Chiến lược Net Zero 2050 của Việt Nam, trong bối cảnh hiệu ứng nhà kính làm biến đổi khí hậu và nhiệt độ tăng trên toàn cầu. Trong khi Việt Nam đã đưa ra cam kết xem như nhiệm vụ trọng tâm phấn đấu đến năm 2050 mức phát thải ròng bằng 0, trong đó chấm dứt nạn phá rừng vào năm 2030 và chấm dứt sản xuất điện than vào năm 2040. Theo kế hoạch, từ năm 2025, Việt Nam sẽ thành lập và vận hành thí điểm sàn giao dịch tín chỉ carbon; từ 2028 sẽ đưa vào vận hành chính thức và kết nối, trao dổi tín chỉ carbon trong nước với thị trường tín chỉ carbon khu vực và thế giới. Vậy Việt Nam cần chuẩn bị những gì cho chiến lược Net Zero.
Ông Tăng Thế Cường, Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu và ông Phạm Văn Tấn, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu chủ trì hội thảo (ảnh TNMT)
Sớm hoàn thiện khung pháp lý
Ngày 9/5/2024, Cục Biến đổi khí hậu, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã tổ chức Hội thảo tham vấn dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 06/2022/NĐ-CP của Chính phủ và dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều Thông tư số 01/2022/TT-BTNMT của Bộ Tài nguyên và Môi trường nhằm bổ sung và điều chỉnh các quy định liên quan hoàn thiện hệ thống pháp luật, tạo ra một môi trường kinh doanh thuận lợi cho thị trường giao dịch tín chỉ carbon.
Ông Tăng Thế Cường, Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu cho biết: Triển khai quy định Luật Bảo vệ môi trường 2020, ngày 7/1/2022 Chính phủ đã ban hành Nghị định số 06/2022/NĐ-CP quy định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ô-dôn. Đến nay, nội dung Nghị định vẫn còn nguyên giá trị và vẫn đang được thực hiện. Tuy nhiên, trong thời gian vừa qua, tình hình phát triển thị trường các-bon và nhu cầu trao đổi tín chỉ các-bon trên thế giới diễn ra rất nhanh chóng, trong khi Việt Nam còn thiếu cơ sở pháp lý để sớm đưa thị trường trao đổi hạn ngạch phát thải và tín chỉ các-bon đi vào vận hành.
Trên cơ sở đánh giá tình hình thực hiện Nghị định số 06/2022/NĐ-CP, bối cảnh quốc tế và trong nước đã đặt ra những yêu cầu phải sửa đổi, bổ sung một số điều để đáp ứng yêu cầu của thực tiễn. Bộ Tài nguyên và Môi trường được giao chủ trì, xây dựng Nghị định sửa đổi, bổ sung một số Điều của Nghị định số 06/2022/NĐ-CP. Việc sửa đổi này cũng đặt ra yêu cầu phải sửa đổi, bổ sung Thông tư 01/2022/TT-BTNMT của Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định chi tiết thi hành Luật Bảo vệ môi trường về ứng phó với biến đổi khí hậu.
Ông Tăng Thế Cường, Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu phát biểu khai mạc Hội thảo tham vấn (ảnh TNMT)
Dự thảo Nghị định và dự thảo Thông tư đã được xây dựng, điều chỉnh một số quy định hiện hành và bổ sung một số quy định mới nhằm tạo điều kiện thuân lợi cho các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp thực hiện các chính sách về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính, phát triển thị trường các-bon, bảo vệ tầng ô-dôn. Trong đó tập trung vào 5 nhóm vấn đề: (1) : quy định về tăng cường công tác kiểm kê khí nhà kính, phục vụ phân bổ hạn ngạch phát thải khí nhà kính để chuẩn bị cho thị trường các-bon; (2): quy định phân bổ hạn ngạch phát thải khí nhà kính; (3): quy định chi tiết về tổ chức thị trường các-bon, quản lý tín chỉ các-bon trong nước, trao đổi hạn ngạch và tín chỉ các-bon trên sàn giao dịch các-bon trong nước; (4): quy định về trao đổi tín chỉ các-bon quốc tế theo quy định của Thỏa thuận Paris; và (5): là một số quy định về bảo vệ tầng ô-dôn. (ông Tăng Thế Cường nhấn mạnh).
