năm 2015, diện tích trồng sầu riêng chỉ có 32 ngàn ha thì đến 2024 đã tăng lên 178,8 ngàn ha (trung bình mỗi năm tăng 16,3 ngàn ha); đặc biệt, trong 5 năm trở lại đây, bất chấp rất nhiều khuyến cáo từ cơ quan chuyên môn, diện tích trồng sầu riêng vẫn tăng 2,38 lần so với mục tiêu phát triển cây ăn quả chủ lực đến năm 2025 và định hướng đến năm 2030.
Trong khi diện tích trồng sầu riêng tăng nhanh thì thị trường xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam chủ yếu phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc (năm 2024 chiếm 97,2% và là nhà cung cấp sầu riêng lớn thứ hai cho Trung Quốc). Sự phụ thuộc quá lớn này là một trong những nguyên nhân biến động về kim ngạch xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam khi có bất kỳ sự biến động nào từ thị trường Trung Quốc. Ghi nhận trong 4 tháng đầu năm 2025, nhu cầu của thị trường Trung Quốc đã giảm 46,5% về lượng và 48,1% về giá trị. Nguyên nhân có thể là từ xu hướng cắt giảm chi tiêu do kinh tế khó khăn và mặt hàng sầu riêng đã giảm dần sức “nóng” tại thị trường tỷ dân này.
Không chủ quan với thành công ban đầu
Tuy nhiên, niềm tự hào ấy cần được đặt trong khuôn khổ của trách nhiệm. Việc giữ vững thị trường, mở rộng xuất khẩu và nâng tầm thương hiệu sầu riêng Đắk Lắk không thể chỉ dựa vào chất lượng tự nhiên hay kinh nghiệm canh tác truyền thống. Thực tế cho thấy, vẫn còn tình trạng một số hộ sản xuất tự phát, chưa tuân thủ quy trình kỹ thuật, lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật hoặc không đảm bảo điều kiện an toàn thực phẩm.
Trong bối cảnh thị trường xuất khẩu ngày càng khắt khe, chỉ một vài trường hợp vi phạm có thể ảnh hưởng đến cả vùng nguyên liệu, thậm chí bị tạm ngưng xuất khẩu. Đây là lời cảnh báo mạnh mẽ rằng sản xuất nông nghiệp hiện đại không còn chỗ cho sự tùy tiện.
Tại buổi khảo sát một số vùng trồng sầu riêng tại huyện Krông Pắc, tỉnh Đắk Lắk ngày 24/5, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy cho rằng, sầu riêng là sản phẩm xuất khẩu mang thương hiệu quốc gia, mang lại giá trị kinh tế cao. Vì vậy, bà con nông dân cần tự hào và tuân thủ nghiêm các quy trình sản xuất, áp dụng khoa học công nghệ vào sản xuất để gia tăng giá trị sản phẩm.
Theo Bộ trưởng Đỗ Đức Duy, Đắk Lắk là vùng trồng sầu riêng lớn của nước ta. Tuy nhiên, chuỗi liên kết trong ngành hàng này tại Đắk Lắk chưa thực sự tốt. Bộ trưởng Đỗ Đức Duy yêu cầu bà con nông dân, hợp tác xã, doanh nghiệp, nhà khoa học, cơ quan quản lý của nhà nước của Đắk Lắk cùng vào cuộc, chung sức đồng lòng, tạo nên chuỗi liên kết chặt chẽ, bền vững trong ngành hàng sầu riêng.
Cũng theo Bộ trưởng Đỗ Đức Duy, khi tham gia liên kết thì phải có quy chế ràng buộc rõ ràng, buộc nông dân và doanh nghiệp “chung thủy” với mối liên kết. Như vậy, mới tạo ra ngành hàng sầu riêng bền vững, nâng cao giá trị.
