Thanh Hóa: Nỗi lo từ triền đồi dựng đứng

Vụ sạt lở kinh hoàng xảy ra ngay sau nhà ông Lâm Quang Đồng (xã Luận Thành, Thanh Hóa) khiến cả gia đình thoát chết trong gang tấc, để lại nỗi ám ảnh chưa nguôi. Khi mùa mưa còn tiếp diễn và những vách đồi vẫn treo lơ lửng trên đầu, câu chuyện của ông Đồng càng trở thành tiếng kêu cứu khẩn thiết của người dân nơi đây.

“Quả bom đất” nổ tung sau lưng nhà

Nhắc lại buổi chiều mưa định mệnh ấy, ông Lâm Quang Đồng, 57 tuổi, hộ cận nghèo thôn Tiến Hưng 2, xã Luận Thành, tỉnh Thanh Hóa vẫn rùng mình như nghe tiếng đất đá còn vang dội đâu đó. Giữa màn mưa trắng xoá, ngôi nhà nhỏ nép dưới chân đồi của ông đã đối mặt với điều mà ông chưa bao giờ tưởng tượng nổi: một vụ sạt lở dữ dội chỉ trong vài giây ngắn ngủi.

Ông kể, giọng trầm xuống: “Đất trên đồi tích nước nhiều ngày, tôi nhìn mà lo nhưng cũng không nghĩ nó lại đổ ập xuống nhanh đến thế. Hôm đó mưa lớn nhất, tôi đang đứng ngoài sân thì nghe ầm một tiếng như cả quả đồi sập xuống”.

Khối đất đá từ trên cao lao thẳng vào gian bếp  nơi vợ ông đang nhóm bếp chuẩn bị bữa tối. Tường bếp đổ sập, mái tôn bị xé toạc, đất đá theo dòng nước cuồn cuộn tràn vào, quăng ném mọi thứ. Ông Đồng chỉ kịp lao vào kéo vợ ra ngoài khi đất đã dâng ngập đến mắt cá chân.

“Lúc đó tôi chỉ nghĩ: phải kéo bà ấy ra ngay! Chậm một nhịp là mất vợ”, ông nghẹn giọng. Ông đưa tay chỉ vào góc bếp giờ chỉ còn là đống gạch vụn: “Nếu cái bể nước không chặn lại, đất sẽ cuốn bà ấy đi. Tôi nói thật, hôm đó chúng tôi sống được là nhờ... cái bể nước già cả ấy”.

Sau cú sốc, hai vợ chồng đứng trong mưa mà chưa kịp hiểu chuyện gì vừa xảy ra. Bùn đất loang khắp sân, gian bếp biến dạng như vừa trải qua một cơn lũ quét thu nhỏ. Ông Đồng nhìn căn nhà mà run bần bật: “Tôi sống hơn nửa đời người rồi, chưa khi nào thấy sợ như vậy. Chỉ trong tích tắc thôi mà tưởng như mất tất cả”.

Từ hôm đó, họ không dám ngủ lại trong nhà. Đêm nào trời âm u, hai ông bà cũng thức trắng, chỉ cần nghe tiếng gió rít qua vách đồi là tim lại nhói lên, lo đất trượt thêm lần nữa. Ông thở dài: “Vách đồi sau nhà dựng đứng, đất thì phong hóa lâu năm, chạm tay vào đã thấy mềm nhão. Chỉ cần thêm trận mưa lớn, chẳng ai dám nói trước điều gì”.

Ngay sau sự cố, ông Đồng lập tức báo cáo lên thôn và xã, đề nghị hỗ trợ san gạt đất đá và hạ thấp taluy sau nhà. Nhưng gần một tháng trôi qua, khu vực nguy hiểm vẫn nguyên trạng, từng mảng đất mới tiếp tục bong ra sau các cơn mưa nhỏ. Ông nói, với ánh mắt mệt nhoài: “Nhà đã hỏng một phần, tiền thì không có. Chúng tôi chỉ mong ai đó xuống xem và giúp sớm. Chứ sống thế này, chỉ một cơn mưa đêm là cái chết treo trên đầu”.

