
Tôi gọi đó là mùa xuân phương Nam mưa nắng hai mùa, là khoảnh khắc cân bằng mọi thứ trong cuộc đời và trong xúc cảm. Tôi có người chị họ đi lấy chồng xa, tận phương Bắc. Mỗi lần nắng xuân rợp trời, gió xuân lồng lộng, chị lại nôn nao nhớ về phương Nam diệu vợi quê mình, nhớ những đêm trăng hiền từ nghiêng soi bến nước, nhớ chiếc xuồng con chòng chành trên mặt sông quê. Ôi, chị nhớ đến khắc khoải trong lòng. Đường về quê xa, khoảng cách giữa phương Bắc với phương Nam là khoảng cách hai đầu đất nước, ngồi tàu sắt Thống Nhất cũng mấy hôm mới đến. Chị đành ăn tết quê chồng trong nỗi nhớ cố hương. Tết năm nay chị trở lại quê nhà, tôi nhận ra tóc chị đã lưa thưa mấy sợi bạc màu sương nắng. Ừ, đã mấy năm biệt xứ còn gì. Thời gian khắc nghiệt, tuổi xuân trôi đi như dòng sông có ngưng chảy bao giờ?...
hị nói, tết xứ Bắc rộn ràng lắm, ngôi làng nhỏ quê chồng được bao quanh bởi những cánh đồng rộng cánh cò bay, phía trước có cổng làng, có lũy tre xanh, có mái đình cổ kính. Trong thời đại mà quá trình đô thị hóa diễn ra với tốc độ chóng mặt, người làng vẫn nỗ lực giữ gìn những giá trị truyền thống cổ xưa. Chị kể về những nếp nhà nằm im lìm dưới vòm trời xanh lam, về những đêm hội làng trai gái hát đối đáp, hát huê tình,về những ngày tết rộn rã tiếng pháo, rực rỡ sắc nêu, về những ông đồ già ngồi viết chữ thư pháp giữa chợ tết đầu làng đẹp như một bức tranh mang hồn xưa đất nước…
Vui vậy, nhưng chị vẫn nhớ tết quê mình. Chị nhớ cái không khí mát lạnh của ngọn gió lồng lộng từ ngã ba sông thổi vào xóm nhỏ giữa đồng bưng. Xóm bình yên nằm dưới bóng dừa mát rượi, nơi má sinh chị ra, má ru chị ngủ bằng những bài dân ca ngọt ngào như phù sa sông nước Cửu Long. Rồi chị lớn lên, thuở xuân thời chị giống hiền lành giữa xóm làng, chị lớn lên bên dòng sông quê. Hình như dòng sông này đã chứng kiến từng bước trưởng thành của chị em tôi, chứng kiến bao cuộc đổi thay của gia đình. Đã mấy mươi cái tết trôi qua, chị em tôi lớn lên từng ngày, chị như chim trời, bay mãi… bay mãi… theo chồng về phương Bắc. Và tôi cũng trở thành cánh cò bay mãi về phía phố thị ngập ánh đèn hoa, xa dần quê má, tết đến mới thong thả về quê sống lại cảm giác của ngày xưa. Lâu lắm rồi tôi không gặp chị. Tết năm nay chị về, hai chị em mừng mừng tủi tủi, tôi nhớ xiết bao những ngày tôi còn bé chị nắm tay tôi dắt đi trên cánh đồng vàng ngày mùa thơm mùi lúa mới. Chị dẫn tôi qua con đê sang nhà bà ngoại ăn bánh tét ngoại gói chiều ba mươi, ngắm hoàng hôn buông trên cánh đồng lộng gió… Mới đó mà đã mấy mươi năm, ai rồi cũng lớn, cũng bôn ba xứ người. Tôi không còn bé nhỏ để chị thương yêu chiều chuộng, có cái gì ngon cũng nhường hết phần tôi. Dường như chính tôi cũng đã lấy đi một phần thanh xuân của chị.
Chị tôi về ăn tết đồng bưng. Tôi nhìn thấy hạnh phúc ngập đầy đôi mắt chị. Chiều ba mươi, má tôi ngồi trong bếp xào mẻ mứt dừa, canh nồi bánh tét. Mứt gừng, mứt mít má đã làm từ những hôm trước tết đợi chúng tôi về. Mấy món mứt quen thuộc và bình dị ấy má làm từ hồi tôi còn nhỏ cho đến tận bây giờ. Tết quê đơn giản hơn tết phố, bánh trái bình dân mà nghĩa tình sâu đậm, thiêng liêng. Trong không khí êm ả của một chiều cuối năm, chị tôi bắt con gà mái tơ làm món mang lên bàn thờ tổ tiên rồi cả nhà cùng quây quần bên nhau, kể cho nhau nghe những vui buồn trong hành trình cuộc đời. Chiều quê ấm áp, bỗng dưng tôi thấy mắt chị nhòe đi, tôi biết chị tôi đang trân trọng từng phút giây được sống dưới mái nhà bình yên, bên tôi, bên má… để rồi những khoảnh khắc ấy sẽ mãi là những khoảnh khắc đẹp chị mang theo về phương Bắc xa xôi khi tết đi qua. Biết bao giờ chị trở về quê cũ?
Ôi, mái nhà mà chúng tôi đã từng sống, đã từng có những kỷ niệm ngọt ngào ngày cũ… bây giờ giây phút ở lại nhà chỉ đong đếm trên đầu ngón tay. Má nói: Cuộc đời mỗi người là những ngã rẽ khác nhau, nhưng quê nhà vẫn mãi là nơi ngóng trông, chờ đợi những đứa con thơ quay trở lại. Tôi thương mùa tết quê mình, thương đến xót xa, thương đến tuôn trào nước mắt. Đời má còn bao nhiêu mùa xuân? Câu hỏi ấy bất chợt vang lên trong đầu tôi cho đến khi bóng đêm buông xuống dòng sông trắng, ánh trăng hiền lành, ánh trăng cố hương. Tôi ngồi bên má, bên chị, cảm giác như những ngày mình còn bé xíu. Đêm buông lơi, gió xuân thổi qua song cửa thơm mùi gốc rạ sau mùa. Chị hát tôi nghe, cái bài hát ngày xưa chị vẫn thường hát, tôi thấy mắt mình cay cay. Tôi tựa đầu vào vai má, ngủ yên, cho đến khi chị tôi đi nấu nước pha trà cúng giao thừa đón chào năm mới…
Hoàng Khánh Duy