Thanh Hoá: Nông dân xuất sắc lan tỏa tinh thần dám nghĩ, dám làm

Giữa vùng quê Thiệu Hóa yên bình, nhà máy xay xát, chế biến lúa gạo của ông Lê Văn Thẩn vươn lên như biểu tượng mới của sức sống nông thôn Thanh Hóa. Hành trình của người đàn ông học hết lớp 5, từng buôn lợn mưu sinh, nay thành chủ nhà máy 6.200 m² với dây chuyền 100 tấn/mẻ, là minh chứng cho khát vọng làm nông nghiệp hiện đại. Năm 2025, ông được vinh danh là một trong 63 nông dân Việt Nam xuất sắc.

Từ một nghề dẫn lối sang một cuộc đời khác

Những buổi sáng tinh sương, làng quê Vĩ Thôn còn lảng bảng sương mà nhà máy của ông Lê Văn Thẩn đã rộn ràng tiếng máy, tiếng xe, tiếng bước chân người. Từng bao lúa được đưa vào dây chuyền, từng mẻ gạo trắng ngần được kiểm tra dưới ánh đèn vàng. Ở góc xưởng, người đàn ông sinh năm 1970, dáng người nhỏ nhưng đôi tay rắn rỏi, vẫn kiên nhẫn dùng tay vít từng nắm gạo mà ngửi, mà xem, như thể ông vẫn chưa bao giờ yên tâm giao phó hoàn toàn cho máy móc.

Nhìn ông bây giờ khó hình dung một cậu bé quê nghèo ngày nào, học hết lớp 5 rồi bỏ dở tấm bảng đen để lao vào cuộc mưu sinh. Lớn lên một chút, ông đi làm bảo vệ thôn, công việc không nhiều tiền nhưng lại mở ra mối duyên bất ngờ: nghề buôn lợn. Mỗi chuyến dẫn thương lái đi mua được một con lợn, ông được trả 5.000 đồng, đồng tiền nhỏ mà đủ khiến ông nhận ra mình có thể bước ra khỏi cái nghèo bằng sự lanh lợi và chịu khó.

Những chuyến đi thu mua lợn càng ngày càng nhiều, ông càng hiểu sâu hơn về đời sống nông dân, những gánh lúa phơi dưới nắng, những vụ mất mùa, những hạt gạo làm ra mà giá trị cứ mãi thấp. Và từ những quan sát trên đường làng ấy, một ý nghĩ bén rễ: muốn nông dân bớt khổ, phải nâng giá trị hạt lúa.

Năm 2007, ông dồn hết vốn mở một cơ sở nhỏ thu mua lúa. Ngày ấy, mỗi ngày chỉ vài tạ, đủ để xay xát rồi bán lại cho đầu mối, còn phụ phẩm thì làm thức ăn chăn nuôi. Cơ sở nhỏ bé ấy như một hạt giống âm thầm nảy mầm trong im lặng. Rồi khách hàng đông hơn, lúa về nhiều hơn, vài tạ thành vài tấn. Ông làm ngày làm đêm, tích từng chút kinh nghiệm, từng mối quan hệ, từng đồng vốn để mơ về một điều lớn hơn.

Đến 2015, ông mạnh dạn đầu tư nhà xưởng thu mua, sơ chế lúa cho bà con trong xã và lân cận. Bước đi táo bạo nhất đến vào năm 2018, khi ông thuê đất và bắt tay xây dựng nhà máy xay xát, chế biến lúa gạo trên diện tích 6.200 m². Đây không còn là cơ sở nhỏ lẻ nữa, mà là một tổ hợp hoàn chỉnh với dây chuyền sấy hiện đại công suất 100 tấn/mẻ, điều mà nông dân nơi đây trước đó chưa từng nghĩ sẽ xuất hiện ngay giữa làng quê.

Ông kể: “Ngày trước phơi lúa phải chờ trời. Ba ngày nắng ròng mới khô, mà để lâu chất dinh dưỡng cũng mất đi. Giờ gặt xong đem vào sấy, hạt gạo giữ được độ thơm nguyên bản”.

Nhà máy không chỉ cải thiện chất lượng gạo quê nhà mà còn xoay chuyển thói quen sản xuất của cả vùng. Nông dân không còn thấp thỏm nhìn trời. Lúa vừa gặt đã có nơi tiêu thụ, không lo nắng thất thường, không lo xuống cấp khi phơi thủ công.