Bên cạnh đó, Bộ Tài chính cũng đang chủ trì xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án phát triển thị trường carbon tại Việt Nam. Đề án này sẽ cụ thể hóa các quy định về tổ chức thị trường carbon, bao gồm cả việc quản lý tín chỉ carbon. Đây là một trong những bước tiến quan trọng, giúp tạo ra cơ sở pháp lý vững chắc cho việc thực thi và quản lý thị trường này, từ đó thúc đẩy quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế xanh.
Cần sớm đào tạo khoảng 150.000 lao động chuyên nghiệp
Việt Nam cần đào tạo khoảng 150.000 lao động chuyên nghiệp. Lực lượng này được trang bị kiến thức để hiểu biết chuyên sâu về các cơ chế thẩm định, lập hồ sơ liên quan, kê khai và đánh giá các loại tín chỉ carbon. Trong đó, đào tạo thẩm định viên carbon có chuyên môn và chứng nhận quốc tế là một mắt xích quan trọng, giúp Việt Nam vận hành thị trường tín chỉ carbon. Đó là những chia sẻ của TS. Lê Hoàng Thế - Giám đốc Công ty Hệ sinh thái The Vos tại chương trình Tọa đàm với chủ đề “Tín chỉ carbon và nguồn nhân lực cho thị trường tín chỉ carbon” tổ chức sáng ngày 16/8/2024 vừa qua tại TP. Hồ Chí Minh.
TS. Lê Hoàng Thế - Giám đốc Công ty Hệ sinh thái The Vos phát biểu tại chương trình Tọa đàm (ảnh TĐ)
Đồng quan điểm trên, ông Cao Trung Sơn, Giám đốc Trung tâm Quan trắc tài nguyên và môi trường (Sở Tài nguyên và Môi trường TP. Hồ Chí Minh) cho rằng, trước xu hướng chuyển đổi mạnh mẽ sang nền kinh tế xanh, nhu cầu về nguồn nhân lực có chuyên môn cao trong lĩnh vực giảm phát thải carbon đang ngày càng cấp thiết. Để đạt được những mục tiêu tham vọng về giảm khí thải và phát triển bền vững, TP. Hồ Chí Minh cần những chuyên gia ở các lĩnh vực như đánh giá và báo cáo phát thải, quản lý năng lượng, công nghệ giảm phát thải, tài chính xanh; chính sách và pháp luật…
TP. Hồ Chí Minh đang chịu ảnh hưởng từ biến đổi khí hậu như: Nhiệt độ tăng, thay đổi lượng mưa, ngập lụt, nước biển dâng,… Thêm vào đó, thành phố cũng cần giải quyết những thách thức như đòi hỏi nguồn lực lớn cả về tài chính, công nghệ và nhân lực để thực hiện các mục tiêu kế hoạch hành động và phát thải carbon thấp. Do đó, việc đào tạo nguồn nhân lực cho phát thải carbon thấp là một nhiệm vụ cấp bách và mang tính chiến lược (ông Cao Trung Sơn nhấn mạnh).
Khi thế giới đang chuyển mình mạnh mẽ sang nền kinh tế xanh, nhu cầu về nguồn nhân lực có chuyên môn cao trong lĩnh vực giảm phát thải carbon ngày càng trở nên cấp thiết. Điều này đặt ra thách thức lớn cho Việt Nam trong việc đào tạo và phát triển một đội ngũ chuyên gia đủ khả năng đáp ứng yêu cầu của thị trường carbon, một lĩnh vực đầy tiềm năng nhưng cũng không kém phần phức tạp.
