Hoạt động nhận chìm ở biển là lĩnh vực mới trong quản lý biển, hải đảo song là nhu cầu của hoạt động kinh tế để Việt Nam vươn ra biển lớn. Tuy nhiên, việc triển khai thực hiện trong thời gian qua cho thấy còn nhiều những khó khăn, vướng mắc và hạn chế nhất định.

Việt Nam có đường bờ biển dài khoảng 3.260 km với khoảng 4.000 hòn đảo lớn, nhỏ với các kiểu hệ sinh thái điển hình ven biển, có năng suất sinh học cao như rạn san hô, thảm cỏ biển, rừng ngập mặn,… là nơi sinh sống của khoảng 667 loài rong/cỏ biển, 94 loài thực vật ngập mặn, hơn 6.000 loài sinh vật đáy, hơn 400 loài san hô, 657 loài sinh vật phù du, hơn 2.000 loài cá, 15 loài rắn biển, 5 loài rùa biển, 12 loài thú biển, 43 loài chim nước,… tạo nên hệ sinh thái đa dạng và nguồn lợi sinh vật dồi dào. Tuy nhiên, trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, việc phát triển gắn với bảo tồn biển Việt Nam vẫn còn gặp nhiều khó khăn, dẫn đến suy giảm tài nguyên. Do đó, cần có những giải pháp đảm bảo hài hòa giữa mục tiêu phát triển kinh tế với bảo tồn và phát triển bền vững.

Nghị quyết 36 đặt mục tiêu cụ thể đến năm 2030 các ngành kinh tế thuần biển đóng góp 10% GDP cả nước; kinh tế của 28 tỉnh, thành phố ven biển ước đạt 65-70% GDP cả nước,… Nhằm hiện thực hóa mục tiêu của Nghị quyết, nhiều tỉnh thành ven biển đã đưa ra hàng loạt quyết sách, nhằm đưa nền kinh tế biển của tỉnh tiến tới phát triển bền vững.

Khoản 2 Điều 50 Luật Tài nguyên, môi trường biển và hải đạo quy định “Bộ Tài nguyên và Môi trường, bộ, cơ quan ngang bộ, UBND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương có biển trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình có trách nhiệm đánh giá kết quả hoạt động kiểm soát ô nhiễm biển và hải đảo; công khai kết quả đánh giá trên trang thông tin điện tử của cơ quan mình”. Tuy nhiên, do chưa có quy định cụ thể về việc thực hiện hoạt động kiểm soát ô nhiễm môi trường biển và hải đảo đối với các bộ và cơ quan ngang bộ khác (Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Nội vụ, Bộ Tài chính, Bộ Tư pháp...) nên việc thực hiện đánh giá kết quả hoạt động kiểm soát ONMT biển và hải đảo chủ yếu chỉ được thực hiện bởi Bộ Tài nguyên và Môi trường và UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương có biển.

Nước ta có trên 3.260 km đường bờ biển và trên 3.000 hòn đảo lớn nhỏ (gồm 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa) được đánh giá là một trong những quốc gia có tiềm năng và lợi thế lớn về tài nguyên biển và hải đảo. Vì vậy, việc kiểm tra, giám sát để bảo vệ tài nguyên, môi trường biển phải thường xuyên, nghiêm minh và luôn đặt ra cho các cơ quan quản lý nhà nước từ trung ương đến địa phương những bài toán pháp lý đồng bộ. Để nâng cao hiệu quả phối hợp trong xây dựng, thực hiện pháp luật về quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường biển, hải đảo, những năm qua, Cục Biển và Hải đảo Việt Nam, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ban ngành, trong đó với với Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển Việt Nam, với Cục Cảnh sát Biển triển khai nhiều nội dung và đạt được những kết quả tích cực.

Tỉnh Phú Yên với đường bờ biển dài hơn 189 km, không chỉ nổi tiếng với nguồn tài nguyên thủy sản phong phú mà còn sở hữu tiềm năng dược liệu biển. Dù có nhiều cơ hội phát triển, ngành dược liệu biển tỉnh Phú Yên hiện vẫn đối mặt với không ít khó khăn, thách thức. Những kết quả bước đầu đầy triển vọng cùng với những vướng mắc trong quá trình phát triển sẽ là nền tảng cho các giải pháp tháo gỡ nhằm thúc đẩy ngành này phát triển bền vững.

Bộ Tài nguyên và Môi trường vừa ban hành Thông tư số 30/2024/TT-BTNMT Quy định kỹ thuật điều tra, khảo sát hải văn, môi trường vùng ven bờ và hải đảo. Thông tư này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 27/1/2025 và áp dụng đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân thực hiện các hoạt động điều tra, khảo sát hải văn, môi trường vùng biển ven bờ và hải đảo của Việt Nam.

