Thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, Nghệ An đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp hỗ trợ sinh kế, nâng cao thu nhập, cải thiện chất lượng đời sống cho người dân…
Nghệ An có diện tích tự nhiên đứng thứ 4, quy mô dân số đứng thứ 10 cả nước. Toàn tỉnh hiện có hơn 3,4 triệu người, trong đó khu vực nông thôn chiếm hơn 84%, với các dân tộc Thái, Thổ, Khơ Mú, H’Mông, Ơ Đu... cùng sinh sống. Những nỗ lực giảm nghèo trên địa bàn tỉnh không chỉ giúp tỷ lệ hộ nghèo giảm đều qua từng năm mà còn tạo nền tảng vững chắc để địa phương phát triển kinh tế, xã hội một cách toàn diện và hiệu quả.
Thực hiện Nghị quyết số 1678/NQ-UBTVQH15, ngày 16/6/2025 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã của tỉnh Nghệ An năm 2025, kể từ ngày 01/07/2025, tỉnh Nghệ An có 130 đơn vị hành chính cấp xã, gồm 119 xã và 11 phường. Trong số này 110 xã, 11 phường hình thành sau sắp xếp; 9 xã không thực hiện sắp xếp gồm: Keng Đu, Mỹ Lý, Bắc Lý, Huồi Tụ, Mường Lống, Bình Chuẩn, Hữu Khuông, Lượng Minh và Châu Bình.
Tỉnh Nghệ An nằm ở Đông Bắc dãy Trường Sơn, có địa hình đa dạng, phức tạp, bị chia cắt mạnh bởi các dãy đồi núi và hệ thống sông, suối. Địa hình nghiêng theo hướng Tây Bắc - Đông Nam, với ba vùng sinh thái rõ rệt: miền núi, trung du và đồng bằng ven biển.
Đặc biệt, miền núi chiếm tới 83% diện tích toàn tỉnh, với định hình dốc và chia cắt mạnh. Diện tích đất có độ dốc hơn 8° chiếm gần 80% diện tích tự nhiên, trong đó trên 38% diện tích đất có độ dốc lớn hơn 25°. Điều kiện địa hình này cho thấynhững thách thức lớn trong canh tác, sản xuất của đồng bào miền núi. Quỹ đất hạn hẹp càng khiến bài toán sinh kế cho đồng bào miền núi gặp nhiều khó khăn hơn.
Chính vì vậy, việc triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững tại các địa phương vùng khó khăn trên địa bàn tỉnh có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Các mô hình được xây dựng không chỉ giúp người dân có sinh kế ổn định mà còn thúc đẩy tư duy phát triển kinh tế, tạo nền tảng cho đồng bào vươn lên thoát nghèo.
Giai đoạn 2021 – 2025, Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững tại Nghệ An nhận được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh; cùng sự phối hợp đồng bộ của các sở, ban, ngành, đoàn thể và chính quyền cơ sở. Nhờ đó, Chương trình tạo sức lan tỏa mạnh mẽ và nhận được sự đồng thuận, hưởng ứng tích cực của các tầng lớp nhân dân.
Nhiều dự án, tiểu dự án của Chương trình đã hoàn thành vượt tiến độ, trong đó, nổi bật là Dự án 1 về hỗ trợ đầu tư phát triển hạ tầng kinh tế, xã hội các địa phương nghèo, khó khăn. Sau 5 năm thực hiện, toàn tỉnh có 43 công trình được đầu tư, xây dựng, gồm: 33 công trình lĩnh vực giao thông, 3 công trình lĩnh vực thuỷ lợi, 6 công trình lĩnh vực giáo dục và 1 công trình lĩnh vực văn hoá.
Thực hiện duy tu, bảo dưỡng 34 công trình, gồm: 21 công trình giao thông, 4 công trình giáo dục, 1 công trình nước sạch sinh hoạt, 5 công trình thủy lợi và 3 công trình văn hóa.
Các dự án tập trung vào xây dựng, nâng cấp hạ tầng thiết yếu như giao thông, thủy lợi, giáo dục, văn hóa,… góp phần quan trọng phục vụ dân sinh, sản xuất, lưu thông hàng hóa trên địa bàn các huyện nghèo, đồng thời nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân tại các huyện nghèo.
Bên cạnh đó, các dự án khác thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo trên địa bàn tỉnh như hỗ trợ sinh kế, nhà ở, đào tạo nghề… cũng được triển khai mạnh mẽ và đạt nhiều kết quả khả quan.
Trên thực tế, cùng với việc triển khai hiệu quả 7 dự án và các tiểu dự án của Chương trình, tỉnh Nghệ An còn tích cực đẩy mạnh công tác xã hội hóa nguồn lực cho công tác giảm nghèo. Điển hình là các hoạt động như: Cuộc vận động, ủng hộ “Quỹ vì người nghèo”, Chương trình “Tết vì người nghèo”, và mới đây là “Xuân biên cương – Tết ấm cho em – Hội chợ tết 0 đồng”, thu hút sự chung tay từ các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh. Quan những chương trình này, nhiều hộ nghèo được hỗ trợ sinh kế, vốn sản xuất, chủ động vươn lên thoát nghèo.
Những nỗ lực đó đã giúp công tác giảm nghèo ở khu vực miền núi Nghệ An đạt được thành tích ấn tượng. Đầu giai đoạn 2021-2025, tỷ lệ hộ nghèo là 17,24%, đến cuối năm 2024, giảm còn 10,35%. Dự kiến đến hết năm 2025, tỷ lệ này giảm còn 8,66%, đạt mục tiêu đề ra từ đầu giai đoạn, với mức giảm bình quân 2,15%/năm, đạt kế hoạch đề ra.
Từ một loại cây rừng quen thuộc, cây mét đang trở thành “cứu cánh” kinh tế, mở ra hướng thoát nghèo bền vững cho nhiều hộ đồng bào miền núi các xã Tương Dương, Tam Thái, Tam Quang của tỉnh Nghệ An.
Nỗ lực nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và hỗ trợ việc làm bền vững cho đồng bào thông qua đào tạo nghề đang trở thành điểm nhấn trong chương trình giảm nghèo tại xã Châu Tiến, tỉnh Nghệ An.
Từ những mô hình giảm nghèo đơn lẻ, đồng bào Quỳ Châu (Nghệ An) nay đã chuyển sang phát triển kinh tế theo chuỗi giá trị với sản phẩm vịt bầu quỳ thương phẩm. Sự thay đổi tư duy này không chỉ nâng cao thu nhập bền vững mà còn mở ra hướng làm nông nghiệp hiện đại, liên kết vùng hàng hóa rộng lớn.
Cùng với nỗ lực phát triển kinh tế, Nghệ An đặc biệt chú trọng giải quyết bài toán an cư cho đồng bào miền núi. Đây được xem là yếu tố cốt lõi để các địa phương đẩy nhanh tiến trình giảm nghèo bền vững…
Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững ở Nghệ An đã có những tác động tích cực về kinh tế - xã hội, cải thiện hạ tầng, phát triển sinh kế, nâng cao năng lực lao động và đời sống cho người dân. Nhìn vào xã đặc biệt khó khăn Lượng Minh để thấy rõ điều đó.
