Ước tính hệ số phát thải khí nhà kính (KNK) của lưới điện Việt Nam năm 2024

Tóm tắt: Bài báo này ước tính hệ số phát thải của lưới điện Việt Nam 2024 trên cơ sở sử dụng phương pháp “Kiểm kê khí nhà kính” theo hệ thống ISO 14064, và “Xác định vết carbon (Carbon FootPrint) cho sản phẩm” theo ISO 14067. Phương pháp tính toán trong tài liệu này tương tự như cách tính toán hệ số phát thải của lưới điện Việt Nam cho năm 2021 và 2023. Các dữ liệu hoạt động là sản lượng phát điện trong năm 2024 tính bằng MWh được trích dẫn từ Báo cáo về sản xuất điện 2024 của Tập đoàn điện lực Việt Nam. Hệ số phát thải KNK của các loại nguồn phát điện được sử dụng theo công bố của Ủy ban liên chính phủ về BĐKH và Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế IAEA. Mặc dù phép tính sử dụng các công bố chính thống của cơ quan chức năng về sản lượng điện của cả nước 2024 và các tài liệu quốc tế, song kết quả của bài viết vẫn chỉ mang tính tham khảo. Hệ số phát thải KNK của lưới điện Việt Nam 2024 sẽ do cơ quan chức năng tính toán, kiểm soát và công bố vào thời điểm thích hợp.

1. Giới thiệu

Hệ số phát thải KNK của lưới điện quốc gia thực chất là khối lượng KNK được quy về CO₂ tương đương (CO₂e) do một đơn vị điện năng của hệ thống phát ra. Hệ số phát thải có thể  được tính bằng kgCO₂e/MWh tCO₂e/MWh hoặc tCO₂e/GWh. Nếu lưới điện của mỗi quốc gia có nhiều nguồn phát điện như các nguồn hóa thạch (than, dầu, khí đốt) và các nguồn tái tạo (thủy điện, điện gió, điện Mặt Trời, điện từ biomass,…) thì hệ số phát thải được tính bằng tổng phát thải KNK chia đều cho tổng sản lượng điện trong năm. Hệ số phát thải KNK của lưới điện phản ánh độ “xanh” của lưới điện, theo đó lưới điện càng “xanh” nếu hệ số phát thải càng thấp, tức là các nguồn phát điện từ năng lượng tái tạo chiếm tỷ lệ cao trong hệ thống. Hệ số phát thải của lưới điện Việt Nam trong giai đoạn 2014 - 2023 được dẫn ra trong Bảng 1.

Bảng 1. Thống kê hệ số phát thải KNK của lưới điện Việt Nam từ 2014 đến 2023 [1]

Bảng 1 cho ta thấy rằng: Trước 2014, hệ thống nguồn điện của Việt Nam chủ yếu là các nhà máy thủy điện (là điện tái tạo) nên hệ số phát thải khá thấp. Giai đoạn 2015 - 2018, hệ thống điện được bổ sang một loạt các nhà máy nhiệt điện than như Quảng Ninh, Sông Hậu1, Nhơn Trạch, Vũng Áng, Vĩnh Tân … nên số phát thải KNK của lưới điện quốc gia tăng rất nhanh. Từ 2019, khi có sự tham gia của các nguồn điện tái tạo như điện Mặt Trời, điện gió nên hệ số phát thải của lưới điện Việt Nam bắt đầu giảm dần theo từng năm. Tuy nhiên, hệ số phát thải của lưới điện Việt Nam còn thuộc loại cao so với khu vục và thế giới, lý do là cho đến thời điểm này, sản lượng từ các nguồn nhiệt điện than vẫn chiếm một tỷ lệ lớn (2024: 49,5%) [1]. Đặc biệt là, tỷ lệ điện than 2024 tăng 17,7% so với 2023 [1] chứng tỏ việc giảm dần điện từ than không hề dễ dàng. Tuy nhiên, theo tinh thần của Quy hoạch điện VIII, với mục tiêu giảm dần tiến tới chấm dứt sử dụng các nguồn điện hóa thạch và tăng dần, hướng tới hoàn toàn sử dụng năng lượng tái tạo để đạt mục tiêu Net-Zero vào năm 2050, chúng ta tin chắc rằng, hệ số phát thải KNK của lưới điện Việt Nam sẽ giảm dần, nghĩa là điện của chúng ta ngày càng “ xanh và sạch” hơn.

2. Ước tính hệ số phát thải KNK của lưới điện Việt Nam 2024

2.1. Hệ số phát thải KNK của các loại hình phát điện theo [2] (Bảng 2)

Bảng 2 thống kê hệ số phát thải KNK theo cả vòng đời của tất cả các loại hình phát điện hiện có trên thế giới ở các mức trung bình, thấp và cao theo thứ tự giảm dần. Ta có thể thấy rằng:

• Ngay các loại hình điện tái tạo cũng không hoàn toàn sạch, nghĩa là xét trong cả vòng đời (theo cách tính của ISO 14067) thì chúng vẫn phát thải KNK. Ví dụ điện Mặt Trời có mức phát thải thấp là 13tCO₂e/GWh nhưng ở mức cao cũng có thể đạt 731tCO₂e/GWh, tương đương với mức trung bình của nguồn điện phát từ dầu (733tCO₂e/GWh). Điều này phụ thuộc vào việc sử dụng năng lượng khi chế tạo tấm pin Mặt Trời (Solar Panel) và xử lý nó sau khi hết hạn sử dụng.