Câu chuyện của ông Đồng đã khiến cả thôn Tiến Hưng 2 bàng hoàng. Nhiều người dân đến xem vết sạt lở đều giật mình trước độ dốc gần như thẳng đứng của vách đồi như một bức tường đất khổng lồ chỉ chờ thời điểm thích hợp để sụp xuống lần nữa.

Sạt lở rình rập

Không chỉ gia đình ông Đồng, nhiều hộ khác trong xã Luận Thành cũng đang sống trong cảnh bất an dưới chân đồi. Tuy nhiên, phần lớn chỉ dừng ở mức lo ngại, chưa xảy ra thiệt hại nghiêm trọng như trường hợp nhà ông.

Gia đình ông Lương Văn Sáu, thôn Cao Tiến, là một trong những hộ bị ảnh hưởng. Sát ngay bên hông nhà ông là vách đồi cao chót vót. Đất sau những trận mưa cứ từng mảng đổ xuống, trượt dài đến cách tường chỉ một gang tay. Chị Phạm Thị Trang, con dâu ông Sáu, kể mà giọng vẫn chưa hết run: “Đêm mưa hôm trước, đất sạt xuống sát tường nhà, nghe tiếng rầm rầm mà sống lưng lạnh buốt. Hai vợ chồng tôi không dám ngủ, cứ nghe tiếng mưa lớn là ôm con chạy qua nhà họ hàng. Chỉ mong Nhà nước sớm có biện pháp hạ thấp đồi, chứ sống thế này nguy hiểm lắm”.

Cũng trong tình cảnh tương tự, gia đình ông Lâm Quang Thành ở thôn Tiến Hưng 2 ngày đêm thấp thỏm. Chỉ cách nhà không tới một mét, vách đất dựng đứng trơ cả rễ cây, như chỉ cần một trận mưa lớn nữa là có thể đổ ụp xuống bất cứ lúc nào. Chị Lữ Thị Thủy, con dâu ông Thành, tâm sự: “Cứ nhìn cái vách đất sau lưng nhà là vợ chồng tôi mất ngủ. Trời vừa rả rích mưa là tôi lập cập thu dọn đồ đạc, sợ nó sạt xuống đè lên nhà. Sống mà lúc nào cũng trong tình trạng hoảng hốt”.

Ngày 1/10/2025, sau đợt mưa lớn kéo dài do ảnh hưởng bão số 10, UBND xã Luận Thành đã báo cáo Sở Nông nghiệp và Môi trường Thanh Hóa về các thiệt hại. Toàn xã ghi nhận hai trường hợp bị sập nhà bếp: gia đình ông Đinh Viết Vang ở thôn Sơn Cao và ông Lâm Quang Đồng ở thôn Tiến Hưng 2.

Trao đổi với phóng viên, ông Lê Đăng Mạnh, Phó Chủ tịch xã Luận Thành, cho biết: “Chúng tôi đã báo cáo đầy đủ sự việc. Do đặc thù xã miền núi, nhiều hộ dân sinh sống dọc chân đồi nên nguy cơ sạt lở rất lớn. Xã đã đề xuất phương án hạ taluy, xử lý các vị trí nguy hiểm, cố gắng triển khai trong thời gian sớm nhất để đảm bảo an toàn cho bà con”.

Thế nhưng, từ phía người dân, điều họ lo nhất chính là “thời gian”. Các đợt mưa trái mùa vẫn tiếp diễn. Đồi đất sau lưng nhà họ không đứng yên. Và những vệt nứt mới vẫn xuất hiện sau mỗi đêm mưa dài.

Người dân Luận Thành, đặc biệt là các hộ nghèo và cận nghèo, đang trông chờ một giải pháp cấp thiết: hạ thấp taluy, xúc đất đá, gia cố mái đồi… chỉ mong có thể yên tâm ngủ một giấc trọn vẹn giữa mùa mưa bão thất thường. Bởi nếu để thêm một trận mưa lớn nữa, không ai dám chắc rằng sự việc của gia đình ông Đồng sẽ không lặp lại ở bất cứ mái nhà nào khác trong xã.