Việt Nam khẳng định cam kết bảo vệ rừng và bảo tồn đa dạng sinh học

Trong 2 ngày 7 - 8/12/2025, tại Vườn quốc gia Pù Mát, tỉnh Nghệ An, Cục Lâm nghiệp và Kiểm Lâm phối hợp với UBND tỉnh Nghệ An tổ chức Hội nghị Tổng kết công tác quản lý rừng đặc dụng, rừng phòng hộ năm 2025. Đây là diễn đàn cấp quốc gia, nhằm tổng kết hoạt động quản lý rừng đặc dụng, phòng hộ năm 2025; đề ra các nhiệm vụ trọng tâm cho năm 2026, đồng thời thảo luận định hướng chính sách liên quan đến cơ cấu và tổ chức quản lý các khu bảo vệ nhằm đảm bảo hiệu quả, tăng tính linh hoạt và khả năng thích ứng trước những thay đổi hành chính cũng như môi trường. Hội nghị cũng khẳng định cam kết tiếp tục bảo vệ rừng, đa dạng sinh học phù hợp với Luật Lâm nghiệp, Chiến lược Phát triển lâm nghiệp Việt Nam giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Quy hoạch Lâm nghiệp quốc gia.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, ông Trần Quang Bảo, Cục trưởng Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm cho biết, Việt Nam hiện có 14,87 triệu ha rừng, bao gồm 10,13 triệu ha rừng tự nhiên và 4,74 triệu ha rừng trồng, với độ che phủ rừng đạt 42,03%. Trong đó, hệ thống rừng đặc dụng và rừng phòng hộ chiếm khoảng 6,9 triệu ha, tương đương gần 50%) tổng diện tích cả nước. Đây là những khu vực đại diện cho hầu hết các hệ sinh thái quan trọng của Việt Nam, bao gồm: rừng trên núi đất, núi đá, đất ngập nước, rừng ngập mặn, rừng ngập phèn… đóng vai trò quan trọng trong bảo tồn đa dạng sinh học, phòng chống thiên tai, bảo vệ đất - nguồn nước, ứng phó với biến đổi khí hậu, phát triển du lịch sinh thái và bảo đảm quốc phòng - an ninh.

Dự kiến đến năm 2030, diện tích rừng đặc dụng sẽ được quy hoạch tăng từ 2,2 triệu ha lên 2,455 triệu ha; số lượng khu rừng đặc dụng tăng từ 176 lên 225 khu. Đồng thời 100% diện tích rừng của các chủ rừng là tổ chức được quản lý bền vững, nhằm nâng cao hiệu quả bảo tồn tài nguyên thiên nhiên, đa dạng sinh học và đảm bảo chức năng phòng hộ của rừng, giảm thiểu tối đa các vụ vi phạm pháp luật về lâm nghiệp.

Với vai trò là cơ quan tham mưu quản lý nhà nước về lâm nghiệp, đặc biệt là hệ thống rừng đặc dụng và rừng phòng hộ, Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm cam kết quản lý rừng bền vững, bảo tồn đa dạng sinh học và phát triển các giá trị đa dụng của hệ sinh thái rừng. Cục sẽ tăng cường quản trị hiệu quả diện tích này nhằm nâng cao hiệu quả giám sát và khả năng ra quyết định, nhằm ứng phó tốt hơn với thách thức của biến đổi khí hậu.

"Hội nghị diễn ra vào thời điểm quan trọng khi Việt Nam đang cập nhật Đóng góp do Quốc gia tự quyết định (NDC 3.0), khẳng định mục tiêu đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Các khu rừng đặc dụng và rừng phòng hộ với hệ sinh thái tự nhiên đa dạng như rừng, biển, đất ngập nước, hệ sinh thái phức hợp… đóng vai trò then chốt trong việc hấp thụ, lưu giữ trữ lượng carbon trong tự nhiên dài hạn. Vì vậy, việc tăng cường bảo vệ, bảo tồn, phục hồi các hệ sinh thái rừng bị suy thoái và áp dụng cách tiếp cận toàn xã hội trong quản lý rừng đặc dụng, rừng phòng hộ, là yếu tố thiết yếu để đạt được những kết quả có thể đo đếm được về ứng phó biến đổi khí hậu và bảo tồn đa dạng sinh học", Cục trưởng Trần Quang Bảo khẳng định.
Cũng theo Cục trưởng Trần Quang Bảo, Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm hiện đang hướng tới mục tiêu chuyển đổi số trong công tác quản lý rừng. Mục tiêu đến năm 2030 có 70% các khu rừng đặc dụng và phòng hộ sẽ ứng dụng công nghệ trong quản lý dữ liệu, tuần tra, giám sát đa dạng sinh học.

Dự án hợp tác Đức - Việt Nam về bảo tồn, tài chính bền vững và phát triển các hệ sinh thái phức hợp tại các khu rừng đặc dụng, phòng hộ của Việt Nam (MEPA) đang hỗ trợ mạnh mẽ các ưu tiên này thông qua việc thể chế hóa quy trình, hoàn thiện hướng dẫn kỹ thuật và tăng cường năng lực áp dụng các công nghệ như Công cụ giám sát và báo cáo không gian (SMART), bẫy ảnh… góp phần nâng cao hiệu quả quản lý tổng hợp các khu bảo tồn.

