Hưởng ứng chủ trương của Việt Nam về phát thải ròng bằng 0 (Net Zero) vào năm 2050, ngày 15/3/2025, Báo Nhân Dân chính thức ra mắt chuyên mục Hành trình Net Zero. Chuyên mục tập trung phản ánh các chủ trương, chính sách của Ðảng, Nhà nước về tăng trưởng xanh, chuyển đổi năng lượng, kinh tế tuần hoàn, các mô hình tiên phong, công nghệ đột phá và những thách thức, rào cản cần tháo gỡ để đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0. Hành trình Net Zero góp phần định hướng, cổ vũ sự chung tay của toàn xã hội nhằm xây dựng một Việt Nam xanh và phát triển bền vững.

Các mô hình thí điểm canh tác lúa giảm phát thải đang được thực hiện ở ĐBSCL cho thấy triển vọng về tăng hiệu quả kinh tế và giảm phát thải khí nhà kính.

Ngày 24/1/2025, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 232/QĐ-TTg phê duyệt "Đề án thành lập và phát triển thị trường carbon tại Việt Nam", với mục tiêu góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam ở trong nước và trên thị trường thế giới, phát triển nền kinh tế carbon thấp và chủ động ứng phó biến đổi khí hậu, hướng tới đạt mức phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050.

Việt Nam đã nhận được hơn 41 triệu USD đầu tiên từ Ngân hàng Thế giới (WB) từ chuyển nhượng tín chỉ carbon rừng. Với một quốc gia nhiều tiềm năng về rừng như nước ta, việc trồng, chăm sóc, bảo vệ rừng không chỉ góp phần quan trọng bảo vệ môi trường sinh thái, chống biến đổi khí hậu,... mà còn mang lại lợi ích kinh tế thiết thực thông qua thị trường tín chỉ carbon.

Quá trình thí điểm Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao cho thấy, việc ứng dụng phần mềm trong quản lý, vận hành máy móc hiện đại vào sản xuất lúa rất cần thiết, nhằm giảm chi phí nhân công, tăng hiệu quả trồng lúa. Tuy nhiên, năng lực ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số của các hợp tác xã, nông dân còn hạn chế, cần phải được "nâng cấp" mới đáp ứng yêu cầu.

Tín chỉ carbon rừng đang trở thành một trong những phương tiện quan trọng để giảm lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính và bảo vệ môi trường. Trên thế giới, thị trường mua bán tín chỉ carbon rừng đang phát triển mạnh mẽ và Việt Nam cũng không nằm ngoài xu hướng trên. Song hiện nay, Việt Nam chưa có sàn giao dịch tín chỉ carbon rừng, chưa có khung pháp lý và cơ chế rõ ràng cho thị trường carbon rừng. Do đó, để tối ưu hóa tiềm năng và phát triển bền vững của thị trường carbon rừng, Việt Nam cần xây dựng và thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, bao gồm nhóm giải pháp về cơ chế, chính sách, công tác quản lý và nhóm giải pháp về công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực.

Thực hiện chỉ đạo của Đảng, Chính phủ trong việc hình thành ngay một Chương trình khoa học và công nghệ quốc gia phục vụ trực tiếp mục tiêu đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, Bộ Khoa học và Công nghệ đã triển khai Chương trình Khoa học và công nghệ Net Zero (Chương trình KC.16/24-30), với các nhiệm vụ được bắt đầu từ năm 2025.

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, từ đầu năm 2024 đến nay, một số mô hình thí điểm trồng lúa giảm phát thải được ghi nhận đạt kết quả tích cực như: giảm chi phí đầu vào, tăng năng suất, giảm phát thải khí nhà kính mà vẫn tăng thu nhập cho nông dân. Do đó, các địa phương đều mong muốn nhân rộng mô hình. Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi còn nhiều thách thức đòi hỏi việc mở rộng diện tích phải được tính toán cẩn trọng, không nôn nóng, không theo phong trào.

