Hội thảo “Xây dựng chính sách phát triển nông nghiệp và môi trường trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa, giai đoạn 2026–2030” là diễn đàn khoa học quan trọng nhằm đánh giá toàn diện thực tiễn phát triển nông nghiệp, môi trường thời gian qua, đồng thời gợi mở các định hướng, giải pháp chính sách mới theo hướng tăng trưởng xanh, bền vững và thích ứng với bối cảnh phát triển hiện đại.
Chiều 19/12, Sở Nông nghiệp và Môi trường Thanh Hóa đã tổ chức hội thảo khoa học với sự tham dự của đồng chí Cao Văn Cường, Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh; đại diện một số Cục, Viện Trung ương; lãnh đạo các sở, ban, ngành của tỉnh; các chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp, hợp tác xã và đại diện các xã, phường trên địa bàn.
Hội thảo diễn ra trong bối cảnh Thanh Hóa đang chuẩn bị tổng kết giai đoạn phát triển 2021–2025, đồng thời xây dựng định hướng chiến lược cho giai đoạn 2026–2030, gắn với việc cụ thể hóa Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XX. Đây không chỉ là hoạt động mang tính chuyên môn, mà còn là bước đi quan trọng trong quá trình hoạch định chính sách dài hạn cho một trong những trụ cột then chốt của nền kinh tế tỉnh.
Nông nghiệp – trụ đỡ của nền kinh tế, bệ phóng cho phát triển bền vững
Thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về phát triển nông nghiệp, nông thôn, những năm qua, nông nghiệp Thanh Hóa đã đạt được nhiều kết quả khá toàn diện. Giai đoạn 2021–2025, tốc độ tăng trưởng ngành nông nghiệp ước đạt bình quân 3,81%/năm; cơ cấu giá trị sản xuất nông, lâm, thủy sản chuyển dịch theo hướng tích cực, nâng cao dần giá trị gia tăng.
Sản lượng lương thực bình quân hằng năm đạt khoảng 1,56 triệu tấn, không chỉ bảo đảm vững chắc an ninh lương thực mà còn tạo dư địa lớn cho phát triển sản xuất hàng hóa. Đặc biệt, diện tích đất nông nghiệp được tích tụ, tập trung để sản xuất quy mô lớn, ứng dụng công nghệ cao trong giai đoạn 2021–2025 tăng thêm 34.303 ha. Giá trị sản phẩm trồng trọt trên 1 ha canh tác năm 2025 ước đạt 127 triệu đồng, phản ánh rõ nét hiệu quả của quá trình tái cơ cấu ngành.
Song song với phát triển sản xuất, công tác bảo vệ và phát triển rừng tiếp tục được chú trọng. Tỷ lệ che phủ rừng đến năm 2025 ước đạt 54%, góp phần quan trọng trong bảo vệ môi trường sinh thái, giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu và nâng cao sinh kế cho người dân miền núi.
Trên địa bàn tỉnh đã hình thành nhiều vùng sản xuất hàng hóa tập trung, quy mô lớn, ứng dụng tiến bộ khoa học – kỹ thuật như: vùng lúa thâm canh khoảng 150.000 ha; mía thâm canh 12.000 ha; vùng cây ăn quả tập trung 14.000 ha; ổn định 56.000 ha rừng gỗ lớn, phát triển 45.000 ha luồng thâm canh và nhiều vùng nuôi trồng thủy sản tập trung. Những vùng sản xuất này đã và đang tạo nền tảng quan trọng cho phát triển nông nghiệp hiện đại, nâng cao năng suất, chất lượng và sức cạnh tranh của nông sản Thanh Hóa.
Từ tổng kết thực tiễn đến định hình chính sách tăng trưởng xanh
Báo cáo tại hội thảo cho thấy, giai đoạn 2021–2025, Thanh Hóa đã triển khai nhiều chương trình, cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển nông nghiệp, nông thôn của Trung ương với tổng kinh phí trên 5.000 tỷ đồng. Cùng với đó, HĐND tỉnh ban hành nhiều nghị quyết về cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển nông nghiệp và môi trường, tập trung vào các lĩnh vực then chốt như tích tụ, tập trung đất đai; hỗ trợ phát triển cây gai xanh nguyên liệu; hỗ trợ mua thiết bị giám sát hành trình cho tàu cá; xử lý chất thải rắn sinh hoạt; hỗ trợ ổn định dân cư ở khu vực có nguy cơ lũ quét, sạt lở đất…
Tổng kinh phí thực hiện các chính sách của tỉnh trong giai đoạn này đạt hơn 1.480 tỷ đồng, góp phần tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, cải thiện đời sống người dân và nâng cao hiệu quả quản lý tài nguyên, môi trường.
