WWF- Việt Nam khuyến cáo: Kinh tế tuần hoàn cần thay đổi cách nghĩ, thói quen và hành động

Nền kinh tế tuần hoàn có tiềm năng tác động trực tiếp tới 7/17 mục tiêu phát triển thiên niên kỷ và còn thúc đẩy nhiều mục tiêu khác. Việc bắt đầu thực hiện kinh tế tuần hoàn chính là bắt đầu từ sự thay đổi cách nghĩ về sản phẩm và tiến trình sản xuất, từ đó tăng hiệu suất.

Kinh tế tuần hoàn có thể giúp 57% công ty tiết kiệm chi phí

Đại diện của Tổ chức WWF- Việt Nam cho rằng: “Không phải cần rất nhiều tiền các công ty mới có thể thực hiện kinh tế tuần hoàn mà có thể bắt đầu từ những thay đổi thói quen của khách hàng”.

ảnh minh họa

Dự tính, kinh tế tuần hoàn sẽ đóng góp hàng ngàn tỉ USD cho GDP toàn cầu vào năm 2030. Ở Pháp, nền kinh tế tuần hoàn đã tạo ra hơn 500.000 việc làm; cắt giảm 37% năng lượng tiêu thụ ở châu Âu và 57,2% công ty chuyển đổi tiết kiệm được chi phí,… Mới đây, tại Diễn đàn Kinh doanh 2022 do Forbes Việt Nam tổ chức chiều 4.8 ở TP. Hồ Chí Minh, Bà Trần Thị Hải – cố vấn chiến lược của tổ chức Quốc tế về Bảo tồn Thiên nhiên (WWF- Việt Nam) đã kêu gọi: “Từ những con số trên, chúng ta không thể phủ nhận được tiềm năng của nền kinh tế tuần hoàn trong tương lai và chúng ta cần bắt đầu một nền kinh tế tuần hoàn ngay từ bây giờ”. Theo đó, Bà Trần Thị Hải đã đưa ra khuyến cáo: “Thế giới chứng kiến một kỷ nguyên đại nhảy vọt tuy nhiên phải đối mặt với rất nhiều thách thức khi trái đất ở trong tình trạng báo động do quá trình phát triển nền kinh tế tuyến tính đẩy mạnh khai thác tài nguyên, sản xuất, thúc đẩy tiêu dùng khiến lượng xả thải tăng vọt. Điều cần làm là phải thay đổi từ nền kinh tế tuyến tính sang nền kinh tế tuần hoàn - công cụ hữu hiệu cho phát triển bền vững!. Nền kinh tế tuần hoàn có tiềm năng tác động trực tiếp tới 7/17 mục tiêu phát triển thiên niên kỷ và còn thúc đẩy nhiều mục tiêu khác. Việc bắt đầu thực hiện kinh tế tuần hoàn chính là bắt đầu từ sự thay đổi cách nghĩ về sản phẩm và tiến trình sản xuất, từ đó tăng hiệu suất”.

Những thành viên của WWF- Việt Nam đang nỗ lực chung tay hỗ trợ các bộ, ngành thực hiện KTTH

Bà Trần Thị Hải lý giải thêm, bản chất của việc chuyển từ nền kinh tế tuyến tính sang kinh tế tuần hoàn chính là hướng đến nền kinh tế không có rác thải. Với sự hỗ trợ của công nghệ, các doanh nghiệp ứng dụng công nghệ mới cũng giúp giảm thiểu được lượng lớn rác thải do sai sót, sản phẩm lỗi hay hỏng. Không phải cần rất nhiều tiền mới có thể làm kinh tế tuần hoàn mà doanh nghiệp có thể bắt đầu từ việc thay đổi thói quen của khách hàng. Các nhóm ngành có thể sẵn sàng chuyển đổi sang kinh tế tuần hoàn như ngành năng lượng, tiếp theo là ngành xây dựng bởi đây là ngành tốn nhiều nguyên liệu nhất nhưng cũng có nhiều không gian để tiết kiệm. Ngoài ra, nông lâm thủy sản cũng là nhóm ngành quan trọng với Việt Nam và cũng là ngành giúp tái tạo tài nguyên nhanh nhất. Thứ 4 là xử lý rác thải, đặc biệt là rác thải nhựa phải bắt đầu ngay vì tình trạng nhức nhối kéo dài nhiều năm. Cuối cùng là dệt may và ngành liên quan đến nước.

Chuyển đổi kinh tế tuần hoàn- hướng đến Net zezo

Ông Vũ Quốc Anh, Quản lý dự án của Tổ chức Quốc tế về bảo tồn thiên nhiên tại Việt Nam (WWF-Việt Nam), Điều phối Liên minh Hành động vì khí hậu cho biết, Chiến dịch Race to Zero do Chile và Vương quốc Anh khởi xướng vào Ngày Môi trường thế giới năm 2020, nhằm huy động sự chung tay tham gia của các bên thuộc khu vực ngoài Nhà nước tham gia vào Liên minh Hành động vì khí hậu và có Kế hoạch cụ thể cho cam kết phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 (còn gọi là Net zero).

