Hành động quyết liệt từ chính sách
Tháng 6/2025, Quảng Ninh triển khai đồng bộ các giải pháp thực hiện Chỉ thị số 18-CT/TU ngày 01/9/2017, cùng các văn bản chỉ đạo từ Trung ương như Chỉ thị số 32-CT/TW ngày 10/4/2024 của Ban Bí thư và Nghị quyết số 52/NQ-CP ngày 22/4/2024 của Chính phủ. Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Môi trường Quảng Ninh, tỉnh đã ban hành và phối hợp ban hành 31 văn bản chỉ đạo, bao gồm Báo cáo số 153/BC-UBND ngày 30/5/2025 về kết quả thực hiện các chỉ thị, nghị quyết liên quan, và Công văn số 4472/SNN&MT-CCBTS ngày 17/6/2025 về tuần tra, kiểm soát tại vịnh Hạ Long và Bái Tử Long.
Chi cục trưởng Chi cục Biển, Hải đảo và Thủy sản, Kiểm ngư tỉnh Quảng Ninh Đỗ Đình Minh nhấn mạnh: “Việc ban hành kịp thời các văn bản chỉ đạo là nền tảng để Quảng Ninh phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng chức năng, đảm bảo thực hiện hiệu quả các mục tiêu chống khai thác IUU và bảo vệ nguồn lợi thủy sản. Chúng tôi đang nỗ lực chuẩn bị tốt nhất cho đợt thanh tra lần thứ 5 của Ủy ban Châu Âu, hướng tới gỡ bỏ ‘thẻ vàng’ cho thủy sản Việt Nam”.
Tuyên truyền nâng cao ý thức ngư dân
Công tác tuyên truyền tiếp tục là điểm sáng trong tháng 6/2025. Các lực lượng chức năng và UBND các địa phương tổ chức 24 cuộc tuyên truyền trực tiếp, thu hút 1.235 lượt ngư dân, cấp phát 1.235 tờ rơi về quy định IUU, bản đồ phân vùng, và hướng dẫn ghi nhật ký khai thác. Ngoài ra, 50 tin, bài chuyên đề được đăng trên Cổng thông tin điện tử của Sở Nông nghiệp và Môi trường, tăng 16 bài so với tháng trước.
“Chúng tôi tập trung đa dạng hóa hình thức tuyên truyền, từ các buổi gặp gỡ trực tiếp đến các kênh trực tuyến, nhằm giúp ngư dân hiểu rõ trách nhiệm bảo vệ tài nguyên biển và tuân thủ pháp luật. Mỗi ngư dân là một ‘đại sứ’ trong việc lan tỏa thông điệp bảo vệ biển đảo quê hương. Các nỗ lực này đã góp phần giảm thiểu vi phạm, đặc biệt tại khu vực giáp ranh với Trung Quốc”, ông Đỗ Đình Minh chia sẻ.
Quản lý tàu cá: Minh bạch và hiệu quả
Quảng Ninh hiện quản lý 4.281 tàu cá (không tính tàu dưới 6m), giảm 8 tàu so với tháng trước do xóa đăng ký. Trong đó: Tàu từ 6m đến dưới 12m: 3.534 tàu, chiếm 82,5%, cấp giấy phép cho 3.324 tàu (94,1%). Còn 210 tàu chưa được cấp phép do một số địa phương chậm triển khai Quyết định số 827/QĐ-UBND.

Làng chài Thắng Lợi, Đặc khu Vân Đồn (Quảng Ninh)