“Nông dân, doanh nghiệp phải chung thủy với mối liên kết, hỗ trợ nhau cả khi khó khăn lẫn khi thuận lợi. Không phải khi thị trường xấu đi thì doanh nghiệp quay lưng, còn khi thị trường tốt hơn thì nông dân tìm đầu ra khác. Chỉ có như vậy mới nâng cao giá trị ngành hàng sầu riêng”, Bộ trưởng nói.
Áp dụng khoa học - công nghệ: Chìa khóa nâng cao giá trị
Cũng trong chuyến khảo sát thực tế ngày 24/5, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy đã nhắc nhở và chỉ đạo, khi liên kết, doanh nghiệp cần hỗ trợ người dân về kĩ thuật, giải pháp để được cấp mã số vùng trồng,… Đồng thời, cơ quan quản lý nhà nước cùng doanh nghiệp cần hướng nông dân đến tâm thế sản xuất để xuất khẩu và phải xuất khẩu được ở những thị trường khó tính nhất, bảo đảm đầu ra với một khung giá ổn định, chỉ khi nào có biến động của thị trường mới thay đổi. Như vậy, nông dân mới yên tâm sản xuất, doanh nghiệp cũng an tâm khi đầu tư.
Bộ trưởng Đỗ Đức Duy cùng đoàn công tác thực tế tại vùng trồng sầu riêng
Bộ trưởng Đỗ Đức Duy cho rằng, một số nước trên thế giới thường có vùng chuyên canh, thâm canh lớn chứ không phải quãng canh, xen canh. Vì vậy, Đắk Lắk cũng cần nghiên cứu, nâng cao chất lượng sản phẩm, giảm chi phí đầu vào để người nông dân được hưởng lợi nhiều nhất.
Để sầu riêng Đắk Lắk có thể vươn xa hơn nữa, người nông dân cần coi việc tuân thủ quy trình kỹ thuật và ứng dụng khoa học công nghệ là điều kiện tiên quyết. Từ việc sử dụng phân bón sinh học, tưới tiêu tiết kiệm, quản lý sâu bệnh bằng biện pháp sinh học, đến áp dụng công nghệ số trong truy xuất nguồn gốc - tất cả đều góp phần đảm bảo chất lượng, tăng năng suất và đáp ứng yêu cầu của thị trường xuất khẩu.
Hiện nay, nhiều hợp tác xã, tổ hợp tác và doanh nghiệp đang tích cực phối hợp cùng nông dân để xây dựng chuỗi liên kết bền vững. Đây là hướng đi đúng đắn, giúp người trồng sầu riêng không bị ép giá, đồng thời ổn định đầu ra và nâng cao thu nhập lâu dài.
Tự hào đi đôi với trách nhiệm
Trên thực tế, phần lớn các hộ trồng sầu riêng ở Đắk Lắk vẫn mang nặng tư duy sản xuất nhỏ lẻ, tự phát, thiếu liên kết. Nhiều hộ chưa thực sự hiểu rõ giá trị của việc sản xuất theo quy trình chuẩn hoặc chưa đầu tư đúng mức cho khâu chăm sóc, thu hoạch và bảo quản.
Đây là lúc người nông dân cần nâng cao vai trò là “người giữ cửa” cho thương hiệu sầu riêng Đắk Lắk. Tự hào với thành quả là đúng, nhưng tự hào phải đi đôi với trách nhiệm: sản xuất đúng quy trình, trung thực trong ghi chép nhật ký sản xuất, và sẵn sàng học hỏi, áp dụng công nghệ mới.
Những mô hình ứng dụng công nghệ cao trong tưới nước, quản lý dinh dưỡng, sử dụng chế phẩm sinh học và giám sát từ xa bằng phần mềm quản lý vườn đang chứng minh hiệu quả rõ rệt. Không có lý do gì để nông dân đứng ngoài cuộc cách mạng công nghệ nông nghiệp đang diễn ra mạnh mẽ.