Bà Anja Barth, Cố vấn trưởng GIZ Việt Nam, cho rằng các khu rừng đặc dụng và phòng hộ, khi được xem là một phần của mạng lưới hoặc hệ thống tổng thể dựa trên cảnh quan, có vai trò then chốt đối với công tác bảo tồn hiệu quả và lâu dài. Với Chiến lược phát triển lâm nghiệp Việt Nam, các quy hoạch tổng thể quốc gia về lâm nghiệp và đa dạng sinh học, cùng nỗ lực của đội ngũ cán bộ, quản lý, Việt Nam đang đi đúng hướng trong việc xây dựng một mạng lưới rừng đặc dụng, phòng hộ được kết nối tốt hơn, có tính chống chịu cao hơn so với từng khu riêng lẻ.
Thông qua hợp tác quốc tế, trao đổi chuyên môn và tăng cường phối hợp quốc gia, Hội nghị tổng kết công tác quản lý rừng đặc dụng, phòng hộ năm 2025 hướng tới mục tiêu thúc đẩy nỗ lực của Việt Nam trong bảo tồn đa dạng sinh học, cải cách chính sách, tăng cường trữ lượng carbon rừng, ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số và giảm nhẹ tác động của biến đổi khí hậu.

Trong khuôn khổ Hội nghị, các đại biểu đã có chuyến tham quan thực địa, nghe giới thiệu về các mô hình tài chính khu bảo tồn, du lịch sinh thái, nuôi, trồng và phát triển dược liệu dưới tán rừng; thảo luận về cơ cấu tổ chức, tổng kết ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong quản lý khu rừng đặc dụng và phòng hộ, đồng thời tham dự sự kiện công bố Giải thưởng Sáng kiến “Hộ chiếu Vườn quốc gia 2025".

Năm 2025, công tác quản lý, bảo vệ, phát triển rừng đặc dụng, phòng hộ đạt được nhiều kết quả tích cực so với cùng kỳ. Trong 11 tháng qua, cả nước ghi nhận 2.814 vụ phá rừng trái phép và cháy rừng, giảm 17,5% so với cùng kỳ năm 2024; 1.059ha diện tích bị thiệt hại, giảm 32,9% so với cùng kỳ năm ngoái.

Về công tác phát triển rừng, cả nước đã chuẩn bị được 1.039 triệu cây giống các loại phục vụ cho kế hoạch trồng rừng năm 2025, bằng 100% so với cùng kỳ; trồng được trên 85,68 triệu cây phân tán, đạt 71,4% kế hoạch, tăng 9% so với cùng kỳ năm 2024; ước cả năm 2025 đạt khoảng 100 - 120 triệu cây.
Điểm nhấn đáng chú ý là hiệu quả từ các chính sách phát triển lâm nghiệp trong thời gian qua. Tổng nguồn thu từ chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng giai đoạn 2011 đến nay đạt hơn 29.000 tỷ đồng (bình quân 1.700 tỷ đồng/năm). Nguồn thu này đã bổ sung kinh phí kịp thời cho chủ rừng, góp phần quan trọng hỗ trợ cải thiện sinh kế cho người dân miền núi tham gia bảo vệ rừng. Theo thống kê sơ bộ, khoảng 500.000 hộ gia đình, chủ yếu là đồng bào dân tộc miền núi, được hưởng lợi trực tiếp từ chính sách này.

Mới nhất, Việt Nam đã chuyển nhượng 10,3 triệu tấn CO₂e vùng Bắc Trung Bộ giai đoạn 2018-2025 cho Ngân hàng Thế giới với giá 5 USD/tấn, qua đây thu về 51 triệu USD, quản lý theo Nghị định 107/2022/NĐ-CP. Đồng thời, Việt Nam đã ký Ý định thư với LEAF về chuyển nhượng 5,15 triệu tấn CO₂e giai đoạn 2022-2026 tại 11 tỉnh Tây Nguyên và Nam Trung Bộ với giá 10 USD/tấn, dự kiến mang lại 51,5 triệu USD. Hiện các cơ quan chức năng đang tham mưu hoàn thiện hồ sơ đàm phán và ký kết thỏa thuận mua bán giảm phát thải (ERPA).
Về bảo tồn đa dạng sinh học, các địa phương cùng đơn vị liên quan tiếp tục triển khai mạnh mẽ các chương trình, kế hoạch đã được phê duyệt, bao gồm: Kế hoạch hành động khẩn cấp bảo tồn linh trưởng tại Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030 theo Quyết định số 628/QĐ-TTg ngày 10/5/2017; Đề án tăng cường năng lực quản lý hệ thống khu bảo tồn đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030 theo Quyết định số 626/QĐ-TTg ngày 10/5/2017; Kế hoạch hành động quốc gia về bảo tồn voi tại Việt Nam đến năm 2035, tầm nhìn 2050 được Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) phê duyệt tại Quyết định số 2958/QĐ-BNN-LN ngày 28/8/2024.