Tàu từ 12m trở lên: 747 tàu, chiếm 17,5%, với 474 tàu từ 12m đến dưới 15m (cấp phép 463 tàu, đạt 97,7%) và 273 tàu từ 15m trở lên (100% cấp phép và lắp VMS).
Dữ liệu CCCD/CMT của chủ tàu trên hệ thống VNFishbase đạt 4.181 tàu (97,7%), tăng 1,2% so với tháng 5. “Việc minh bạch hóa quản lý tàu cá là ưu tiên hàng đầu. Chúng tôi đã cập nhật gần như toàn bộ dữ liệu trên VNFishbase, tạo cơ sở cho truy xuất nguồn gốc thủy sản và kiểm soát khai thác”, ông Minh khẳng định.
Công tác kiểm soát khai thác được duy trì chặt chẽ qua các điểm kiểm soát tàu cá theo Quyết định số 1412/QĐ-UBND. Tháng 6/2025, tỉnh làm thủ tục cho 2.126 lượt tàu cập/rời cảng, thu/phát 508 nhật ký khai thác. Sản lượng thủy sản kiểm soát đạt 4.365 tấn, giảm 2.438 tấn so với tháng trước, với 924,9 tấn tại các điểm kiểm soát và 3.440,3 tấn tại các xã/phường/thị trấn.
Dù sản lượng giảm, việc kiểm soát chặt chẽ giúp ngăn chặn bốc dỡ thủy sản bất hợp pháp. Tuy nhiên, ông Đỗ Đình Minh lưu ý: “Tỷ lệ khai báo truy xuất nguồn gốc qua phần mềm eCDT còn thấp. Chúng tôi sẽ đẩy mạnh hướng dẫn ngư dân sử dụng công nghệ để nâng cao hiệu quả quản lý”.
Ngăn chặn vi phạm vùng biển nước ngoài
Hệ thống giám sát hành trình (VMS) là công cụ then chốt trong chống khai thác IUU. Toàn bộ 273 tàu từ 15m trở lên đã lắp đặt và đồng bộ VMS, đạt 100%. Tháng 6/2025, chỉ 1 tàu mất tín hiệu VMS, giảm 3 tàu so với tháng trước và đã được khắc phục. Tỉnh phát hiện 38 tàu có nguy cơ vi phạm IUU, chủ yếu do thiếu giấy phép và 4 tàu không duy trì tín hiệu VMS.
Qua giám sát, 1 tàu (QN-90588-TS) vượt ranh giới vùng biển cho phép, và 48 tàu/140 lượt tàu trong năm 2024 có dấu hiệu vượt ranh giới. Sở Nông nghiệp và Môi trường xác minh 47/48 trường hợp, xác định nguyên nhân chủ yếu do thời tiết xấu, hỏng máy, hoặc hoạt động tại vùng giáp ranh. “Chúng tôi tăng cường tuần tra tại khu vực giáp ranh để vừa ngăn chặn vi phạm, vừa hỗ trợ ngư dân bám biển an toàn”, ông Minh cho biết.

Cán bộ Chi cục Biển, Hải đảo và Thủy sản, Kiểm ngư tỉnh Quảng Ninh phát hiện, xử lý tàu cá sử dụng ngư cụ cấm