Tỉnh Đắk Lắk đang xây dựng Đề án phát triển ngành hàng sầu riêng với mục tiêu đến năm 2030, diện tích sầu riêng phát triển ổn định khoảng 40.000 ha, sản lượng khoảng 790.000 tấn/năm, trong đó diện tích được chứng nhận và cấp mã số vùng trồng khoảng 26.000 ha.
ảnh minh hoạ
Sầu riêng Đắk Lắk đang có cơ hội vàng để khẳng định thương hiệu trên bản đồ nông sản thế giới. Tuy nhiên, cơ hội chỉ thực sự trở thành hiện thực nếu mỗi người nông dân đều ý thức rõ vai trò và trách nhiệm của mình trong chuỗi giá trị sản xuất. Tự hào là cần thiết, nhưng quan trọng hơn là phải sản xuất nghiêm túc, khoa học và bền vững - vì một tương lai lâu dài cho cây sầu riêng và người trồng sầu riêng Đắk Lắk.
H.Minh
Trong khuôn khổ “Lễ hội Văn hóa Thế giới tại Hà Nội”, ngày 11/10, Văn phòng UNESCO tại Việt Nam phối hợp Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội tổ chức chuỗi hoạt động tôn vinh nghệ thuật trà đạo Việt Nam - một thực hành văn hóa lâu đời mang đậm tính thiền, sự kết nối cộng đồng và sự hòa hợp giữa con người với thiên nhiên.
Mặc dù chịu ảnh hưởng nặng nề của hạn hán, bão lũ và những khó khăn trong quá trình sáp nhập, tổ chức lại bộ máy chính quyền hai cấp, nhưng sản xuất trồng trọt vùng Duyên hải Nam Trung Bộ - Tây Nguyên vẫn cơ bản hoàn thành kế hoạch năm 2025. Tại hội nghị tổng kết, lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật cùng đại diện các địa phương đã đánh giá toàn diện kết quả sản xuất, đồng thời đề ra định hướng phát triển nông nghiệp bền vững, thích ứng biến đổi khí hậu, hướng tới mô hình nông nghiệp xanh, tuần hoàn và phát thải thấp.
Trong bối cảnh nông nghiệp Việt Nam đứng trước yêu cầu hội nhập sâu rộng và phát triển bền vững, Hội nghị khoa học công nghệ bảo quản, chế biến nông lâm thủy sản và cơ giới hóa nông nghiệp toàn quốc 2025 ngày 12/9 do Bộ Nông nghiệp và Môi trường chỉ đạo tổ chức đã trở thành diễn đàn để lãnh đạo, nhà khoa học và doanh nghiệp cùng ngồi lại, chia sẻ giải pháp. Giảm tổn thất sau thu hoạch, phát triển nông nghiệp tuần hoàn, thúc đẩy công nghệ xanh và đào tạo nhân lực chất lượng cao được coi là bốn trụ cột quan trọng, mở ra con đường mới để nâng tầm nông sản Việt.
Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan đề nghị Chính phủ tiếp tục hoàn thiện thể chế pháp luật về môi trường. Trong đó, chủ động nghiên cứu, kịp thời thể chế hóa quan điểm, chủ trương của Đảng về bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu trong Văn kiện Đại hội XIV của Đảng. Tập trung hoàn thiện các chính sách hỗ trợ quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế carbon thấp; các quy định về quản lý tín chỉ carbon, hoạt động trao đổi tín chỉ carbon.
Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường xin trân trọng giới thiệu đến bạn đọc nội dung cuộc trò chuyện với TS. Tạ Đình Thi - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội. Trong cuộc phỏng vấn này, TS. Tạ Đình Thi đã chia sẻ những quan điểm sâu sắc về tầm quan trọng của việc hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật trong công tác bảo vệ môi trường, cũng như những giải pháp xây dựng hệ thống này sao cho phù hợp với điều kiện thực tế của Việt Nam.
Việt Nam đề nghị Hokkuren hợp tác đào tạo nhân lực theo mô hình 'Học tại Hokkaido - Về nước phát triển HTX', gắn với khuyến nông và khởi nghiệp nông thôn.