Tuy nhiên, trong bối cảnh mới, nông nghiệp Thanh Hóa đang đứng trước nhiều thách thức lớn: biến đổi khí hậu ngày càng gay gắt, yêu cầu chuyển đổi xanh, phát triển kinh tế tuần hoàn, sức ép cạnh tranh thị trường và đòi hỏi ngày càng cao của người tiêu dùng. Điều đó đặt ra yêu cầu cấp thiết phải xây dựng một hệ thống chính sách mới đồng bộ, có tầm nhìn dài hạn, phù hợp với thực tiễn và xu thế phát triển hiện đại.
Ban Tổ chức hội thảo đã nhận được 25 báo cáo tham luận của các cơ quan, đơn vị, chuyên gia và nhà khoa học. Nhiều ý kiến tập trung phân tích sâu thực tiễn xây dựng, thực thi chính sách thời gian qua; đồng thời đề xuất định hướng phát triển nông nghiệp và môi trường giai đoạn 2026–2030 theo hướng tăng trưởng xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ, phát triển lâm nghiệp bền vững gắn với bảo tồn đa dạng sinh học.
Đáng chú ý, các chuyên gia nhấn mạnh tiềm năng lớn của lâm nghiệp Thanh Hóa với diện tích rừng trên 647.000 ha, trong đó có khoảng 128.000 ha tre, nứa, riêng cây luồng khoảng 78.000 ha, lớn nhất cả nước. Nếu có chính sách phù hợp từ phát triển rừng gỗ lớn, chứng chỉ rừng, tín chỉ các-bon đến chế biến sâu, Thanh Hóa hoàn toàn có thể trở thành địa phương đi đầu về phát triển lâm nghiệp bền vững, đóng góp quan trọng vào mục tiêu tăng trưởng xanh.
Phát biểu kết luận hội thảo, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cao Văn Cường khẳng định: Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XX xác định mục tiêu xuyên suốt là xây dựng Thanh Hóa trở thành tỉnh phát triển toàn diện và kiểu mẫu. Trong đó, nông nghiệp tiếp tục giữ vai trò trụ đỡ của nền kinh tế; nông thôn phát triển bền vững; môi trường được bảo vệ, cải thiện rõ rệt, hài hòa giữa phát triển kinh tế với bảo tồn tài nguyên và thích ứng với biến đổi khí hậu.
Đánh giá cao các ý kiến tham luận tâm huyết, giàu trí tuệ của các nhà khoa học, chuyên gia và nhà quản lý, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa nhấn mạnh đây là cơ sở lý luận và thực tiễn quan trọng để tỉnh tiếp thu, hoàn thiện hệ thống chính sách phát triển nông nghiệp và môi trường giai đoạn 2026–2030 theo hướng thiết thực, khả thi và hiệu quả, góp phần khai thác tốt tiềm năng, lợi thế, xây dựng thương hiệu nông sản đặc trưng và tạo động lực mới cho phát triển kinh tế – xã hội bền vững của Thanh Hóa trong giai đoạn tới.
Vụ sạt lở kinh hoàng xảy ra ngay sau nhà ông Lâm Quang Đồng (xã Luận Thành, Thanh Hóa) khiến cả gia đình thoát chết trong gang tấc, để lại nỗi ám ảnh chưa nguôi. Khi mùa mưa còn tiếp diễn và những vách đồi vẫn treo lơ lửng trên đầu, câu chuyện của ông Đồng càng trở thành tiếng kêu cứu khẩn thiết của người dân nơi đây.
Nhờ phát triển du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn thiên nhiên và văn hóa người Thái, bản Kho Mường ở thung lũng Pù Luông (Thanh Hóa) đã có bước chuyển mình mạnh mẽ. Từ một bản nghèo biệt lập giữa núi rừng, Kho Mường nay trở thành điểm đến thu hút du khách trong và ngoài nước, giúp người dân nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống và gìn giữ bản sắc văn hóa.
Thanh Hóa tận dụng lợi thế diện tích rừng lớn, kết hợp dự án thí điểm lúa, mía và ERPA để trở thành địa phương tiên phong tạo nguồn tín chỉ carbon. Những mô hình này không chỉ góp phần giảm phát thải và nâng cao thu nhập cho nông dân mà còn giúp tỉnh hướng tới nền kinh tế xanh, sẵn sàng tham gia thị trường carbon trong nước và quốc tế.
Thanh Hóa đang bước vào giai đoạn nước rút trong cuộc chiến chống khai thác hải sản bất hợp pháp (IUU), khi đoàn thanh tra Ủy ban châu Âu (EC) chuẩn bị sang Việt Nam lần thứ 5. Với quyết tâm chính trị cao, sự vào cuộc đồng bộ của các cấp và nỗ lực đổi mới trong quản lý, địa phương này đang hoàn thiện những mắt xích cuối để tự tin đón đoàn kiểm tra.