Sáng 15/12, tại TP. Nha Trang, tỉnh Khánh Hoà, Bộ Tài nguyên và Môi trường tổ chức Hội nghị Công bố Quy hoạch tổng thể khai thác, sử dụng bền vững tài nguyên vùng bờ thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và triển khai tổng kết Luật Tài nguyên, môi trường biển và hải đảo.

Ngày 6/12, tại Hà Nội, Thứ trưởng Bộ TN&MT Lê Minh Ngân đã chủ trì cuộc họp Ban Soạn thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 40/2016/NĐ-CP và Nghị định số 11/2021/NĐ-CP quy định việc giao các khu vực biển nhất định cho tổ chức, cá nhân khai thác, sử dụng tài nguyên biển.

Ngày 29/11, tại Hà Nội, Thứ trưởng Bộ TN&MT Lê Minh Ngân đã chủ trì buổi làm việc với Cục Biển và Hải đảo Việt Nam về việc hoàn thiện Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 40/2016/NĐ-CP và Nghị định số 11/2021/NĐ-CP quy định việc giao các khu vực biển nhất định cho tổ chức, cá nhân khai thác, sử dụng tài nguyên biển.

Sáng ngày 21/11, tại Hà Nội, Văn phòng Cơ quan thường trực Ủy ban chỉ đạo quốc gia về thực hiện “Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” tổ chức Hội thảo “Thực trạng khoa học công nghệ phục vụ điều tra cơ bản tài nguyên, môi trường biển và định hướng phát triển”. Ông Nguyễn Đức Toàn, Cục trưởng Cục Biển và Hải đảo Việt Nam, Chánh Văn phòng cơ quan thường trực Ủy ban chủ trì hội thảo.

Nhằm đánh giá tình hình thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý tổng hợp tài nguyên, bảo vệ môi trường biển và hải đảo, từ đó đề xuất nội dung sửa đổi, hoàn thiện. Ngày 13/11 tại TP. Đà Nẵng, Cục Biển và Hải đảo Việt Nam (Bộ TN&MT) tổ chức hội thảo về đánh giá thực trạng việc thực hiện các quy định của Luật Tài nguyên, môi trường biển và hải đảo.

Sáng ngày 06/11, Đại hội biển Đông Á 2024 với chủ đề “Hợp lực xanh vì một tương lai chung: Một đại dương bền vững và có sức chống chịu” (Blue Synergy for a Shared Future: One Sustainable and Resilient Ocean) đã được khai mạc tại Trung tâm Hội nghị Quốc tế Hạ Môn, thành phố Hạ Môn, Trung Quốc. Sự kiện diễn ra đồng thời với Tuần lễ Đại dương Thế giới từ ngày 06 đến 08/11/2024 do Bộ Tài nguyên Thiên nhiên nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa, Chính quyền Nhân dân thành phố Hạ Môn và Tổ chức Đối tác quản lý môi trường các vùng biển Đông Á (PEMSEA) đồng chủ trì.

Để kinh tế biển thực sự trở thành động lực phát triển đất nước, cần có sự chung tay vào cuộc tích cực của Nhà nước, doanh nghiệp, cộng đồng, các bên liên quan trong công tác bảo tồn biển, bảo vệ tài nguyên môi trường biển. Song song với đó là Ngân hàng Nhà nước chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành có liên quan khẩn trương nghiên cứu, triển khai việc thành lập quỹ thúc đẩy phát triển bền vững kinh tế biển, hướng dẫn các chính sách tín dụng xanh ưu đãi cho các dự án phát triển kinh tế biển xanh.

Trung tâm Trắc địa và Bản đồ biển (Seamap) là một đơn vị trực thuộc Cục Đo đạc và Bản đồ và Thông tin địa lý Việt Nam (Bộ TN&MT). Những năm qua, Seamap đã có nhiều dấu ấn trong điều tra định vị dẫn đường, điều tra đo vẽ bản đồ địa hình dưới đáy biển ở khắp các vùng biển của Tổ quốc và được đánh giá là đơn vị tiên phong trong nỗ lực, vượt khó để hoàn thành nhiệm vụ được giao. Phóng viên Tạp chí TN&MT đã có cuộc trò chuyện với ông Dương Quốc Lương - Giám đốc Seamap về một số công việc và khối lượng điều tra phải hoàn thành còn lại trong năm 2024. Xin trân trọng giới thiệu đến bạn đọc nội dung phỏng vấn dưới đây.

Trong khuôn khổ chuyến thăm và làm việc tại Nhật Bản từ 20 - 25/10 của đoàn công tác Bộ Tài nguyên và Môi trường do ông Nguyễn Đức Toàn - Cục trưởng Cục Biển và Hải đảo Việt Nam dẫn đầu, sáng 21/10, tại thủ đô Tokyo (Nhật Bản), đã diễn ra Diễn đàn đối thoại chính sách kinh tế biển Việt Nam - Nhật Bản 2024. Tại đây, hai bên đã trao đổi và thống nhất nhiều phương hướng và biện pháp tăng cường hợp tác trong thời gian tới.