Gieo mầm hôm nay cho lá xanh ngày mai: Khi một chương trình nhỏ tại trường học trở thành khát vọng cộng đồng

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, ô nhiễm không khí, và suy giảm đa dạng sinh học đang gia tăng, giáo dục môi trường trở thành một trong những trụ cột quan trọng để phát triển bền vững. Các trường học, đặc biệt là bậc tiểu học là nơi lý tưởng để hình thành thói quen và giá trị sinh thái cho thế hệ trẻ. Trong năm 2025, Chương trình “Toyota chung tay xanh hóa học đường” phối hợp cùng Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường đã triển khai một loạt hoạt động tại các trường học. Hoạt động bao gồm trao tặng cây xanh và khánh thành sân chơi thiếu nhi. Một thông điệp giản dị nhưng sâu sắc được gửi tới cộng đồng: Vấn đề môi trường bắt đầu từ những hành động rất nhỏ, ngay trong sân trường nơi gieo mầm nhận thức và trách nhiệm dài hạn cho thế hệ tương lai.

Từ một gốc cây đến trách nhiệm dài lâu

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, suy giảm đa dạng sinh học và áp lực đô thị hóa ngày càng tăng, việc bổ sung những mảng xanh trong đô thị và khuôn viên trường học mang ý nghĩa chiến lược. Một cây xanh không chỉ che bóng mát; nó điều hòa không khí, giảm nhiệt độ bề mặt, hấp thụ khí CO₂, tạo môi trường học tập lành mạnh và quan trọng nhất dạy cho trẻ em về mối liên hệ giữa con người và thiên nhiên.

Chương trình trao tặng cây tại trường Tiểu học Ngọc Thanh B được phát động với tầm nhìn đó: Biến hành động trồng cây thành bài học thực tế, nơi các em học sinh có thể trực tiếp chăm sóc, quan sát và học hỏi. Từ việc tưới nước, vun xới đến theo dõi sự sinh trưởng của cây, mỗi hoạt động đều là một tiết học sống thực thụ về sinh thái, về chu kỳ sống của thực vật và về trách nhiệm cộng đồng.

Ông Đào Xuân Hưng, Tổng biên tập Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường, đã phát biểu tại buổi lễ, nhấn mạnh rằng giáo dục môi trường là nhiệm vụ chiến lược, không thể tách rời khỏi mục tiêu phát triển bền vững của quốc gia. Việc dạy trẻ em yêu thiên nhiên không chỉ là truyền đạt kiến thức mà còn là hình thành thói quen và giá trị. Khi những giá trị ấy được nuôi dưỡng từ ghế nhà trường, chúng sẽ theo các em suốt cuộc đời và lan tỏa ra gia đình, cộng đồng.

Việc biến sân trường thành một “bài học sống” còn có ý nghĩa xã hội sâu sắc: tạo không gian an toàn cho trẻ em vui chơi, khuyến khích hoạt động ngoài trời, giảm thời gian tiếp xúc với thiết bị điện tử, và tăng cường kết nối giữa học sinh, giáo viên, phụ huynh trong các hoạt động chăm sóc mảng xanh.

Doanh nghiệp và cộng đồng cùng chung tay

Một điểm sáng của chương trình là sự kết nối giữa báo chí, chính quyền, doanh nghiệp và nhà trường. Sự đồng hành của Công ty Ô tô Toyota Việt Nam trong vai trò nhà tài trợ không chỉ cung cấp nguồn lực vật chất mà còn truyền cảm hứng cho mô hình trách nhiệm xã hội doanh nghiệp (CSR) hiệu quả. Khi doanh nghiệp tham gia vào các dự án môi trường ở quy mô địa phương, họ góp phần nhân rộng mô hình bền vững, đồng thời dựng lên cầu nối giữa nguồn lực và nhu cầu thực tiễn tại các cộng đồng địa phương.

Sự kiện tại Phú Thọ là ví dụ cụ thể: Những cây xanh được trao tặng không chỉ là sản phẩm của một lần hỗ trợ, mà kèm theo đó là cam kết đồng hành trong việc duy trì, hướng dẫn và truyền thông để đảm bảo giá trị lâu dài.

Điều đáng mừng là chương trình “Toyota chung tay xanh hóa học đường” không chỉ dừng lại ở một trường học hay một địa phương. Với mong muốn phong trào này sẽ lan tỏa rộng khắp, trở thành một nét văn hóa trong giáo dục Việt Nam: Trường học xanh, sân chơi thân thiện môi trường, học sinh biết trồng và bảo vệ cây và cộng đồng cùng tham gia giữ gìn.

Khi nhiều trường học trong và ngoài thành phố bắt đầu áp dụng mô hình tương tự, lợi ích tích tụ sẽ rất lớn: Giảm nhiệt độ đô thị, tăng diện tích mảng xanh, cải thiện sức khỏe tinh thần cho học sinh và cộng đồng, đặc biệt là hình thành thế hệ có nhận thức sâu về môi trường.

Những yếu tố quyết định để chương trình bền vững

Để một chương trình xanh hóa trường học thực sự bền vững, cần chú ý một số yếu tố sau: Lựa chọn loài cây phù hợp: Cây cần thích nghi với điều kiện khí hậu, đất, và ít tốn công chăm sóc nhưng vẫn mang lại hiệu quả môi trường lớn và an toàn cho học sinh (không rụng lá quá nhiều, không có gai, không gây dị ứng); Chế độ chăm sóc lâu dài: Hệ thống tưới, phân bón hữu cơ, và lịch bảo dưỡng phải được lên kế hoạch rõ ràng, có sự tham gia của giáo viên, học sinh và phụ huynh; Giáo dục liên tục: Các hoạt động gắn với môn học, dự án nhỏ, câu lạc bộ môi trường sẽ giúp kiến thức đi vào thực tế và duy trì niềm hứng khởi; Tài trợ và cộng tác đa bên: Doanh nghiệp, cơ quan báo chí, chính quyền địa phương và tổ chức xã hội cần có cam kết lâu dài, không chỉ hỗ trợ một lần; Đo lường và truyền thông: Ghi nhận kết quả số cây sống, diện tích mảng xanh, giờ học ngoài trời và truyền thông để nhân rộng mô hình.

Mỗi cây được trồng trong sân trường là một tuyên bố: Chúng ta chọn đầu tư vào môi trường và tương lai. Hành động này thể hiện sự tôn trọng đối với thiên nhiên, với trẻ em những người sẽ kế thừa hành tinh này. Trẻ em học được rằng để có một môi trường trong lành, cần sự kiên nhẫn, trách nhiệm và sự chung tay.

Sự kiện tại Trường Tiểu học Ngọc Thanh B, với sự phối hợp của Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường và các đối tác, là minh chứng sống cho sức mạnh của hành động cộng đồng. Nó nhắc nhở rằng ngoài các chính sách vĩ mô, sự thay đổi thực sự còn đến từ những sáng kiến địa phương, từ những mái trường, những con đường, những khu phố nơi mà mỗi người đều có thể tham gia.

Bảo vệ môi trường không phải là một việc làm to lớn khó thực hiện mà được bắt đầu bằng những việc rất gần gũi: Trồng một cây, dạy một bài học về môi trường, quét một mảnh sân. Khi các giá trị ấy được vun đắp ở trường học, chúng trở thành nền tảng vững chắc cho một xã hội bền vững hơn. Hãy coi mỗi chương trình xanh hóa trường học như một khoản đầu tư dài hạn: Một chút công sức hôm nay, để nhận lại một tương lai nhiều lá xanh, không khí trong lành và những trái tim biết trân trọng thiên nhiên.