Đến tháng 5/2022, Chiến dịch huy động cam kết của 1.122 thành phố, 67 khu vực, 7.552 doanh nghiệp, 441 nhà đầu tư lớn và 1.114 tổ chức giáo dục, 555 tổ chức tài chính/đầu tư, 63 tổ chức về sức khỏe và 25 tổ chức khác với mục tiêu giảm một nửa tổng lượng phát thải vào năm 2030 và đạt “net zero” vào năm 2050 và thúc đẩy chuyển dịch sang nền kinh tế carbon thấp, ngăn ngừa các mối đe dọa khí hậu cho tương lai, tạo việc làm xanh và hướng tới tăng trưởng bền vững và bao trùm. Bên cạnh đó, chiến dịch đã xác định những biện pháp hiệu quả nhất để tiến tới phát thải bằng “0” ở các lĩnh vực quan trọng như năng lượng, giao thông, công nghiệp, thực phẩm, bán lẻ và tài chính với nỗ lực này nhằm huy động hàng loạt các công ty và thành phố cam kết không phát thải carbon muộn nhất vào năm 2050 và thúc đẩy các nhà đầu tư, doanh nghiệp, nhà hoạch định chính sách và tổ chức phi Chính phủ cùng phối hợp hành động.

Tại Việt Nam, hiện nay có 14 thành phố, tổ chức giáo dục và doanh nghiệp tham gia vào mạng lưới của 05 đối tác chính thức của Chiến dịch Race to Zero. Trong đó, trường British International School Hồ Chí Minh, Nguyễn Siêu là hai tổ chức giáo dục đã có nhiều hoạt động sôi nổi từ khi tham gia chiến dịch.

Cần thay đổi thói quen, nhận thức từ các thế hệ trẻ

Là đơn vị tiên phong trong lĩnh vực giáo dục tại địa phương, tuyên truyền, quảng bá, góp phần giảm thiểu tác động và ảnh hưởng của BĐKH, đại diện Trường Nguyễn Siêu, ông Nguyễn Quang Minh, Giám đốc Học thuật cho biết, Trường THCS&THPT Nguyễn Siêu đã trở thành ngôi trường đầu tiên tại Hà Nội tham gia vào chiến dịch "Race To Zero" được chủ trì bởi Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc, với cam kết đạt mức phát thải carbon ròng bằng 0 vào năm 2025.

Nhà trường đã có các hoạt động thường niên hưởng ứng chiến dịch Race To Zero như: Kế hoạch nhỏ - thu gom 1600kg rác thải giấy, ủng hộ cho quỹ hoạt động từ thiện; căng tin của trường sử dụng vật liệu thân thiện với môi trường, thay vì vật liệu nhựa. Tại tất cả 26 tầng của nhà trường đều chia hai loại thùng rác bao gồm rác thùng rác dành cho rác thải thông thường và rác thải nhựa. Đặc biệt, học sinh, giáo viên và nhân viên trường đều sử dụng bình nước cá nhân thay vì bình nước nhựa….

Theo đó, năm đầu tiên tham gia chiến dịch Race to zero, mặc dù, gặp khó khăn do đại dịch covid-19, nhà trường đã cố gắng và có những thành quả trong bước đầu tiên là cắt giảm lượng carbon và nâng cao nhận thức của học sinh cũng như đội ngũ giáo viên, nhân viên trong trường. Trong năm tới, bên cạnh việc tiếp tục thực hiện những hoạt động kể trên, nhà trường sẽ đi xa hơn trên hành trình "Race to zero" với những hoạt động không chỉ giới hạn ở việc giảm thiểu, mà còn bù đắp để cân bằng lượng carbon mà mình thải ra, tiến gần hơn tới mục tiêu đạt được mức phát thải ròng bằng 0.

Các biện pháp như đánh thuế vào hàng hóa nhập khẩu dựa trên các-bon, thúc đẩy thương mại hàng hóa xanh, xoá bỏ trợ cấp nhiên liệu hóa thạch, hỗ trợ kinh tế tuần hoàn, đảm bảo các đối tác thương mại áp dụng các tiêu chuẩn môi trường cao, phát thải các-bon thấp, trợ cấp cho các ngành công nghiệp ít phát thải… đang được áp dụng ngày càng rộng rãi để buộc các quốc gia phát triển kinh tế cácbon thấp, sử dụng năng lượng sạch. Và để đạt được mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào cuối thế kỷ, nhiều nước đã áp dụng những công cụ chính sách đa dạng dựa vào thị trường và các công cụ khác trong chiến lược dài hạn để hướng tới mục tiêu này.

Bà Trần Thị Hải, Giám đốc Chương trình Phát triển bền vững, Tổ chức WWF-Việt Nam cho rằng, tuyên bố cam kết đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại Hội nghị COP26 cho thấy quyết tâm của Chính phủ trong nỗ lực ứng phó với biến đổi khí hậu và hướng đến mục tiêu giới hạn độ tăng nhiệt độ ở mức 1,5 độ C vào cuối thế kỉ này.

ảnh minh họa

Đồng thời, cam kết Net-zero đã mở ra nhiều cơ hội hợp tác và hỗ trợ quốc tế dành cho Việt Nam, cũng như đặt ra nhiệm vụ xem xét và cập nhật các chính sách, chiến lược quốc gia trong công tác ứng phó với biến đổi khí hậu và giảm phát thải khí nhà kính.

WWF-Việt Nam là tổ chức sáng lập Liên minh hành động vì khí hậu (VCCA). Với quan điểm không chỉ dừng lại ở việc vận động Chính phủ hướng tới nền kinh tế các-bon thấp, các thành viên trong mạng lưới VCCA còn chia sẻ tầm nhìn về phát triển bền vững cũng như hỗ trợ các đối tác thành phố, các doanh nghiệp, đơn vị đầu tư, cơ sở giáo dục nâng cao năng lực, xây dựng chiến lược hướng tới mục tiêu Net-zero. Trong thời gian qua, VCCA đã thể hiện được vai trò là một mạng lưới tiên phong trong công tác về biến đổi khí hậu thông qua đóng góp cho việc ban hành và sửa đổi các chính sách quốc gia về biến đổi khí hậu cũng như thúc đẩy các thành viên, đối tác tham gia Chiến dịch Race to Zero.

Việt Anh