Tăng cường hệ sinh thái đổi mới sáng tạo trong đào tạo và nghiên cứu ngành Nông nghiệp và Môi trường

Ngày 14/11, tại Hà Nội, Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức hội nghị “Thúc đẩy đột phá nghiên cứu khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo gắn với đào tạo của các viện, trường”.

Hội nghị là diễn đàn quan trọng để các đại biểu trình bày báo cáo về thực trạng, khó khăn, vướng mắc và các giải pháp thiết thực để thúc đẩy đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số ngành Nông nghiệp và Môi trường.

Bộ trưởng Trần Đức Thắng cho biết, phát triển khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo là sứ mệnh chính trị của ngành để thực hiện Nghị quyết 57 và 71 trong giai đoạn mới. Trong nhiều năm qua, Bộ NN&MT luôn là một trong những cơ quan sử dụng kinh phí nghiên cứu khoa học lớn nhất cả nước, bình quân khoảng 1.000 tỷ đồng/năm. Kinh phí này đã được đầu tư cho các đề tài nghiên cứu nhằm tạo ra hàng nghìn giống cây trồng, vật nuôi mới với năng suất, chất lượng cao, đồng thời phát triển các công nghệ tưới tiêu, chế phẩm sinh học và quy trình sản xuất tiên tiến. Những kết quả này góp phần quan trọng vào xuất khẩu nông lâm, thủy sản, dự kiến đạt khoảng 70 tỷ USD năm 2025, tăng mạnh so với 62,5 tỷ USD năm 2024.

Bộ trưởng khẳng định cần tăng cường hệ sinh thái đổi mới sáng tạo trong đào tạo và nghiên cứu. Trong đó, lĩnh vực thủy sản được xác định là không gian phát triển mới, với trọng tâm chuyển từ khai thác sang nuôi biển công nghiệp quy mô lớn. Lâm nghiệp cần hướng đến mục tiêu “người sống nhờ rừng phải sống tốt hơn”.

Ông Nguyễn Văn Long, Vụ trưởng Vụ KH&CN cho biết, hoạt động khoa học công nghệ giai đoạn 2021-2025 đạt nhiều kết quả tích cực so với giai đoạn 2016-2020. Toàn ngành đã công nhận được 225 giống cây trồng, vật nuôi, thủy sản, lâm nghiệp (tăng 6,6%); 150 tiến bộ kỹ thuật (tăng 1,8%); cấp 158 bằng độc quyền sáng chế/sở hữu trí tuệ/giải pháp hữu ích/quy trình công nghệ/hướng dẫn kỹ thuật (tăng 34%); cung cấp 72 cơ sở khoa học phục vụ xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, chỉ đạo điều hành, quản lý nhà nước; sản xuất được 31 thiết bị/vật liệu mới. Công bố 3.665 bài báo khoa học quốc tế (tăng 49%), 6.540 bài báo khoa học đăng trên tạp chí chuyên ngành trong nước (tăng 34%); đào tạo 415 thạc sĩ và 212 tiến sĩ.

Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam thông tin, hệ sinh thái đổi mới sáng tạo trong trường đại học được cấu thành từ sáu yếu tố cốt lõi: con người sáng tạo, hạ tầng nghiên cứu - công nghệ, hoạt động nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo và thương mại hóa, chuyển đổi số, cùng cơ chế và văn hóa sáng tạo. Khi những yếu tố này liên kết chặt chẽ và hỗ trợ lẫn nhau, chúng tạo ra một môi trường nơi tri thức được tạo ra, thử nghiệm và lan tỏa liên tục, giúp nhà trường luôn đổi mới và phát triển.

Ông Trần Minh Tiến, Phó Giám đốc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam đề xuất, cần xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu lớn "đúng, đủ, sống, sạch", bao gồm dữ liệu dùng chung (thổ nhưỡng, khí hậu, dịch bệnh) và dữ liệu chuyên ngành (giống cây, quy trình sản xuất, truy xuất nguồn gốc); đầu tư xây dựng Trung tâm dữ liệu và chuyển đổi số, tích hợp cơ sở dữ liệu của cả hệ thống phục vụ công tác nghiên cứu và quản lý ngành trồng trọt.