Bên cạnh đó, các doanh nghiệp và cơ quan quản lý cũng cần được trang bị kiến thức về cơ chế thị trường carbon quốc tế, bao gồm cả thị trường tín chỉ tự nguyện và bắt buộc. Khi tham gia vào các mạng lưới và chương trình đào tạo của các tổ chức quốc tế như: Ecosystem Marketplace và Sustainable Development Solutions Network (SDSN) sẽ mang lại nhiều lợi ích, từ việc nâng cao kiến thức cho đến việc thiết lập các mối quan hệ đối tác chiến lược. Việc này không chỉ giúp Việt Nam tiếp cận với những kinh nghiệm và công nghệ tiên tiến mà còn mở ra cơ hội hợp tác với các đối tác quốc tế, từ đó thúc đẩy quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế xanh một cách bền vững và hiệu quả.
Để giải bài toán về nhân lực chất lượng cao cho thị trường carbon tại Việt Nam, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý Nhà nước, các trường đại học, các viện nghiên cứu và các doanh nghiệp. Đặc biệt, việc tham gia vào các mạng lưới và chương trình đào tạo quốc tế cũng là một cách hiệu quả để nâng cao năng lực của nguồn nhân lực trong nước.
Kiều Vượng
Dù đối mặt nhiều thách thức về khí hậu và thị trường, nông nghiệp Duyên hải Nam Trung Bộ - Tây Nguyên năm 2025 vẫn bứt phá mạnh mẽ. Nơi đây đang chuyển mình sang mô hình xanh, tuần hoàn, truy xuất minh bạch, tạo nền tảng vững chắc cho mục tiêu Net Zero 2050.
Hưởng ứng cam kết của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại COP26, năm 2021 khi cam kết Việt Nam sẽ đạt mục tiêu Net Zero (phát thải ròng bằng 0) vào năm 2050, tỉnh Bắc Ninh đã có nhiều hành động, cách làm sáng tạo hướng tới mục tiêu trên. Trong đó, ngành dịch vụ đang hướng tưới mục tiêu “xanh hóa”, gắn phát triển kinh tế - xã hội, chuyển đổi số, với bảo vệ môi trường.
Thoả thuận chi trả giảm phát thải khí nhà kính vùng Bắc Trung Bộ (ERPA) đánh dấu bước đi quan trọng trong việc thử nghiệm và mở rộng mô hình tài chính các-bon rừng ở Việt Nam. Không chỉ góp phần vào mục tiêu giảm phát thải, ERPA còn mang lại lợi ích kinh tế - xã hội cho người dân địa phương, đặc biệt là các cộng đồng sống phụ thuộc vào rừng.
Sáng ngày 26/7/2025, trong không gian thanh tịnh và linh thiêng của Chùa Trúc Lâm Thiên Phú (phường Trung Tâm, tỉnh Lào Cai), Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã phối hợp với Viện Nghiên cứu Phát triển Nữ Doanh nhân Quốc tế (IWEDI) tổ chức Lễ phát động chương trình “Chùa Xanh” và tiến hành trồng mới 333 cây xanh tại khuôn viên chùa. Sự kiện không chỉ đánh dấu một hoạt động môi trường thiết thực, mà còn gửi gắm những giá trị nhân văn sâu sắc, kết nối giữa đạo lý nhà Phật và tinh thần sống xanh của thời đại mới.
Ủy ban nhân dân tỉnh Nghệ An vừa ban hành quyết định phê duyệt danh sách các đối tượng được hưởng lợi năm 2025 từ nguồn thu thỏa thuận chi trả giảm phát thải khí nhà kính vùng Bắc Trung Bộ (ERPA) của Vườn quốc gia Pù Mát.
Trong bối cảnh mục tiêu phát thải ròng bằng không trở thành yêu cầu bắt buộc, nhiều doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn trong công tác kiểm kê khí nhà kính và tiếp cận vốn xanh, những yếu tố then chốt để chuyển đổi sang mô hình tăng trưởng bền vững.