Khi được hỏi bí quyết thành công, ông chỉ cười hiền: “Tôi chẳng có gì ngoài sự liều và cái tâm muốn làm điều gì đó cho nông dân”. Chính tinh thần ấy đã đưa ông đến danh hiệu Nông dân Việt Nam xuất sắc 2025, khiến cơ sở của ông trở thành điểm sáng trong hành trình hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn.

Liên kết sản xuất để người nông dân không còn nặng gánh

Nếu chỉ chăm chăm làm giàu cho riêng mình, nông nghiệp sẽ không bao giờ bứt phá, đó là điều ông Thẩn luôn tâm niệm. Vì vậy, khi cơ sở dần phát triển, ông tìm đến Hội Nông dân xã để cùng xây dựng mô hình liên kết sản xuất theo chuỗi, từ khâu cung ứng giống, chăm sóc tới tiêu thụ. Đến nay, mô hình bao gồm hơn 30 ha liên kết, một con số không quá lớn nhưng là bước đi đầy chiến lược đối với một vùng thuần nông. Gia đình ông còn đặt mục tiêu tiếp tục mở rộng trong những năm tới.

Theo ông Thẩn, bài toán liên kết không chỉ là chuyện thị trường mà còn là chuyện giữ người: “Nếu nghề nông mang lại thu nhập ổn định, người trẻ sẽ không phải bỏ quê đi xa”. Liên kết giúp nông dân không còn oằn lưng trước hàng loạt chi phí đầu vụ. Giống lúa, phân bón đã có doanh nghiệp hỗ trợ. Thu hoạch xong thì có người thu mua ngay, không phải phơi phóng, không phải chạy chợ. Còn phía nhà máy của ông Thẩn lại được hưởng lợi từ nguồn nguyên liệu đồng nhất, chất lượng cao và ổn định.

Tính đến nay, ông đã đầu tư hơn 40 tỷ đồng cho máy móc, thiết bị và kho bãi. Nhà máy sở hữu 3 dây chuyền xay xát – nghiền hiện đại, sản xuất 30.000 – 35.000 tấn gạo thành phẩm/năm. Cơ sở tạo việc làm cho 5 lao động thường xuyên và 30 lao động thời vụ, thu nhập từ 7 – 9 triệu đồng/người/tháng – con số đủ để nhiều gia đình nông thôn yên tâm gắn bó.

Bà Vũ Thị Thanh Xuân, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Công tác Nông dân tỉnh Thanh Hóa, nhận xét: “Mô hình của ông Thẩn vừa mang lại hiệu quả kinh tế cao, vừa giúp tiêu thụ hàng nghìn tấn lúa cho nông dân trong và ngoài tỉnh”.

Không chỉ làm kinh tế, ông còn xem trách nhiệm cộng đồng là một phần của cuộc đời mình. Trong giai đoạn 2019 – 2024, gia đình và công ty ông đã: Ủng hộ 2,9 tỷ đồng xây dựng đình làng; Đóng góp hơn 1,5 tỷ đồng cho chương trình nông thôn mới; Tặng quà Tết, xây nhà cho hộ nghèo, hỗ trợ học sinh, người khuyết tật… với tổng trị giá hàng trăm triệu đồng mỗi năm; Ủng hộ phòng chống dịch Covid-19, cứu trợ lũ lụt miền Trung, tài trợ giải bóng chuyền, hỗ trợ Hội Nông dân; Trực tiếp hỗ trợ 10 hộ nghèo phát triển sản xuất, trong đó 5 hộ đã thoát nghèo bền vững.

Những con số ấy không chỉ là khoản tiền, mà là những tấm lòng được gửi gắm vào từng con đường nông thôn mới, từng mái nhà của hộ nghèo, từng học sinh có thêm cơ hội đến trường. Nhờ những đóng góp bền bỉ, ông Thẩn được người dân địa phương gọi bằng cái tên trìu mến: “ông Thẩn của làng” - người không chỉ làm giàu cho mình, mà còn kéo theo cả cộng đồng cùng đi lên.

Câu chuyện của ông là minh chứng mạnh mẽ rằng: nông nghiệp, nếu biết đổi mới, biết liên kết và đặt lợi ích của nông dân lên trước, vẫn đủ sức tạo ra những kỳ tích ngay giữa làng quê.