Hoặc đối với thủy điện, nếu xét cả vòng đời vì hồ thủy điện đã làm mất rừng (giảm nguồn hấp thụ KNK) và tạo nguồn phát thải khí mê tan trong điều kiện kị khí…

• Trên thực tế, nếu phát điện bằng biomas (trấu, viên nén, mùn cưa…) sẽ phát thải nhiều KNK hơn ngay cả than non (Lignite), tuy nhiên, trong Bảng 1, hệ số phát thải KNK của biomass lại rất thấp, thậm chí thấp hơn cả điện Mặt Trời. Điều đó được giải thích vì xét trong vòng đời, các loại biomass đã hấp thụ một lượng lớn CO₂ nên đã được “trừ bớt” khi làm nhiên liệu phát điện.  Chúng ta cũng hiểu tại sao biomass lại được coi là năng lượng tái tạo và việc sử dụng biomass làm nhiên liệu phát điện là một hoạt động của kinh tế tuần hoàn.

Bảng 2. Hệ số phát thải KNK của các loại hình phát điện [2]

2.2. Sản lượng điện của Việt Nam [1]                                                                                     

 2.3. Tính hệ số phát thải KNK của lưới điện Việt Nam 2024 

2.3.1. Kịch bản phát thải KNK thấp

TT	Loại nguồn	Sản lượng (MWh)	Tỷ lệ (%)	HSPT (tCO2e /MWh)	Tổng lượng PT (tCO2e)
1	Thủy điện	88.723.000	28,73	0,002	177.446
2	Nhiệt điện than	152.775.000	Tin tức liên quan Xử lý rác sinh hoạt bằng vi sinh kết hợp nhiệt phân: Hướng đi kinh tế tuần hoàn cho Việt Nam Tóm tắt: Bài báo nghiên cứu giải pháp xử lý chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH) bền vững cho Việt Nam thông qua tích hợp công nghệ vi sinh (phân hủy sinh học) và nhiệt phân. Trước áp lực gia tăng rác đô thị và yêu cầu phát triển kinh tế tuần hoàn, phương pháp này được đề xuất nhằm tận dụng tài nguyên từ rác, giảm chôn lấp và phát thải. Kỳ 2: Từ phòng thí nghiệm tới doanh nghiệp - những công nghệ mới giúp nông sản Việt vươn xa Nếu ở Kỳ 1, độc giả đã thấy những định hướng chiến lược và công nghệ xanh mở ra lối đi mới cho nông nghiệp Việt, thì đến Kỳ 2, điểm nhấn lại nằm ở những giải pháp cụ thể. Từ phòng thí nghiệm, nhiều nghiên cứu khoa học đã bước ra thực tiễn, đồng hành cùng doanh nghiệp, tạo nên các mô hình thành công: từ công nghệ bảo quản mới, chế biến cà phê hiện đại, đến kinh tế tuần hoàn phụ phẩm tôm và nâng tầm sản phẩm truyền thống như nước mắm. Đây chính là những hạt nhân giúp nông sản Việt gia tăng giá trị và chinh phục thị trường quốc tế. Phân lập và tinh sạch ba hợp chất flavonoid của cao chloroform từ Bí kỳ nam (Hydnophytum formicarum Jack.) Cao chloroform của Bí kỳ nam (Hydnophytum formicarum Jack.) được sắc ký cột với các hệ dung môi có độ phân cực khác nhau và kết hợp với kỹ thuật sắc ký lớp mỏng để thực hiện quá trình phân lập và tinh sạch các hợp chất. Cấu trúc của các hợp chất được xác định bằng phương pháp phổ cộng hưởng từ hạt nhân và kết hợp so sánh với tài liệu tham khảo. Ba hợp chất được tinh sạch và xác định cấu trúc bao gồm luteolin (1), quercetin (2) và quercitrin (3).  Tổng hợp hợp chất xua muỗi p-menthan-3,8-diol từ tinh dầu bạch đàn chanh (eucalyptus citriodora) Hoạt tính xua đuổi hiệu quả của p-menthan-3,8-diol (PMD) đã được chứng minh là hiệu quả an toàn cho sức khỏe, tuy nhiên, hợp chất này vẫn chưa được sử dụng phổ biến ở Việt Nam. Đã có một số công trình nghiên cứu khảo sát tổng hợp PMD chủ yếu sử dụng xúc tác acid H2SO4 loãng với các điều kiện phản ứng khác nhau về thời gian và nhiệt độ. Nghiên cứu và phát triển hệ thống IoT cảnh báo cháy sớm dựa trên phân tích nhiệt độ và hình ảnh Cháy nổ trong sinh hoạt dân dụng vẫn là một vấn đề nhức nhối tại Việt Nam, gây ra những thiệt hại nặng nề về người và tài sản do sự bất cẩn hoặc lỗi thiết bị điện. Các hệ thống cảnh báo cháy truyền thống thường có độ trễ cao, chỉ phản ứng khi cháy đã xảy ra rõ ràng, dễ gây báo động giả và thiếu khả năng cảnh báo từ xa. Nghiên cứu xác định khu vực phù hợp trồng rong nho (caulerpa lentillifera) ở Việt Nam Khu vực đảo Palawan (Philippine), Sempoma SABAH (Malaysia) nằm trong khu vực nhiệt đới gió mùa với hai mùa mưa, mùa khô rõ rệt. Tại Palawan, trung bình năm nhiệt độ không khí 28,50C, độ ẩm trung bình 58,4%, tổng lượng mưa 2.920 mm, tổng số giờ nắng trong khoảng 2,180 - 2,307h, nhiệt độ nước biển 29,30C và độ muối nước biển 33,3‰. Gửi bình luận