Tháng 6/2025, các lực lượng chức năng xử lý 97 trường hợp vi phạm, tăng 33 vụ so với tháng trước, thu phạt hơn 1,2 tỷ đồng. Trong đó: Sở Nông nghiệp và Môi trường xử lý 65 trường hợp (692 triệu đồng); Bộ đội Biên phòng xử lý 25 trường hợp (324,15 triệu đồng); Cục Hải quan, Công an tỉnh và thành phố Hạ Long xử lý 6 trường hợp (190,5 triệu đồng).
Vi phạm chủ yếu liên quan đến tàng trữ ngư cụ cấm, không thông báo trước khi rời cảng, và khai thác sai vùng. “Xử lý nghiêm vi phạm là cách chúng tôi bảo vệ nguồn lợi thủy sản và nâng cao ý thức ngư dân”, ông Đỗ Đình Minh nhấn mạnh.
Những nỗ lực của Quảng Ninh không chỉ bảo vệ nguồn lợi thủy sản mà còn mang ý nghĩa chiến lược. Kiểm soát tàu cá, ngăn chặn vi phạm vùng biển nước ngoài, bảo tồn hệ sinh thái biển đảm bảo sinh kế cho ngư dân, thúc đẩy xuất khẩu thủy sản và góp phần gỡ “thẻ vàng” của EC. Sự hiện diện của lực lượng chức năng tại khu vực giáp ranh hỗ trợ ngư dân bám biển, bảo vệ chủ quyền biển đảo.
“Chống khai thác IUU không chỉ là trách nhiệm kinh tế mà còn là sứ mệnh bảo vệ chủ quyền quốc gia. Quảng Ninh cam kết đi đầu trong xây dựng ngành thủy sản bền vững”, ông Đỗ Đình Minh khẳng định.
Bảo tồn nguồn lợi thủy sản gắn với phát triển xanh
Quảng Ninh triển khai Kế hoạch số 20/KH-UBND ngày 20/1/2025 về quy hoạch, quản lý bảo tồn và khai thác nguồn lợi thủy sản giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050. Tỉnh cũng đẩy nhanh Đề án thành lập Khu bảo tồn biển Cô Tô - Đảo Trần và mở rộng khu bảo tồn biển Bái Tử Long. Tuy nhiên, báo cáo tháng 6/2025 chưa ghi nhận số liệu thả giống tái tạo nguồn lợi thủy sản, cho thấy cần cải thiện công tác thống kê.
Cùng với đó, Quảng Ninh đầu tư mạnh vào hạ tầng cảng cá và khu neo đậu tránh trú bão. Khu neo đậu Cái Rồng giai đoạn II và cảng cá Hòn Gai đang hoàn thiện hồ sơ. Hạ tầng nuôi biển tại xã Đầm Hà đã bàn giao cho địa phương. Khu neo đậu Cô Tô được bố trí 334 tỷ đồng, giải ngân 134,46 tỷ đồng (40,26%). Tỉnh công bố 76 điểm và 5 khu neo đậu đủ điều kiện hoạt động.
“Việc đầu tư hạ tầng là yếu tố then chốt để ngư dân yên tâm bám biển. Chúng tôi đang đẩy nhanh tiến độ để cảng cá Cái Rồng đủ điều kiện cho tàu vùng khơi cập cảng”, ông Minh chia sẻ.
Những thách thức chưa thể chủ quan
Bên cạnh kết quả, báo cáo của Sở Nông nghiệp và Môi trường cũng chỉ rõ một số tồn tại: Tỷ lệ khai báo sản lượng qua nhật ký điện tử (eCDT) còn thấp; Một số tàu vẫn mất kết nối VMS bất thường; Việc công bố cảng cá đủ điều kiện chưa hoàn tất; Tiến độ giải ngân đầu tư hạ tầng tại một số nơi còn chậm.
Ngoài ra, một bộ phận ngư dân vẫn còn tâm lý né tránh giám sát hành trình, chưa tích cực cập nhật thông tin hoặc khai báo gian dối sản lượng. Công tác tuần tra, kiểm tra cần thêm nguồn lực về nhân lực, trang thiết bị.
Do vậy, để phát huy hiệu quả, tỉnh Quảng Ninh đề xuất: Cho phép xử phạt vi phạm IUU dựa trên dữ liệu VMS; Hỗ trợ nâng cấp phần mềm eCDT dễ dùng hơn cho ngư dân; Đầu tư thêm cơ sở vật chất cho lực lượng Kiểm ngư, Bộ đội Biên phòng; Hỗ trợ tín dụng chuyển đổi nghề, đặc biệt với các tàu nhỏ ven bờ; Xây dựng “bản đồ nguy cơ vi phạm” để khoanh vùng kiểm soát trọng điểm; Hoàn thiện hạ tầng cảng cá Cái Rồng; Tăng cường giám sát VMS, xử lý nghiêm tàu ngắt kết nối; Đẩy mạnh tuyên truyền qua kênh trực tuyến; Tăng tỷ lệ kiểm soát sản lượng và khai báo eCDT; Phối hợp liên ngành ngăn chặn vi phạm tại khu vực giáp ranh; Đẩy nhanh giải ngân và đầu tư hạ tầng.
Tháng 6/2025, Quảng Ninh đạt nhiều kết quả quan trọng trong thực hiện Chỉ thị 18-CT/TU và chống khai thác IUU. Tỉnh Quảng Ninh đang từng bước khắc phục hạn chế, hướng tới ngành thủy sản hiện đại, bền vững. Với sự quyết tâm của chính quyền, phối hợp của lực lượng chức năng, và ý thức của ngư dân, Quảng Ninh sẽ tiếp tục khẳng định vai trò tiên phong trong kinh tế biển Việt Nam, bảo vệ biển xanh cho thế hệ mai sau.
Từ một tỉnh ven biển còn gặp nhiều thách thức, Quảng Ninh đã và đang trở thành hình mẫu điển hình trong triển khai hiệu quả các biện pháp chống khai thác IUU. Với sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, nỗ lực từ cơ sở, quyết tâm của ngành thủy sản và sự ủng hộ của cộng đồng ngư dân, tỉnh đang vững bước trên hành trình xây dựng ngành thủy sản phát triển bền vững, hiện đại và trách nhiệm.

Đỗ Hùng

>>>>> Xin vui lòng xem thêm:

- Quảng Ninh: Chủ động quản lý khoáng sản, hướng tới phát triển bền vững;

- Quảng Ninh: Nhiều kết quả nổi bật trong bảo vệ rừng và phát triển lâm nghiệp bền vững;

- Quảng Ninh: Giải bài toán đất đá thải ngành Than.