Theo Thông tư 47/2024/TT-BGTVT của Bộ Giao thông vận tải có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2025, xe mô-tô, xe gắn máy có tuổi đời dưới 5 năm được miễn kiểm định khí thải. Xe từ 5-12 năm tuổi phải kiểm định 2 năm 1 lần, xe trên 12 năm tuổi phải kiểm định hằng năm. Giấy chứng nhận kiểm định khí thải sẽ được Cục Đăng kiểm Việt Nam cấp.

Thủ đô Hà Nội đã chọn 2 quận trung tâm, là: Ba Đình và Hoàn Kiếm để thí điểm vùng phát thải thấp (LEZ) từ năm 2025 và năm 2031 trở đi thành phố Hà Nội sẽ áp dụng phát thải thấp ở hầu hết các quận.

Với lợi thế về diện tích rừng tự nhiên hiện có, Vườn quốc gia Tà Đùng được đánh giá là kho lưu trữ carbon lớn ở khu vực Tây Nguyên, nếu được khai thác hợp lý sẽ trở thành mô hình kinh tế xanh bền vững, giảm phát thải khí nhà kính, góp phần cải thiện đời sống cho lực lượng giữ rừng nơi đây.

Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) tại Việt Nam vừa tổng kết Dự án “Phát triển dự án tín chỉ các-bon thí điểm trong lĩnh vực giao thông vận tải”. Sau thời gian triển khai, dự án đã hỗ trợ phát triển 4 tiêu chuẩn kỹ thuật và tổ chức các đối thoại chính sách cấp cao, nâng cao năng lực cho hơn 200 người, đặc biệt chú trọng đến sự tham gia của phụ nữ.

Thực hiện phát triển xanh, giảm phát thải khí nhà kính không chỉ là trách nhiệm mà là niềm tự hào của mỗi người, đi đầu phải là các doanh nghiệp, người dân. Nếu chúng ta làm tốt sẽ nâng vị thế quốc gia, chúng ta sẽ là công dân kiểu mẫu theo chủ trương của Đảng và Nhà nước ta.

Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao phát thải thấp đã cho thu hoạch những vụ thí điểm đầu tiên và chuẩn bị bước vào giai đoạn tăng tốc. Song, cần huy động thêm khoảng 20.000 tỷ đồng để thực hiện giai đoạn này.

Mặc dù Việt Nam đã có những thuận lợi trong việc triển khai thị trường tín chỉ các-bon, các doanh nghiệp đã tích cực triển khai các dự án trao đổi, bù trừ tín chỉ các-bon. Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn những khó khăn cần giải quyết đê thị trường tín chỉ các-bon tại Việt Nam bắt nhịp được với thị trường tín chỉ các-bon của thế giới.

Ngày 11/11, Sở Tư Pháp Hà Nội đã họp nghe ban soạn thảo dự thảo quy định “Vùng phát thải thấp” (LEZ) báo cáo một số vấn đề về nội dung thực hiện, trong đó có việc lập vùng an toàn về môi trường và hạn chế, cấm phương tiện giao thông.

“Sự chuyển đổi của ngành du lịch sang các hoạt động ít phát thải carbon là định hướng cấp thiết của chúng tôi. Hãy biến Net Zero thành điểm đến của nhân loại vào năm 2050, trên hành trình vì một Trái đất khỏe mạnh và thịnh vượng”. Đó là thông điệp mạnh mẽ mà Tổ chức Du lịch Liên hợp quốc (UN Tourism) - trước đây mang tên Tổ chức Du lịch thế giới (UNWTO), gửi tới mọi quốc gia, khi viễn cảnh ảm đạm về 6,5 tỷ tấn khí thải carbon sinh ra từ hoạt động du lịch trong năm 2025 sẽ chiếm tới 13% tổng lượng khí thải nhà kính toàn cầu được tạp chí Nature Climate Change đưa ra.