
Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà thăm, tri ân Mẹ Việt Nam anh hùng Nguyễn Thị Nậy (Thôn Gia Môn, xã Gio Phong, huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị) tháng 7/2022
Trong cái lạnh se sắt của xứ Bắc, hanh hao khô trắng đất, đến cỏ gà cũng trụi xác xơ. Từ phía chân trời xa lắc, gió Nồm nhen nhóm. Trong cái rét căm căm, nền trời xám xịt, cơ hồ hoa đào cảm nhận được điều mới chỉ mơ hồ ấy. Nụ nứt vỏ, lá cựa mình. Người ta về vườn đào đông dần, người ngắm thế, kẻ xem cành. Hoa là ngọn lửa ấm của những ý niệm thành thật trong mỗi người. Người ta sẽ mang về tư gia, để ý niệm ấy thành hiện thực cho những tháng ngày sẽ đến. Hoa mang dương khí , xua đi những tà ma, sung ác cho chủ nhân. Xuân trên lá, trên hoa, hạ trên cành, trên gốc, thu trên những vết sần báo trăng thanh hay đã lạnh tàn, đông là nhựa ứ từ những xù xì rêu phủ. Đào của mùa Xuân, đào cũng hội cả 4 mùa về đây đón năm mới. Mùi bánh chưng, hương vòng, mùi của xôi hoa cau, ngũ quả khiến không gian trở nên thiêng liêng hơn. Chưa vội đón Tết, bởi mùa chưa hết, ngày còn chầm chậm đi những bước cuối cùng. Người ta bảo sau ngày ông Táo chầu trời là ngày an hòa, làm gì không phải toan tính. Chẳng mấy khi cõi người, cõi trời của thần linh cao cả gần gụi nhau đến thế. Trong hương trầm phảng phất, người ta nghĩ về ngày đã qua, nghĩ về ngày đã xa. Nhân gian nhiều tiếng cười chưa hẳn đã vui, còn nhiều nước mắt chưa hẳn đã tận cùng. Có kết thúc, để hồi sinh. Như đất trời ngàn năm vẫn vậy. Trong cái rét mướt của mùa Đông, Xuân phải bước qua ngưỡng ấy để trở về như đã hẹn.
Tết để về với mẹ, những đứa con sẽ trở về, thấy mẹ da mồi, tóc bạc, thấy những nhọc nhằn của tháng ngày đã qua, dẫu niềm vui có khi chỉ là khoảnh khắc thì mẹ vẫn bao dung đi cùng tháng ngày, cho con tựa vào tìm hơi ấm và thấy bình yên. Mẹ chính là mùa Xuân. Nhưng có khi mẹ đợi, mà con không trở về, nước mắt mẹ rơi suốt 4 mùa, mùa Xuân xa lắc, con đã lỡ hẹn, để cả 40 năm sau, mẹ còn trông đợi.
Mái nhà xưa, mẹ không dỡ, em có tiền mẹ cho đất vườn mà cất nhà mới. Mẹ giữ lại ngôi nhà, vì nơi đây con đã lớn khôn, chỉ vì 1 mùa Xuân con hẹn lỡ, để mẹ chờ mong. Năm ấy, buồng gói mẹ cho sửa, ông thợ mộc cuối năm trả giường mẹ đặt, để cho con lấy vợ, cái giường mới , đôi chiếu hoa còn chưa trải thì đài đội báo tuyển quân, con lên mặt trận phía Bắc cũng vào mùa Xuân. Để lại căn nhà có mẹ và các em, cái giường mới thơm mùi véc ni, đánh cánh gián.
Biên giới không ngớt tiếng súng, mẹ không ngủ đêm nào, các em đang tuổi lớn, còn vô tâm, một mình mẹ đã khóc.Tin tiền phương, biên giới, làm trái tim quặn thắt, mẹ sợ…
Người trong xã đến cửa báo tin, mẹ không nghe thấy gì? Mẹ không tin và mẹ còn hi vọng. 17 năm mẹ vắng tin con. Mẹ khóc cũng âm thầm, như thể bẵng đi chuyện miền biên ải, ít người nói đến, vì bận bịu, hay lẽ gì? Con đã chết vì đất đai, nhà cửa, ruộng vườn… Mãi tận 21 năm sau, đúng bằng tuổi con ngày nhập ngũ, con mới trở về, cờ tổ quốc bọc lấy vuông tiểu sành. Tóc mẹ bạc trắng từ mùa xuân năm đó. Bạn con người xã dưới, làng bên năm nào cũng chống nạng lên thăm mẹ. Nó kể nhiều nỗi cơ hàn trên đơn vị, về tội ác của quân thù ải Bắc, lòng mẹ chất chứa căm thù. Thương con bao nhiêu, mẹ ngút ngàn hờn căm đến đó.
Trên bàn thờ, cạnh ảnh bố, mẹ đặt ảnh con, mới 22 tuổi. Hồi đó, nhà mình đánh tiếng, nhà gái đã ưng, chỉ đợi ăn Tết xong mẹ sẽ sắm cơi giầu dạm ngõ. Thế mà, con không về, duyên con gái không dài, đáng lẽ dâu con nhà mình, mà cô ấy lại về nhà người ta. Mẹ nghĩ về đám cháu, nếu con còn dòng họ nhà mình hẳn đã thêm vài suất đinh.
Căn nhà cũ kĩ, ẩm mốc, tấm ảnh 40 năm hoen ố cả rồi, anh cả không về, đám em sau đã yên bề gia thất, nỗi buồn đau của mẹ như mới hôm qua. Tết nào mẹ cũng ngóng. Mẹ nấu cho anh ăn món ngày xưa, khi còn 15, 17 tuổi. Khói hương chẳng bay xa được, lòng mẹ còn trĩu nặng.
Mưa phủ bụi ngoài kia, đến cơn gió còn trở về, mà người con của mẹ thì không. Có những Xuân không chuyển mùa, mãi mãi là Xuân xanh, con của mẹ là một nhánh của mùa Xuân ấy, đã dấn bước và hiến dâng trọn vẹn.
Xin được trân trọng bởi lẽ biết ơn!
Nguyễn Minh Tuấn